Nhờ tự học, nhiều học sinh miền núi giành được học bổng du học

Những câu chuyện về học sinh vùng khó giành được học bổng không còn hiếm. Từ những ngôi làng nhỏ bé ở Tây Bắc đến Tây Nguyên, nhiều em đã bước ra thế giới nhờ nỗ lực không ngừng.

Nhiều học bổng danh giá

Tháng 2/2025, Nguyễn Việt Hoàng - học sinh lớp Mười hai toán, Trường THPT chuyên Lào Cai (tỉnh Lào Cai) - nhận được thông báo cấp học bổng toàn phần của Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông (HKUST) trị giá 2,8 tỉ đồng. Theo bảng xếp hạng tổ chức giáo dục Quacquarelli Symonds (QS) - Anh Quốc năm 2025, HKUST đứng ở vị trí thứ 47 toàn cầu. Chuyên ngành Hoàng chọn là khoa học máy tính. Tháng Chín tới, em sẽ nhập học. Cha mẹ Hoàng đều là giáo viên dạy toán, từ bậc tiểu học, Hoàng đã có tinh thần tự học. Khi cha mẹ bận, em tự mày mò giải các bài tập. Cách đây 1 năm, khi có ý định du học, Hoàng tự tìm hiểu thông tin về các trường, ngành học, sau đó lên kế hoạch, chuẩn bị hồ sơ…

Nguyễn Việt Hoàng (thứ hai từ phải qua) vừa giành học bổng toàn phần của Đại học Khoa học và Công nghệ Hồng Kông - Ảnh: B.L.C.

Năm 2024, Tạ Thùy Trang, Phạm Tuấn Cường và Nguyễn Minh Phương - học sinh Trường THPT chuyên Bắc Giang, tỉnh Bắc Giang - đã giành học bổng của các đại học danh tiếng ở Mỹ. Trang nhận học bổng với tổng trị giá gần 357.400 USD (gần 8,8 tỉ đồng) của 3 trường: University of Tulsa, Simmons University và University of South Florida. Em đã chọn học ngành khoa học máy tính của University of South Florida với học bổng 11.000 USD/năm (khoảng 270 triệu đồng/năm). Cường nhận học bổng với tổng trị giá hơn 408.000 USD (gần 10 tỉ đồng) của 4 trường: University of South Florida, The University of Alabama, New Jersey Institute of Technology, Michigan State University. Cường chọn ngành khoa học máy tính của New Jersey Institute of Technology với học bổng hơn 40.000 USD/năm (gần 1 tỉ đồng/năm). Còn Phương giành học bổng toàn phần của Đại học Thanh Hoa - đại học hàng đầu của Trung Quốc. Em được miễn học phí, miễn phí ký túc xá và được trợ cấp 2.500 nhân dân tệ/tháng (khoảng 8-9 triệu đồng/tháng) suốt 4 năm học.

Không chỉ học sinh trường chuyên, mà nhiều học sinh trường huyện cũng đã giành học bổng du học. Cùng năm 2024, Nguyễn Trà My - học sinh Trường THPT Việt Yên số 1 (tỉnh Bắc Giang) - đã giành học bổng toàn phần du học tại Trường đại học Thương mại Thượng Hải (Trung Quốc). Năm 2019, Phan Thị Thanh Hà - học sinh Trường THPT Hương Khê (tỉnh Hà Tĩnh) - nhận được học bổng 268.000 USD/4 năm học tại Trường đại học Bryn Mawr, bang Pennsylvania, Mỹ.

Lương Bảo Ngọc Anh - cô gái Tày sinh ra tại huyện miền núi Võ Nhai, tỉnh Thái Nguyên - đã giành học bổng UWC (United World Colleges) cho học sinh THPT trị giá 84.000 USD và sang Canada học 2 năm lớp Mười, Mười một. Sau đó, Ngọc Anh được 3 đại học ở Mỹ cấp học bổng toàn phần, trong đó có Đại học Brown - tốp 10 đại học của Mỹ. Đáng chú ý, Ngọc Anh giành 3 học bổng toàn phần khi đang là học viên của trung tâm giáo dục thường xuyên.

Quan trọng nhất là tự học

Năm 2019, Nguyễn Ngọc Liên - học sinh Trường THPT chuyên Lào Cai - được 4 đại học của Mỹ cấp học bổng. Là học sinh miền núi nhưng từ lớp Sáu, Liên đã có mong muốn du học. Hiểu gia đình không có điều kiện nên để đạt được giấc mơ ấy, Liên xác định chỉ có cách phải học tốt để có học bổng; đồng thời xác định phải tự học nên từ tiểu học đến lớp Mười hai, cô liên tiếp giành giải học sinh giỏi cấp thành phố, cấp tỉnh và quốc gia. Liên cho biết, năm lớp Mười, cô đã tìm học bổng qua mạng và còn một mình đi xe khách xuống Hà Nội dự hội thảo, tọa đàm do các cựu du học sinh tổ chức để tìm hiểu thông tin.

Nguyễn Hoàng Nguyên đang học ngành kinh tế ở Đại học Duke, Mỹ. Năm 2023, nam sinh Trường THPT chuyên Nguyễn Du, tỉnh Đắk Lắk đã được Đại học Duke cấp học bổng trị giá 380.000 USD (9,2 tỉ đồng) cho 4 năm học. Ngoài ra, Nguyên còn trúng tuyển một loạt trường khác ở Tây Ban Nha, Nga, Trung Quốc, Phần Lan, cũng đều với học bổng từ 50 - 100%. Nguyên sinh ra và học trường làng tại Đắk Nông. Qua các phương tiện thông tin, Nguyên đã tự học kiến thức nâng cao, tự tìm hiểu thông tin và đặt mục tiêu du học Mỹ. Cậu cũng xin cha mẹ thi vào Trường THPT chuyên Nguyễn Du và sang Đắk Lắk trọ học.

Nguyễn Hoàng Nguyên là điển hình của sự tự học. Nguyên 2 lần giành Huy chương Đồng và Bạc kỳ thi Olympic Kinh tế quốc tế (IEO). Thành tích của Nguyên cũng là thành tích cao nhất của Việt Nam tại kỳ thi này. Môn kinh tế không nằm trong chương trình học ở trường công lập nên Nguyên phải tự học hoàn toàn. Nguyên đã dành thời gian để luyện đề của các năm trước, tham khảo đề thi đội tuyển của các nước khác. Ngoài sự hướng dẫn của thầy cô trong trường, hỗ trợ từ thầy cô của Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, chủ yếu các kiến thức, kỹ năng là Nguyên khai thác trên mạng và tự học.

Nguyễn Việt Hoàng cho biết với môn toán, mỗi ngày em dành khoảng 2-3 tiếng để học và giải bài tập. Ngoài học thuộc công thức, Hoàng còn nắm chắc lý thuyết để áp dụng vào làm bài thực tế. Em cũng chủ động hỏi nếu không hiểu bài và ôn tập thường xuyên để không quên kiến thức. Ông Nguyễn Việt Hà - cha của Hoàng - cho hay, gia đình luôn chú ý dạy con cách tự học, tự tìm tòi kiến thức dưới sự hướng dẫn của thầy cô trên lớp.

Mẹ của Nguyễn Ngọc Liên cũng cho biết từ nhỏ Liên đã tự giác học tập, cũng không đi học thêm ở ngoài. Ngoài sách vở, Liên còn khai thác tài liệu trên internet, rèn luyện kỹ năng nghe, nói, đọc, viết tiếng Anh qua mạng.

Liên, Hoàng, Nguyên… đã cho thấy tự học không chỉ là con đường để vươn tới tri thức mà còn là chìa khóa để mở ra những cơ hội phát triển.

Ngọc Minh Tâm