Những “bóng ma”… đi nhờ taxi

Một trong những tập phim tạo ấn tượng mạnh nhất của Những bí ẩn chưa được giải đáp - sê-ri tài liệu nổi tiếng tại Mỹ tái dựng và phát hành bởi Netflix, đưa người xem đến với thành phố Ishinomaki (tỉnh Miyagi, Nhật Bản). Đây là khu vực trù phú tài nguyên và hấp dẫn ngành du lịch, cách Tokyo khoảng 300km về hướng đông bắc. Thành phố này bất ngờ hứng chịu trận động đất dữ dội ngày 11/3/2011. Có cường độ cao đến 9,1 độ Richter, thiên tai làm rung chuyển cả vùng bờ biển, “kích hoạt” một cơn sóng thần ác liệt không kém ít lâu sau đó.

Thảm họa khiến hơn 15.000 người thiệt mạng 2.500 trường hợp mất tích. Dân cư sống sót hậu thiên tai không chỉ mất nhà cửa, gia đình, bạn bè, mà còn phải gánh chịu nhiều áp lực từ khía cạnh kinh tế đến tinh thần. Cùng thời gian đó, liên quan đến những nạn nhân đã khuất, ở Ishinomaki nổi lên một bí ẩn gây xôn xao dư luận.

Một bé gái đứng trước đống phế tích nhà cửa, khi cơn sóng thần dữ dội vừa quét ngang Ishinomaki - Ảnh: Getty

Tai ương gây… nỗi nhớ nhà?

Thuộc sê-ri tài liệu, tập phim với tựa đề Bóng ma hậu thiên tai xoay quanh hàng loạt vụ việc khó hiểu, được đồn đoán phát sinh do tai họa thiên nhiên kể trên. Theo tự thuật từ nhân chứng, nhiều tháng tiếp sau ngày đầu tháng 3 tang thương ấy, thành phố Ishinomaki xuất hiện một hiện tượng kỳ bí. Những nạn nhân đã qua đời vì cơn địa chấn – sóng thần “tìm về nhà” bằng cách… bắt taxi.

Cảm hứng điều tra câu chuyện thoạt nghe rất khó tin này, đến với nhóm sản xuất Những bí ẩn chưa được giải đáp nhờ một dự án nghiên cứu có thật, khởi xướng bởi một phụ nữ trẻ tên Yuka Kudo.

Năm 2016, thời điểm còn là sinh viên ngành xã hội học tại Đại học Tohokue Gakuin (tỉnh Miyagi), Kudo đăng tải một bài báo, công bố nghiên cứu độc đáo cô từng thực hiện làm luận án tốt nghiệp. Nội dung chính trong bài viết là về trải nghiệm của tài xế taxi làm việc quanh nội ô Ishinomaki, khi vô tình bắt gặp “những linh hồn thích đi nhờ xe”. Lạ lùng hơn, Kiyoshi Kanebishi, giáo sư chuyên ngành xã hội học - phụ trách hướng dẫn đề tài cho cô gái trẻ, tỏ ý ủng hộ học trò. “Tôi ấn tượng vì sự kiên trì và khả năng điều tra của em ấy”, vị giáo sư chia sẻ.

Vậy rốt cuộc Kudo đã phát hiện điều gì?

Hiện tượng “hành khách bí ẩn bắt xe” nổi tiếng đến mức, từ năm 2015, Sanwa Kotsu - một hãng taxi của Nhật, quyết định tổ chức tour du lịch Taxi ma quái. Các tài xế chở du khách đến nhiều địa điểm tham quan với bầu không khí rùng rợn, nơi họ khẳng định mình đã chạm mặt yurei. Nổi tiếng nhất trong danh sách điểm đến có cả những tàn tích lâu đài cổ xây dựng vào thời Chiến Quốc (thế kỉ XV). - Ảnh: JapanInsider

Cô từng trả lời trên nhật báo danh tiếng Asahi Shimbun của Nhật về các manh mối thú vị mình vất vả “góp nhặt” được: “Để phỏng vấn nhân chứng, tìm tư liệu cho dự án, tôi thử hỏi chuyện hơn 100 tài xế lái taxi sinh sống gần đó, hoặc thường qua lại khu vực chịu ảnh hưởng trầm trọng nhất bởi thiên tai năm ấy. Nhưng đáng tiếc, phần lớn họ không muốn tiết lộ gì cả”.

Dù hầu hết tài xế hoặc phản ứng nóng nảy, hoặc hoàn toàn phớt lờ Kudo, có 7 người đồng ý kể lại trải nghiệm “siêu nhiên” họ từng gặp phải.

Một tài xế tình cờ rước phải “khách hàng” đi nhờ xe khiến ông ám ảnh suốt thời gian dài. Vài tháng sau khi cơn sóng thần dữ dội tàn phá thành phố, một phụ nữ bắt taxi, nói ra một địa chỉ gần trung tâm Miyagi. Nơi đó bị thiệt hại nặng và lúc ấy chỉ còn lại những công trình, nhà cửa đổ nát. Tài xế thuật lại chi tiết này cho vị khách. Cô ta im lặng hồi lâu, rồi đột ngột cất tiếng hỏi: “Tôi đã chết rồi ư?”.

“Ở một vụ ‘chạm mặt’ kỳ quái khác, một người đàn ông mặc áo khoác dày như đang giữa mùa đông, đứng cạnh đường chờ taxi. Vị khách vừa bước vào xe, tài xế đã ngay lập tức nhận ra điểm bất thường của anh ta. Khi họ đến địa chỉ người đàn ông yêu cầu, cũng là một khu phố hoang phế do thiên tai gây ra, mặt trời đã lặn. Tài xế quay đầu nhìn đằng sau. Nơi đó trống rỗng. Như thể chưa từng có ai ngồi phía sau cả” - Kudo kể.

Hình tượng yurei đã tồn tại từ lâu trong nền mỹ thuật, thơ văn lẫn tôn giáo tại Nhật Bản. - Ảnh: JapanInsider

Khởi nguồn kỳ dị của “chuyến xe ma”

Theo nhiều sử gia và nhà nghiên cứu văn hóa, chuyện các yurei (linh hồn hay bóng ma, theo cách gọi của người Nhật) “đi nhờ xe”, thực chất không hề hiếm thấy trong lịch sử.

Biên dịch viên người Mỹ Zack Davisson, cũng là một văn sĩ đam mê nghiên cứu văn hóa phương Đông, nhận xét: “Câu chuyện có lẽ khởi đầu từ cuối thời Taisho (thời đại trị vì của Thiên Hoàng Taisho, tháng 7/1912 đến tháng 12/1926), giai đoạn khi taxi dần thịnh hành trên đường phố Nhật Bản. Những hành khách có diện mạo hay lối cư xử ‘ma quái’ quá giang tàu xe công cộng đã tồn tại như truyền thuyết đô thị, được truyền miệng trong dân gian hàng thế kỉ trước đó. Mọi thứ càng dễ xảy ra đối với phương tiện chuyên chở mang tính riêng tư nhất định, hiện đại là taxi, cổ hơn là xe ngựa, xe kéo, kiệu..”.

Poster một bộ phim kinh điển của Nhật Bản lấy cảm hứng từ những “chuyến xe ma”. - Ảnh: Hyakumonogatari

Lớn lên tại phương Tây, Davisson giữ góc nhìn khá cởi mở về một trong những “câu chuyện kỳ bí phổ biến nhất ở thành thị Nhật Bản” – theo mô tả của anh. Vị dịch giả bày tỏ: “Bạn có thể thử hỏi thăm bất kỳ người cao tuổi nào từng lái taxi hay xe buýt tại Nhật. Một yurei vẫy bắt xe không phải chủ đề khiến họ kinh ngạc. Có vài ‘sự cố’ đã nổi danh khắp nơi, giúp giải thích cho thái độ này”.

Davisson nhắc đến đường hầm Sendagaya, dẫn tới khu nghĩa trang Đền Senjuin (quận Shibuya, Tokyo). Được xây từ thập niên 1960, đoạn đường hầm còn có tên Shirogane, là địa danh thuộc nội thành Tokyo với đầy rẫy những lời đồn “ma mị” hấp dẫn người dân lẫn du khách tò mò.

“Không chỉ dân lái taxi, có lời đồn rằng một số người chạy xe ban đêm đã đụng phải ảo ảnh ghê rợn khi băng qua hầm”, anh nói. Họ thấy gương mặt người gào thét ngoài cửa xe, hay bóng dáng một phụ nữ lạ mặt thoắt ẩn thoắt hiện trên kính chiếu hậu - như thể người này đang ngồi phía sau xe.

Trong một “truyền thuyết đô thị” nổi tiếng tại Tokyo, một tài xế taxi thuật lại việc ông từng sợ điếng người, rồi ngậm ngùi, khi hay biết hành khách “biến mất” sau lúc lên xe mình là một người trẻ qua đời đột ngột.

Chạy ngang nghĩa trang vào đêm mưa gió, tài xế lớn tuổi bắt gặp một hành khách nữ mắc mưa, dáng vẻ tiều tụy. Lúc đầu, cô gái yêu cầu ông chở mình đến một chung cư. Sau khi lặng lẽ quan sát khá lâu một căn hộ nhỏ trên tầng hai, cô bảo tài xế chở mình đến một ngôi nhà ấm cúng cách xa nghĩa trang. Bất ngờ là, khi vừa dừng xe trước cổng nhà, quay đầu nhìn ra sau, tài xế đối diện băng ghế trống trải. Duy nhất còn sót lại một vũng nước mưa thấm ướt vải bọc ghế, như bằng chứng duy nhất về sự tồn tại của người vừa ngồi đó.

Giữa lúc tài xế còn đang sững sờ, một người trung niên bình tĩnh bước ra từ ngôi nhà. Ông trả tiền cho chuyến xe, và giải thích rằng cô gái ấy là con mình, đã mất vài năm trước vì tai nạn xe. Cô ra đi khi đang ở bên ngoài, yên nghỉ tại nghĩa trang Aoyama cũng cách xa nhà. Người cha tiết lộ tình huống thế này thỉnh thoảng vẫn xảy ra. Con gái ông chỉ có hai “chấp niệm”: ghé thăm căn hộ chung cư của bạn trai cô, và được về nhà gặp cha mẹ.

Bên cạnh “bóng ma đi nhờ xe”, từng tồn tại một truyền thuyết đô thị nổi danh khác liên quan đến những chiếc taxi tự chạy mà không người có điều khiển. - Ảnh minh họa: Hyakumonogatari

Văn hóa dân gian từ Đông sang Tây đều tồn tại một điểm tương đồng rõ nét, liên quan đến những trường hợp khách lên tàu xe rồi biến mất bí hiểm.

“Sự việc xa xưa nhất từng thấy ghi nhận trong sách cổ, tương truyền diễn ra vào thời La Mã cổ đại”, Davisson tiết lộ. “Proculus (một nghị sĩ xuất chúng sống trong kỷ nguyên của hoàng đế Trajan, đế quốc La Mã cổ đại, thế kỉ I sau Công nguyên) gặp gỡ một lữ khách kỳ lạ trên đường. Người này biến mất khó hiểu sau khi tự nhận mình là Romulus, nhà sáng lập huyền thoại của thành Rome”.

Trong một quyển sách nghiên cứu cùng đề tài, Jan Harold Brunvand - sử gia, giáo sư kỳ cựu ngành văn hóa dân gian từng giảng dạy tại Anh, nêu quan điểm: “Không khó tìm thấy, trong sử sách ghi chép chính thức cũng như truyện dân gian đô thị truyền miệng, các ‘phiên bản’ với nhiều chi tiết tương tự trải nghiệm của Proculus. Đã có vô số vụ ‘hành khách bí ẩn quá giang tàu xe’ ở Hàn Quốc, Trung Quốc, Nga cho đến một số cộng đồng tôn giáo tại Hoa Kỳ”.

Bãi đỗ xe ngoài trời của một hãng taxi tại Nhật, địa điểm để các tài xế thay ca, nghỉ ngơi và thỉnh thoảng “buôn chuyện” về những hành khách kỳ lạ họ đón tiếp mỗi ngày. - Ảnh: Mamamia

Bí ẩn dưới “ống kính” khoa học

Davisson nhấn mạnh, các sự kiện kỳ bí này luôn ẩn chứa “cốt truyện cơ bản gần như thống nhất”. Một người lái xe bắt gặp một vị khách đi nhờ xe dường như đang ẩn giấu bí mật nào đó. Tại đích đến cuộc hành trình, người đi nhờ xe biến mất theo cách không thể lý giải, và thường chỉ để lại ít tư trang hoặc dấu vết rùng rợn nào khác cho thấy họ từng có mặt trên xe.

Tuy nhiên, thứ cánh tài xế taxi tại Nhật gọi là “những chuyến xe ma”, không thể lý giải thật chăng?

Trở lại tỉnh Miyagi, qua quá trình điều tra – tổng hợp tài liệu của riêng ông, giáo sư Kanebishi không xem nhẹ, hay ngờ vực các tài xế taxi khẳng định mình từng “đụng mặt” một số hành khách đặc biệt. Thế nhưng, ông cùng Kudo đều đồng quan điểm rằng, có thể suy xét việc bất chợt “trông thấy linh hồn đã khuất” như một loại phản ứng tâm lý, gây ra bởi tổn thương tinh thần kéo dài sau vụ thiên tai nghiêm trọng.

Phải mất vài năm sau đó để thành phố Ishinomaki dần khôi phục diện mạo, duy nhiều người vẫn tiếp tục sống với nỗi ám ảnh và tiếc thương các nạn nhân đã qua đời. - Ảnh: Getty

“Nơi nhiều người cho biết từng gặp qua các tồn tại kỳ dị như bóng ma, ảo ảnh, đều là các địa điểm bị thiên tai phá hủy hoàn toàn”, bác sĩ – chuyên gia tâm lý học Keizo Hara làm việc tại Ishinomaki, trả lời một trang báo quốc tế. “Giới nghiên cứu chúng tôi có cơ sở tin rằng, vấn đề thật sự nằm ở sức ép tâm lý và nỗi đau có thể gây kích động cảm xúc khi người dân đi qua những khu vực này”.

Không ít truyền thuyết đô thị hình thành theo cùng “công thức”. Một hành khách biến mất kỳ lạ bên trong chiếc taxi có thể được “tạo nên” bởi ảo giác từ áp lực, sự bối rối tinh thần hay điều kiện nào khác. Thế nhưng, cảm giác hoang mang – mất mát của những người sống sót sau một thảm họa kinh hoàng, là thật!

Như Ý