Như hình với bóng

Anh luôn là “tài xế” cho chị trên từng cây số. Hai người dùng chung một chiếc điện thoại của anh; ai cần liên lạc với chị cứ gọi vào số máy của anh. Facebook của anh thì chị là người quản… Từ tóc xanh đến đầu bạc, tình yêu và hôn nhân của họ luôn đẹp như thơ và tranh dù họ chưa bao giờ nói với nhau câu “Em yêu anh” hoặc “Anh yêu em”…

* Tình yêu của anh chị đã bắt đầu như thế nào?

Nhà thơ - họa sĩ Hồng Lĩnh: 18 tuổi, học lớp 12, tôi đã hoạt động trong phong trào học sinh - sinh viên và tham gia viết báo văn nghệ tại địa phương. Dạo ấy tôi hay xem triển lãm tranh và rất thích tranh của anh Lê Triều Điển dù chưa biết mặt. Đến lúc anh mở hội quán văn nghệ Góp gió tại Cần Thơ, trong một buổi họp mặt anh chị em văn nghệ sĩ, tôi mới lần đầu gặp anh.

Họa sĩ Lê Triều Điển: Tôi chú ý đến Hồng Lĩnh khi cô ấy đề nghị đổi tên hội quán Góp gió thành Ngộ. Tôi cũng rất thích những bài thơ cô ấy gửi cộng tác với tờ báo do tôi chủ trương. Từ sự đồng cảm về thơ và tranh, chúng tôi yêu nhau từ lúc nào chẳng biết…

* Nghe nói cách anh tỏ tình và cầu hôn với chị cũng rất đặc biệt…?

Nhà thơ - họa sĩ Hồng Lĩnh: Anh không trực tiếp tỏ tình với tôi mà lại nhờ một người bạn chuyển lời. Người bạn của anh nói với tôi: “Anh Điển để ý chị đó nhe…”. Tôi nghe, không trả lời, chỉ cười cười. Sau đó, trên chuyến xe đi sinh hoạt văn nghệ, anh Điển bất ngờ nắm tay tôi. Tôi để yên tay mình trong tay anh ấy. Chúng tôi hiểu tình yêu của mình đã chính thức bắt đầu.

Họa sĩ Lê Triều Điển: Hồi đó, có nhiều cô gái để ý tôi và cũng có nhiều anh chàng làm thơ mê cô ấy. Tình hình này khiến tôi quyết định phải nhanh chóng tính chuyện hôn nhân. Tôi còn nhớ hôm đó, trong giờ làm việc, cô ấy đang ngồi tại bàn, tôi đột ngột tiến tới, nói: “Tôi muốn cưới cô, cô nghĩ sao?”. Cô ấy trả lời: “Anh về nói với gia đình lo tiến tới”… Kiểu cầu hôn của tôi chẳng lãng mạn chút nào, phải không? Chúng tôi cưới nhau năm 1972, lúc đó tôi 30 tuổi, cô ấy mới 19.

* Anh chị nhận xét gì về ưu và khuyết điểm trong tính cách của nhau?

Nhà thơ - họa sĩ Hồng Lĩnh: Anh Điển là người dễ tin, chân thật, bao dung, hào phóng, hết lòng với bạn bè, ít nghĩ cho mình mà chỉ nghĩ cho mọi người…

Họa sĩ Lê Triều Điển: Cô ấy đôi lúc hơi ham vui, hồn nhiên nhưng có tâm hồn sâu sắc, có tri thức và biết đồng cảm…

* Giữa anh và chị, ai chiều ai hơn, ai nhường nhịn ai nhiều?

Nhà thơ - họa sĩ Hồng Lĩnh: Cả hai đều chiều nhau và nhường nhau. Dù thỉnh thoảng chúng tôi cũng tranh luận với đủ các lý lẽ nhưng chưa bao giờ to tiếng với nhau mà chỉ tranh luận trong hòa bình, tranh luận cho ra lẽ chứ không phải để giành phần thắng cho mình.

Vợ chồng họa sĩ Lê Triều Điển và các cháu nội

* Nghệ sĩ thường lãng mạn và dễ xao lòng, có khi nào anh “say nắng”? Những khi ấy anh làm sao để dừng lại?

Họa sĩ Lê Triều Điển: Cả đời tôi chỉ có một-hai lần “say nắng” chút chút. Sau đó, tôi tự điều chỉnh ngay khi thấy đã đến lằn ranh nguy hiểm. Sau khi tôi vượt qua được, vợ chồng hiểu nhau hơn và càng thấy thương nhau. Tôi không hề quan niệm theo kiểu nghệ sĩ thì phải ăn chơi để chứng tỏ bản lĩnh đàn ông. Trái lại, tôi nghĩ mình phải sống tử tế và có trách nhiệm với gia đình.

* Chị có ghen khi anh “say nắng”?

Nhà thơ - họa sĩ Hồng Lĩnh: (cười) Có chứ! Tôi có ghen nhưng ghen rất đằm và biết cách ghen sao cho hiệu quả. Có dạo tôi nghe đồn chồng tôi có chuyện với một cô. Một lần tình cờ tôi bắt gặp anh và cô gái ấy đang ngồi chung với một nhóm bạn văn nghệ. Tôi cũng đến ngồi cùng nhóm. Bạn bè yêu cầu tôi đọc thơ. Thế là tôi đọc một bài thơ và giới thiệu đó là bài thơ tặng người tình một đêm của anh Điển. Tôi đọc xong bài thơ, cô gái kia đỏ bừng mặt và đứng dậy rời khỏi bàn…

* Qua 42 năm chung sống, anh chị rút ra bí quyết gì là quan trọng để giữ cho hôn nhân bền vững?

Nhà thơ Lê Triều Điển và nhà thơ - họa sĩ Hồng Lĩnh: Không có bí quyết gì ngoài tình yêu chung thủy và lòng bao dung dành cho nhau.

* Anh chị có ba con trai đều đã thành đạt. Anh chị nuôi dạy con như thế nào để có kết quả đó?

Nhà thơ - họa sĩ Hồng Lĩnh: Dạy con, chúng tôi không gò ép, áp đặt con theo ý mình mà hướng dẫn để cho các con phát triển theo thiên hướng tự nhiên. Chúng tôi chưa bao giờ đánh các con một roi nào. Các con tôi đều ngoan ngoãn, học giỏi và nên người. Từ lúc các cháu còn nhỏ, vợ chồng tôi đã tổ chức một tủ sách trong nhà gồm các tác phẩm văn học trong và ngoài nước. Các con tôi được khuyến khích đọc sách từ nhỏ, chính sách đã góp phần nuôi dưỡng tâm hồn các con tôi…

* Nghệ sĩ thường có cá tính mạnh. Anh chị làm thế nào dung hoà được hai cái-tôi-nghệ-sĩ trong một mái nhà? Có khi nào hai cái tôi ấy xung đột?

Họa sĩ Lê Triều Điển: Hai vợ chồng tôi đọc sách thiền nhiều. Chúng tôi biết giữ cho lòng mình tĩnh tại. Thêm nữa, chúng tôi đồng cảm và chia sẻ nhiều thứ cùng nhau. Chúng tôi có chung bạn bè, cùng chung niềm vui sáng tạo nghệ thuật, cùng chung quan điểm sống… Có lẽ nhờ vậy mà không có chuyện xung đột. Trái lại, hai cái tôi đã hòa làm một.

* Nhìn lại chiều dài 42 năm cuộc hôn nhân của mình, anh chị nghĩ gì?

Nhà thơ - họa sĩ Hồng Lĩnh: Tôi nghĩ, thật may mắn trời đã ban cho mình một người đàn ông như mong muốn.

Họa sĩ Lê Triều Điển: Tôi nghĩ, hôn nhân của mình là duyên may. Tôi đã may mắn gặp được một người vợ như cô ấy. Tôi cám ơn cuộc đời đã mang đến cho tôi một người bạn đời như vậy.

* Nghĩa là nếu được trở lại hơn 40 năm về trước, anh chị vẫn sẽ chọn nhau…?

Họa sĩ Lê Triều Điển và nhà thơ - họa sĩ Hồng Lĩnh: Nếu thời gian quay ngược lại, chúng tôi sẽ vẫn yêu nhau, vẫn đến với nhau và tôi tin chắc chắn mọi chuyện sẽ hay hơn, đẹp hơn vì đã có kinh nghiệm. Chẳng hạn, lời tỏ tình sẽ lãng mạn hơn, cách cầu hôn sẽ ấn tượng hơn, đời sống hôn nhân sẽ mỹ mãn hơn…

 Nguyễn Diễm (thực hiện)

Bài 6: Một tay xây dựng hạnh phúc