Những đạo diễn phim “một mình cho tất cả”

Đạo diễn “ôm” nhiều vai

Cuộc đua phòng vé hiện nay đang là màn cạnh tranh giữa 3 bộ phim: Đèn âm hồn, Nụ hôn bạc tỷ và Bộ tứ báo thủ. Có một sự trùng hợp thú vị khi cả 3 phim đều ghi dấu sự “dài tay” của đạo diễn. Trấn Thành vừa lên ý tưởng kịch bản vừa là nhà sản xuất, đạo diễn, diễn viên trong Bộ tứ báo thủ. Nụ hôn bạc tỷ đánh dấu lần đầu Thu Trang làm đạo diễn. Chị cũng là nhà sản xuất đồng thời sắm luôn một vai trong phim. Đạo diễn Hoàng Nam lần đầu lấn sân sang điện ảnh, tự mình đảm nhận hầu hết các vị trí quan trọng khác như biên kịch, nhà sản xuất, giám đốc sáng tạo phim Đèn âm hồn. Cả 3 đạo diễn kể trên của mùa phim tết năm nay cũng là những nhà đầu tư chính của phim mình. Hiệu quả tích cực của sự “dài tay” này được thể hiện qua thành tích phòng vé của 3 phim. Tính đến nay, Bộ tứ báo thủ đã thu hơn 310 tỉ đồng, Nụ hôn bạc tỷ bám sau với gần 170 tỉ đồng và “tân binh” mới mùa phim tết Đèn âm hồn thu hơn 70 tỉ đồng.

Đạo diễn Hoàng Nam viết kịch bản, bỏ tiền, tự làm nhà sản xuất và giám đốc sáng tạo phim Đèn âm hồn - Ảnh do nhà sản xuất cung cấp

Xu hướng đạo diễn ôm nhiều “vai” trong phim tưởng chỉ gặp ở dòng phim độc lập, nhưng giờ đây nở rộ nhiều ở phim thương mại. 2 gương mặt đạo diễn kiêm luôn đầu tư, sản xuất, thậm chí biên kịch, diễn viên nổi bật là Trấn Thành và Lý Hải. Huỳnh Lập cũng gây ấn tượng khi sản xuất, đạo diễn và đóng chính phim Pháp sư mù: Ai chết giơ tay và sắp tới là Nhà gia tiên. Mai Thu Huyền cũng được ghi nhận đa năng, nhưng xét về sự nổi bật thì không bằng vì tác phẩm của chị không có thành tích phòng vé ấn tượng. Các đạo diễn có “tiềm lực” ở lần đầu lấn sân làm phim thị trường thường mong muốn bao sân các vị trí then chốt trong đoàn phim để toàn quyền có dấu ấn cá nhân với sản phẩm đầu tay. Như đạo diễn Vũ Thành Vinh sau mấy chục năm thành danh ở mảng truyền hình đã lấn sân sang điện ảnh bằng phim Hai Muối do anh tự đầu tư, viết kịch bản, sản xuất và đạo diễn.

Tất nhiên, sau lưng họ vẫn có sự hỗ trợ của các đạo diễn lành nghề khác. Như Trấn Thành lần đầu làm phim Bố già đứng tên chung với đạo diễn Vũ Ngọc Đãng. Đạo diễn Thu Trang thì tiết lộ học làm đạo diễn qua từng phim cô đã sản xuất trước đây và sự chỉ dạy của 2 đàn anh: “Tôi có nhờ anh đạo diễn Trung Lùn và Lý Minh Thắng hỗ trợ nhiều. 2 anh ở vai trò giám đốc sáng tạo. Đạo diễn Trung Lùn theo tôi ra bối cảnh quay để quán xuyến những khi tôi không thể ngồi ở monitor. Nhưng tôi là người quyết định cảnh quay đó ra sao”.

Đậm dấu ấn cá nhân

Thành công của một bộ phim phụ thuộc vào nhiều yếu tố, nhưng đạo diễn luôn là người được gọi tên đầu tiên trong thành công hay thất bại của tác phẩm. Làn sóng nhiều diễn viên, nhà sản xuất, đạo diễn hình ảnh chuyền hướng sang làm đạo diễn phần nào cho thấy sức hút lớn của chức danh này. Việc một đạo diễn lấn sân qua các vai trò chính của phim trước mắt đem lại nhiều lợi ích. Đạo diễn Hoàng Nam chia sẻ: “Vừa viết kịch bản vừa đạo diễn có cái lợi là hiểu rõ từng chi tiết nhỏ trong phim, giúp phim là một thể thống nhất.

Thu Trang (giữa) đầu tư, sản xuất, đạo diễn kiêm diễn viên phim Nụ hôn bạc tỷ (ảnh: NSX)

Vì nếu biên kịch và đạo diễn không phải là một người thì nhân sinh quan sẽ đẩy kịch bản đi theo hướng triển khai khác nhau, có thể dễ dẫn đến sạn, phi logic. Ở Đèn âm hồn, tôi còn là giám đốc sáng tạo, quyết định bối cảnh, trang phục và những cái nhỏ nhỏ khác. Nhờ vậy phim nhất quán, chuyển tải thông điệp rõ ràng. Theo tôi, đạo diễn tự làm nhiều thứ phải có tài chính mạnh, đủ uy tín và kỹ năng viết lách. Hạn chế khi vừa viết kịch bản vừa đạo diễn là thiếu sự khách quan. Có thể khắc phục điều này bằng cách viết kịch bản theo nhóm”.

Quả thật, xem phim của các đạo diễn “đa năng”, có thể thấy dấu ấn cá nhân khá rõ, thể hiện ở thể loại phim, cách chọn đề tài, lời thoại, diễn viên, thông điệp. Các phim của Trấn Thành đậm đạo lý, lời thoại và diễn viên diễn xuất tự nhiên. Phim của Thu Trang cân bằng yếu tố hài hước và cảm xúc. Phim Lý Hải, Vũ Thành Vinh bình dân, mộc mạc từ câu chuyện đến cách kể như chính con người của đạo diễn. Phim của Huỳnh Lập, Hoàng Nam làm tốt khía cạnh tâm linh, vì đạo diễn là những người yêu thích, ưa khám phá yếu tố này. Với những phim do đạo diễn viết luôn kịch bản, tự đầu tư, sản xuất, khán giả cũng thấy mãn nhãn hơn vì tác phẩm có độ “chịu chơi” hơn hẳn phim mà đạo diễn chỉ là người “làm thuê”.

Xem một phim hay hoặc dở, khán giả thường đổ lỗi cho đạo diễn hay biên kịch. Nhưng thực tế, nhà sản xuất mới phải chịu trách nhiệm vì chính họ chứ không phải biên kịch mới là người đầu tiên hình dung về bộ phim của mình từ nội dung, diễn viên, poster, trailer… Giải Oscar Phim xuất sắc nhất cũng được trao cho nhà sản xuất chứ không phải đạo diễn phim. Nói để thấy vai trò đạo diễn, biên kịch hay nhà sản xuất đều là những mắt xích quan trọng làm nên sự thành bại của bộ phim. Xu hướng đạo diễn “dài tay” giúp cho mỗi phim mang màu sắc mới mẻ, riêng biệt. Có điều, muốn quán xuyến mọi thứ nhưng không biết tự lượng sức sẽ dễ có kết quả không tốt. Mỗi khâu trong đoàn phim đều có đặc thù riêng, nếu không đủ am hiểu và khả năng nhưng vẫn muốn “thể hiện”, tác phẩm sẽ mắc nhiều khiếm khuyết.

Hương Nhu