Những con voi mang thông điệp “bảo vệ động vật hoang dã” ở Vườn quốc gia Pù Mát

Vườn quốc gia Pù Mát, một trong những khu bảo tồn thiên nhiên nổi bật của tỉnh Nghệ An, trải rộng trên 3 huyện Tương Dương, Con Cuông và Anh Sơn. Vườn có 82 loài của 33 họ thuộc các lớp thú, chim và lưỡng cư, bò sát. Trong đó, có 48 loài động vật nguy cấp, quý hiếm, 26 loài được ghi trong Sách đỏ Việt Nam… Đây cũng là nơi ghi nhận số lượng đàn voi rừng sinh sống lớn nhất ở Nghệ An.

Bộ xương 2 con voi rừng chết được làm thành tiêu bản để trưng bày ở Vườn quốc gia Pù Mát

Không chỉ nổi bật với sự đa dạng sinh học, Vườn quốc gia Pù Mát còn mang đến một thông điệp mạnh mẽ về bảo vệ động vật hoang dã thông qua các hoạt động trưng bày độc đáo. Một trong những điểm nhấn đáng chú ý nhất là 2 tiêu bản xương voi của 2 con voi rừng đã chết.

Cặp voi rừng này được phát hiện chết do già yếu ở huyện Con Cuông hồi đầu năm 2024. Đây là 2 trong số khoảng 13 con voi hoang dã được ghi nhận sống phân bổ trong các khu rừng ở Nghệ An. Cả 2 đều được xác định đã trên 60 năm tuổi, nặng khoảng 3 tấn, chết do già yếu.

Trong bối cảnh việc bảo vệ đàn voi rừng đang gặp nhiều thách thức, Vườn quốc gia Pù Mát đề xuất với các cơ quan chức năng giữ lại bộ xương voi làm tiêu bản và nhận được sự đồng thuận.

Cặp tiêu bản được làm chi tiết từng bộ phận của con voi

Xác cặp voi rừng này sau đó được chôn dưới cát nhằm đẩy nhanh quá trình phân hủy, sau đó xương voi tiếp tục được dùng hóa chất đặc biệt để làm sạch. Sau gần 1 năm thực hiện, tiêu bản 2 con voi này hoàn thành và được trưng bày ngay tại mặt tiền khuôn viên Vườn quốc gia Pù Mát.

“Trong quá trình làm tiêu bản, chúng tôi phát hiện bộ chi của một con đã bị gãy và tự phục hồi. Khi trưởng thành, voi đực thường phải tách đàn, nếu không sẽ xảy ra xung đột. Bước đầu chúng tôi nhận định đây có thể là xung đột của con voi khi tách đàn trước đó dẫn đến bị thương” - ông Lê Anh Tuấn - Giám đốc Vườn quốc gia Pù Mát nói.

Tiêu bản xương voi này được sắp xếp lại một cách chính xác theo đúng cấu trúc từ xương sườn đến xương đuôi… thu hút nhiều du khách tới tham quan, chụp ảnh. “Xem tiêu bản xương voi, tôi mới thực sự nhận ra loài voi rừng đang bị suy giảm nhanh chóng và đứng trước nguy cơ tuyệt chủng nên chúng ta không sớm có các giải pháp bảo vệ loài voi” - anh Nguyễn Văn Hoàng (trú TP Vinh, tỉnh Nghệ An) nói.

Du khách tham quan, chụp ảnh bên tiêu bản voi rừng

Ngoài cặp voi độc đáo này, Vườn quốc gia Pù Mát hiện còn đang trưng bày cặp mẹ con voi được kết từ hơn 15.000 chiếc bẫy thú rừng mang đến một thông điệp mạnh mẽ về sự nguy hiểm của bẫy thú rừng và khuyến khích du khách và cộng đồng không sử dụng bẫy khi săn bắn động vật hoang dã.

Những chiếc bẫy này do lực lượng kiểm lâm của Vườn quốc gia Pù Mát tháo gỡ và tịch thu từ năm 2018. Năm 2023, trong dịp tham quan thực tế tại Vườn quốc gia Pù Mát, các giảng viên, sinh viên của Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội đề xuất ý tưởng thiết kế một cặp mẹ con voi từ chính những chiếc bẫy động vật này.

Các loại bẫy thú rừng được sử dụng “kết voi” chủ yếu là bẫy kẹp, bẫy dây sắt thòng lọng, bẫy lao…Các giảng viên, sinh viên Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội và nhân viên Vườn quốc gia Pù Mát phải mất 10 ngày mới hoàn thành 2 mẹ con voi độc đáo này.

Cặp mẹ con voi được kết từ hơn 15.000 chiếc bẫy thú thu giữ trong rừng

Nghệ An hiện còn hơn 10 con voi rừng, đứng thứ ba cả nước, sau Đắk Lắk và Đồng Nai. Hơn 10 năm trước, tỉnh Nghệ An đã triển khai dự án khẩn cấp bảo tồn voi, trong đó một nhiệm vụ quan trọng là di chuyển những con voi đơn lẻ để nhập đàn. Tuy nhiên, đến nay, các cơ quan chức năng vẫn chưa tìm ra giải pháp hiệu quả cho việc này.

Lãnh đạo Vườn quốc gia Pù Mát cho biết, việc giữ lại 2 tiêu bản voi này không chỉ mang giá trị khoa học mà còn là một thông điệp mạnh mẽ giúp người dân và du khách nâng cao ý thức trong bảo tồn các loài động vật hoang dã. “Đặc biệt là với các thế hệ về sau, các bạn trẻ có thể nhận thức rõ và thêm yêu quý các loại động vật hoang dã hơn” - ông Tuấn nói.

Phan Ngọc