Nhức nhối cải cách hành chính: Một Bộ có đến 9 thứ trưởng?

Tràn lan “phòng trong vụ”

Sáng nay 30/10, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật của Quốc hội Nguyễn Khắc Định trình bày Báo cáo của Đoàn giám sát của Quốc hội về việc thực hiện chính sách, pháp luật về cải cách tổ chức bộ máy hành chính nhà nước giai đoạn 2011-2016.

Đầu năm 2017, khi các đoàn kiểm tra Trung ương tiến hành thanh tra đã phát hiện ra hàng loạt các tỉnh có số cấp phó từ vị trí nhỏ lớn đều dư thừa.

Đại biểu Phạm Trọng Nhân cho rằng, cải cách hành chính chưa đạt được kỳ vọng

Điều đáng nói là hầu như tỉnh nào được kiểm tra cũng xảy ra tình trạng này. Mô hình tổ chức tổng cục, cục, vụ không thống nhất; vẫn duy trì nhiều phòng trong các vụ tham mưu. Thống kê 18 nghị định ban hành trong năm 2016, 2017 cho thấy, ngoài Bộ Nội vụ và Bộ Giáo dục - Đào tạo không tổ chức phòng trong vụ, vẫn có 16 Bộ, cơ quan duy trì phòng trong vụ, tổng số phòng là 320, trong đó có những vụ có rất nhiều phòng. Ví như Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Ngoại giao, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn có từ 5 đến 7 phòng/vụ.

Tình trạng Trung ương có tổ chức, cơ quan nào thì địa phương có tổ chức, cơ quan đó vẫn phổ biến. Cụ thể có 17/21 cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh được tổ chức “cứng” ở các địa phương, có tên gọi và lĩnh vực phụ trách tương ứng với các bộ ngành.

Cơ cấu tổ chức bên trong của cơ quan chuyên môn cấp tỉnh còn cồng kềnh, trung bình 1 cơ quan có 8,1 phòng và tương đương. Tỷ lệ người giữ chức danh lãnh đạo ở một số cơ quan, địa phương cũng ở mức cao, không hợp lý. 

'Lợi ích nhóm' lấn át nhận thức, tư duy

Phát biểu tại cuộc họp, đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp), trong khi hướng tới việc tinh giản biên chế thì hệ thống văn bản còn nhiều sơ hở, một số văn bản làm phát sinh biên chế. Bên cạnh đó có tình trạng tùy tiện trong tổ chức, đề bạt, thành lập thêm các vụ, cục để “phong hàm”.

“Quy định của Bộ không vượt 4 Thứ trưởng nhưng có Bộ có tới 9 người. Việc làm này khiến Trung ương làm được thì tỉnh làm được, tỉnh làm được thì xã làm được, Bộ làm được thì Vụ, Cục cũng làm được…”, đại biểu Phạm Văn Hòa bức xúc.

Cũng theo đại biểu tỉnh Đồng Tháp, cấp phó tăng nhanh trong cơ quan Đảng và đoàn thể. Thực tế có tình trạng một số phòng ban chỉ có lãnh đạo, không có nhân viên nhưng trong thời gian dài bị xử lý.

Đại biểu Tô Văn Tám (Kon Tum) cho rằng, văn hóa pháp lý của một bộ phận cán bộ công chức không trọn vẹn và đầy đủ. Họ có thể nắm được pháp luật nhưng không thực thi đúng. Vì vậy,  cần phải bồi dưỡng xây dựng văn hóa công vụ cho các cán bộ công chức.

Bên cạnh đó, theo đại biểu Tô Văn Tám, tinh giản biên chế chưa được thực hiện có hiệu quả, chưa đạt được mục tiêu đặt ra. Theo báo cáo Chính phủ, tổng biên chế công chức viên chức Nhà nước vượt hơn 1 ngàn người. Số người hưởng lương trong hệ thống chính trị là hơn 3 triệu người. Vấn đề trong số đó có bao nhiêu người không có năng lực, đạo đức công vụ để tinh giản, câu hỏi này lại chưa có lời đáp. "Tinh giản hiện nay chủ yếu ở những ngưởi sắp về hưu”, đại biêu Tám nói.

Trong khi đó, đại biểu Phạm Trọng Nhân (Bình Dương) khẳng định, cải cách hành chính chưa đáp ứng được kỳ vọng của nhân dân.

“Từ sau vụ quán cà phê Xin Chào, tôi nghĩ đã khép lại những hành vi trì trệ, vô cảm của đội ngũ cán bộ. Chỉ một vụ việc cỏn con mà đích thân người đứng đầu của Chính phủ phải ra tay giải quyết. Nay vụ việc cống nước ở Quán Thánh cũng kéo cả bộ máy chính quyền từ Trung ương và địa phương vào cuộc lại như gáo nước gạt thẳng vào những người có trách nhiệm đang có gắng xây dựng nền hành chính hiện đại”, ông Phạm Trong Nhân nói.

Vị đại biểu này cũng nhấn mạnh: “Vụ việc cống nước ô nhiễm ở Quán Thánh không đáng sợ bằng ô nhiễm tư duy đã lăn lỏi vào một số cán bộ công chức hiện nay”

Để cải cách hành chính hiệu quả, theo đại biểu Phạm Trọng Nhân, quan trọng nhất vẫn là nhận thức, tư duy của cán bộ công chức viên chức. “Cải cách tổ chức hành chính nhà nước dễ mà hóa ra khó. Cái khó ở đây là do lợi ích cục bộ và nhóm còn quá lớn lấn át cả nhận thức và tư duy. Theo đó, cần phải có “bàn tay sắc” để xử lý tình trạng này, tăng tinh chế bộ máy, chống tình trạng tham nhũng…"

Tuấn Minh