Nhớ mái hiên xưa

Dừng xe, tấp vào lề, mở cốp lấy áo mưa, bấy nhiêu công đoạn tuy nhanh nhưng vẫn có thể đủ ướt người nếu không có nơi đứng tạm. Thành phố thì ngày càng ít vỉa hè trống, nhà có mái che đấy nhưng phía trước đều kín xe hoặc hàng hóa, không có chỗ cho khách lỡ đường. Gặp hôm quên mang áo mưa thì có khi chạy một quãng đường dài vẫn cảm giác như đi giữa đồng trống, không chỗ trú tạm.

Chợt nhớ những ngày còn học cấp I, trường gần nhà, trẻ em đi học không cần đưa đón. Tôi khi ấy còn không có cái áo mưa nguyên vẹn, trong cặp chỉ nhét tấm vải nhựa nhưng vì mắc cỡ với bạn nên thường ít lấy ra.

Những mái hiên vẫn còn đó, nhưng không có nhiều khoảng trống cho khách lỡ đường trú mưa

Những ngày mưa, tôi và lũ bạn che cặp lên đầu, nép vào mái hiên, chạy lúp xúp về nhà. Mưa lớn thì tìm chỗ đứng trú, chờ tạnh. Ngày mưa, luôn có những căn nhà đóng cửa để tránh nước tạt, khách lỡ đường cứ thoải mái đứng trú. Nhiều hôm mưa dai dẳng quá, đám bạn đã tự mặc áo mưa đi hết, thấy tôi một mình đứng chờ mưa tạnh, có người quen trong xóm ghé vào chở về.

Lớn một chút, tôi tự đi học bằng xe đạp, những mái hiên vẫn còn đó, che chở khách lỡ đường ngày mưa gió. Tôi giờ đã có áo mưa đẹp nhưng vẫn thường quên mang theo, vẫn hay theo bạn bè dừng tạm ở một nơi nào đó chờ mưa tạnh. Đường phố thuở ấy không thiếu những gánh hàng rong, họ cũng thường nép vào hiên nhà mỗi khi mưa lớn.

Gánh hàng rong xưa bán đủ thứ đồ ăn, có cả những món nước nóng hổi. Co ro dưới mưa lạnh, xì xụp ăn tô cháo hay chén chè nóng là cả một sự thú vị, còn ngon hơn cả ngồi ở tiệm. Ngày đó tôi thấy vậy. Chưa đi đâu xa được thì những món quanh mình là ngon nhất. Lớn lên, đi nhiều, mở rộng khẩu vị mới biết ngoài kia nhiều người nấu ăn ngon lắm, nhưng tôi vẫn luôn nhớ những món hè phố đó, ăn trong mưa gió, ngon gì đâu.

Chị tôi sợ sấm sét. Có lần tôi và chị đi học thêm về trễ, trời bắt đầu chuyển mưa, sét chớp sáng lòa, gió thổi như bay cả người. Thời tiết này thì dù có áo mưa cũng ít ai dám di chuyển. 2 chị em đứng dưới mái hiên, rồi vì sấm sét lớn quá nên chị tôi đã gõ cửa để xin vào nhà. Thực ra là chị đập cửa vì tiếng mưa rất to, bên trong khó nghe được âm thanh phía ngoài. Chủ nhà vui vẻ mời vào, còn lấy trà nóng cho 2 chị em uống.

Tình người phố thị ngày ấy vẫn như trong văn chương Hồ Biểu Chánh - nhiệt tình, hiếu khách, không nghi ngại điều gì. 

Ảnh mang tính minh họa - Phùng Huy

Nhớ mái hiên cũng nhớ cả những vỉa hè thoáng đãng, không dựng xe, không bày hàng, là lối chung của người đi bộ. Tôi và lũ bạn thậm chí đã từng chơi ô quan, nhảy lò cò trước nhà người khác. Đó là những căn nhà đóng cửa, chủ nhà có khi vẫn ở bên trong nhưng không bước ra, để mặc chúng tôi nghịch ngợm phía trước.

Hồi đó, nhà mặt tiền mà có buôn bán thì cũng bày hàng hóa gọn gàng, vỉa hè luôn có chỗ để đi. Tôi nhớ mình có thể đi từ nhà đến trường hay ra chợ gần đó mà không phải bước xuống lòng đường, dù đường cũng ít xe. Tôi nhớ cả những góc nhỏ bán quà vặt, nhìn thôi chứ không có tiền mua.

Có những món đơn giản nhưng giờ khó kiếm, như xe bánh mì kẹp kem, siro đá bào hay quầy tò he. Tò he không chỉ đẹp mà còn ngon, ăn được chứ không phải chỉ để ngắm như hiện tại.

Mưa thì năm nào cũng có, nhưng những ngày mưa của năm cũ dường như đã không quay lại. Thế nên mỗi mùa mưa là tôi lại thấy nhớ - nỗi nhớ rất buồn cười - nhớ cái mái hiên. 

Nguyên Minh