Nhiều tranh cãi về đề cử Quả cầu vàng 2018

Báo chí và giới phê bình điện ảnh quốc tế đang so sánh một cách hài hước sự công tâm giữa 90 thành viên của Hiệp hội Báo chí nước ngoài tại Mỹ (HFPA) – đơn vị tổ chức quyết định danh sách đề cử, dự án đoạt giải của Quả cầu vàng và 8.500 thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh – giám khảo tương tự cho lễ trao giải Oscar.

Sự tò mò hài hước của truyền thông quốc tế về tính minh bạch của Quả cầu vàng không phải là lần đầu tiên mới có trong suốt 75 mùa giải đã qua, khi các đề cử của giải thưởng này ngày càng khó đoán.

Một cảnh trong Get out của đạo diễn Jordan Peele

Ở Quả cầu vàng 2018, Get out nhận được 2 đề cử cho Phim truyện xuất sắc - Thể loại hài hước/Ca vũ nhạc và Nam diễn viên chính xuất sắc nhất, nhưng điều này cũng không giúp được đạo diễn Jordan Peele có mặt ở đề cử hạng mục Đạo diễn xuất sắc, như điều thường thấy ở các giải thưởng điện ảnh khác.

Sự vắng mặt đầy khó hiểu tại của The big sick – bộ phim hài hước, lãng mạn thuộc hãng The Amazon Studios ở Quả cầu vàng cũng gây bất ngờ. The big sick thu về 43 triệu USD tại phòng vé Bắc Mỹ và nhận được đánh gia cao từ công chúng. Do vậy, theo báo giới, The big sick phải nhận được đề cử Phim truyện - Thể loại hài hước/Ca vũ nhạc, hay chí ít hạng mục Nam diễn viên chính (dành cho Kumail Nanjiani) và Nữ diễn viên phụ xuất sắc (dành cho Holly Hunter).

The big sick không xuất hiện tại Quả cầu vàng 2018

Beauty and the Beast cũng bị HFPA loại khỏi Quả cầu vàng 2018. Mặc dù có doanh thu lên tới 1,2 tỷ USD và trở thành một trong những tác phẩm điện ảnh ăn khách nhất năm 2017 thì trong Quả cầu vàng năm nay, Người đẹp và Quái vật vẫn thất bại thảm hại khi không nhận được đề cử nào.

Ngoài các đề cử bất ngờ cho hạng mục phim, HFPA còn vấp phải nghi ngờ phân biệt giới tính khi công bố 5 nam đạo diễn cho hạng mục Đạo diễn xuất sắc. Giới chuyên gia dẫn chứng 4 trường hợp gồm: nữ đạo diễn Patty Jenkins cho Wonder Woman, Dee Rees cho Mudbound, Valerie Ferris cho Battle of the Sexes và Greta Gerwig cho Lady Bird – họ là những cá nhân nổi bật với sản phẩm sở hữu doanh thu cao, đánh giá cao từ báo chí.

Ngoài ra, 2 trong số những bộ phim này gồm: Mudbound và Lady Bird, dù trở thành ứng cử viên nặng ký trong hạng mục quan trọng khác thì cũng không giúp được cho nữ đạo diễn của phim nhận được đề cử.

Người đẹp và Quái vật "trắng tay" tại Quả cầu vàng năm nay

Từ những bất ngờ có phần khó hiểu, dư luận quốc tế một lần nữa nhắc lại cơ cấu thành viên ban giám khảo báo chí và những lùm xùm “dàn xếp” xung quanh Quả cầu vàng 2018.

Nữ đạo diễn phim Wonder Woman - Patty Jenkins (bìa trái) không nhận được đề cử Đạo diễn xuất sắc. Wonder Women cũng chịu chung số phận tại Quả cầu vàng khi dòng phim Siêu anh hùng không được đánh giá cao ở giải thưởng này.

Hiệp hội Báo chí nước ngoài tại Mỹ, hiện nay có khoảng 90 nhà báo nước ngoài - và số thành viên không bao giờ vượt quá 100 người - điều này có nghĩa là Quả cầu vàng được giám sát bởi một số lượng rất nhỏ, so với 8.500 người từ Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh bỏ phiếu cho giải Oscar.

Để được coi là thành viên của HFPA, các nhà báo phải đảm bảo yêu cầu: làm việc cho một ấn phẩm nước ngoài nhưng có trụ sở tại Nam California; xuất bản ít nhất bốn bài báo trong một ấn phẩm nước ngoài trong năm cùng thời điểm trước khi nộp đơn gia nhập HFPA; cung cấp được giấy tờ chi trả nhuận bút và giấy xác nhận là phóng viên thường trú tại Mỹ từ ấn phẩm đó; nộp 500 USD phí gia nhập. Hiện nay, việc tham gia HFPA đã khó hơn trước vì hiện tại, số thành viên có “thâm niên” đang duy trì tốt những yêu cầu này.

Giải thưởng Quả cầu vàng đã tồn tại 75 năm

Theo trang tin Vox của Mỹ, mục tiêu ban đầu của các thành viên khi tham gia HFPA là "làm thân với các xưởng phim để tạo điều kiện thuận lợi cho việc phỏng vấn ngôi sao điện ảnh và đạo diễn". Vì thực tế, các nhà báo nước ngoài ở Nam California không nhận được sự chú ý như các nhà báo địa phương, và chắc chắn họ không dễ tiếp cận với ngôi sao điện ảnh và đạo diễn phim mà họ muốn.

Chủ tịch hiện tại của HFPA là bà Meher Tatna, người đang viết cho tờ The New Paper của Singapore. Đây là thành viên chính thức duy nhất của HFPA được biết đến rộng rãi còn danh sách các thành viên khác không được tiết lộ để đảm bảo bí mật và tính công bằng.

Chủ tịch hiện tại của HFPA là bà Meher Tatna

Tuy nhiên, vào năm 2015, trang Vulture đã tổng hợp được danh sách các thành viên HFPA đang hoạt động, phần lớn họ đến từ Brazil, Ý, Đức, Cộng hòa Dominic, Mexico, Ai Cập, Canada và một số nước khác. Theo tổng hợp này, chính những nhà báo trong HFPA cũng “bất hoà” khi tổ chức của mình kết nạp thành viên một cách kỳ quặc như việc nhà báo người Ấn Độ - Noel Souza tố việc nữ nhà báo Tây Ban Nha - Paz Mata, không có bài viết nào được đăng như trong thông tin người này khai; hay cách thành viên Nga - Alexander Nevsky, một vận động viên thể hình quyết tâm gia nhập HFPA bởi vì: “Tôi thật sự tò mò về tổ chức”, theo trích dẫn trên tờ Hollywood Reporter.

Tháng 12/2008, trong một sự kiện quảng bá phim The Curious Case của đạo diễn David Fincher tại Los Angeles, Mỹ, các nhà báo nằm ngoài HFPA đã kịch liệt phản đối cách đoàn phim sắp xếp thiên vị các nhân vật phỏng vấn, khi họ chỉ được gặp gỡ với diễn viên phụ còn Pitt, Cate Blanchett (diễn viên chính) và đạo diễn David Fincher dành tất cả thời gian để đáp ứng các yêu cầu từ thành viên HFPA. Đỉnh điểm của sự bức xúc, nhà báo Peter Howell nói thẳng trên tờ Toronto Star: “Các thành viên HFPA  "ăn cắp" thời gian từ các nhà báo khác trong sự kiện báo chí”.

Vài năm sau đó, năm 2014, cựu Chủ tịch HFPA - Philip Berk đã rời khỏi tổ chức sau khi ông xuất bản cuốn hồi ký. Trong hồi ký, ông trực tiếp tuyên bố rằng HFPA thường xuyên đưa ra các “đòi hỏi” cho lá phiếu đề cử và giải thưởng cuối với nhiều đơn vị, cá nhân.

Hình ảnh Beyoncé và nhà báo Đức Hans J. Spürkel hậu trường tại cuộc họp báo

Dư luận thời điểm đó đã từng mỉa mai rằng nếu một chương trình truyền hình hay một đơn vị nào đó muốn tên tuổi được biết đến nhiều hơn trong ngành điện ảnh giải trí, hãy “có gì đó” với 90 thành viên của HFPA hoặc 1 vài cá nhân cũng được.

Ngoài ra, họ còn cho rằng việc mà các thành viên HFPA thành công nhất khi tham gia Hiệp hội là đi khoe khoang mình đã từng gặp diễn viên, đạo diễn nổi tiếng nào bằng những tấm hình, như để khếch trương tên tuổi. Điều này cũng dễ lý giải vì thực tế, hầu hết các thành viên HFPA không viết bài cho các ấn phẩm của Mỹ, họ chỉ muốn thể hiện sự gần gũi của mình với người nổi tiếng.

Thành viên HFPA người Nam Phi - Margaret Gardiner chụp cùng Jaimie Alexander

Hiện tại, đối với truyền thông và giới chuyên gia, Quả cầu vàng không còn là tiên đoán của Oscar như nhiều năm về trước. Mặc dù đôi khi, HFPA có thể mở cửa cơ hội cho những bộ phim mà thành viên giám khảo Oscar có thể đã bỏ qua.

Vừa để đánh thức những đề cử không hợp lý vừa an ủi những dự án phim bị HFPA thẳng tay loại, các vị chuyên gia gửi lời khuyên đến người chiến thắng trong Quả cầu vàng 2018: “Kết quả sau cùng là niềm tự hào nhưng đôi khi chúng cũng không có nghĩa lý gì cả”.

Lễ trao giải Quả cầu vàng lần thứ 75 dự kiến tổ chức vào tối ngày 7/1/2018, trong một khách sạn sang trọng tại Beverly Hill, California, Mỹ.

Minh Tú