Nhiều người suýt mất mạng vì uống các "bài thuốc" trên... mạng

Ngày 18/10, Bệnh viện Bình Dân (TPHCM) cho biết, thời gian qua đã tiếp nhận nhiều trường hợp người bệnh rơi vào suy thận nặng sau quá trình uống cỏ mực, đậu đen xanh lòng. Một số bệnh nhân khác bị suy thận cấp sau thời gian uống viên làm trắng da không rõ nguồn gốc. Nhiều người đối mặt với nguy cơ phải lọc máu suốt đời để giữ tính mạng do tin theo các phương thuốc bán trôi nổi trên mạng khiến thận bị tổn thương, giảm chức năng.

Bác sĩ Lê Thị Đan Thùy đang xem hồ sơ của bệnh nhân P.V.H. (Ảnh do bệnh viện cung cấp)

Cụ thể, đầu tháng 10/2023, ông P.V.H. (47 tuổi, Vĩnh Long) đến khám vì ăn uống kém, da xanh xao, chân đau nhức không rõ nguyên nhân, cơ thể mệt mỏi. Kết quả xét nghiệm đánh giá chức năng thận cho thấy ông đã rơi vào suy thận cấp trên nền suy thận mạn.

Độ lọc cầu thận (GFR) của ông chỉ còn 4ml/phút/1,73m². Bình thường nếu GFR dưới 15ml/phút/1,73m² đã là suy thận giai đoạn 5. Đây là giai đoạn nghiêm trọng nhất và tính mạng của bệnh nhân đang rất nguy cấp. Ông H. được nhập viện để lọc máu nhằm tránh nguy cơ hôn mê, tử vong do các biến chứng suy thận cấp gây ra.

Trước đó, người đàn ông này vốn là bệnh nhân suy thận độ 3 đang thăm khám và điều trị tại Bệnh viện Bình Dân. Các bác sĩ đã hướng dẫn ông dùng thuốc bảo tồn chức năng thận, giúp ngăn tiến triển của bệnh thận mạn. Tuy nhiên, bệnh nhân đã không tái khám theo lịch hẹn nữa.

Ông H. cho biết: “Tôi thấy người không đau mệt, nghĩ không có bệnh nữa nên không uống thuốc khi đã điều trị một thời gian”. Thay vào đó, ông làm theo lời mách bảo uống cỏ mực và đậu đen xanh lòng để trị bệnh thận. Mỗi ngày uống khoảng 1 nắm tay cỏ mực và 2-3 muỗng đậu đen. Ông H. đã uống liên tục trong hơn 3 tháng thì rơi vào suy thận mức độ nặng.

Sau 2 ngày điều trị, tình trạng đau nhức chân cùng các triệu chứng suy thận khác của ông H. đã giảm, chức năng thận được cải thiện. “Tuy nhiên, nếu đáp ứng điều trị bằng thuốc kém, chức năng thận không phục hồi tốt hơn, ông H. sẽ phải lọc máu định kỳ suốt đời”, bác sĩ Lê Thị Đan Thùy - Trưởng khoa Nội thận-lọc máu - đánh giá.

Trường hợp trên là 1 trong 7 ca điển hình nhập viện điều trị chỉ trong quý II và đầu quý III năm 2023 tại Bệnh viện Bình Dân do suy thận mức độ nặng, tổn thương thận cấp trên nền bệnh thận mạn có liên quan tới việc uống cỏ mực.

Cỏ mực, có nhiều tên gọi như nhọ nồi, hạn liên thảo, bạch hoa thảo, thủy hạn liên… Theo Đông y, cỏ mực không độc, có vị chua, ngọt, tính hàn, thường dùng chữa sốt cao, chảy máu cam, mề đay, viêm họng, suy nhược… Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu khoa học nào chỉ rõ tác dụng chữa suy thận bằng cỏ mực.

Đặc biệt trên bệnh nhân thận mạn, chức năng thận vốn đã kém nên việc dùng các hoạt chất từ cây cỏ, thuốc, ngay cả ăn uống thường ngày đều cần phải cẩn trọng để tránh tiến triển suy thận nặng hơn. Bên cạnh đó, bệnh nhân suy thận mạn cần phải được thăm khám, điều trị bằng thuốc, kiểm soát thường xuyên các chỉ số như protein niệu, các xét nghiệm đánh giá chức năng thận.

“Người suy thận cần tuân thủ điều trị và có chế độ ăn uống, dinh dưỡng hợp lý thì mới kiểm soát tốt biến chứng trên thận. Người tuân thủ điều trị có thể bảo tồn chức năng thận ổn định dù phát hiện suy thận nhiều năm”, bác sĩ Lê Thị Đan Thùy cho biết thêm.

Cùng thời gian qua, phòng khám chuyên khoa nội thận Bệnh viện Bình Dân tiếp nhận chị L.T.T. (45 tuổi, Đồng Nai) đến tái khám để đánh giá lại chức năng thận sau đợt phải lọc máu cấp cứu vì rơi vào suy thận cấp, tổn thương thận mức độ 5. Kết quả xét nghiệm chức năng thận của chị trong 2 tháng gần đây nhất đều đã ổn định. Tuy chức năng thận hồi phục tốt, chị T. đã trở lại với công việc bình thường nhưng vẫn phải uống thuốc và theo dõi chức năng thận.

Cách đây gần 1 năm, chị T. đặt mua thuốc làm đẹp và trắng da từ kênh bán hàng online về uống. Hiện chị không còn nhớ tên loại thuốc đã mua, chỉ nhớ thuốc dạng viên uống, 1 lọ 60 viên giá 600.000 đồng. Với liều uống 6 viên mỗi ngày, khi uống đến lọ thứ 7, chị T. thấy đau bụng dữ dội, mệt, khó thở, nôn ói liên tục phải đi cấp cứu tại 1 bệnh viện địa phương.

Chị L.T.T. tại phòng khám chuyên khoa nội thận Bệnh viện Bình Dân (Ảnh do bệnh viện cung cấp)

Bác sĩ cho biết chị bị suy thận cấp mức độ 5. Các biểu hiện đau, nôn ói của chị T. là vì lúc này thận đã mất chức năng lọc nên ứ đọng các chất chuyển hóa. Nếu không kịp thời lọc máu, người bệnh có thể tử vong. Sau khi lọc máu cấp cứu tại địa phương, bệnh nhân được chuyển đến Bệnh viện Bình Dân để tiếp tục thăm khám và điều trị lâu dài.

Theo Bệnh viện Bình Dân, đa số người bệnh khi được hỏi về loại thuốc mình đã uống thì không biết về thành phần và nguồn gốc xuất xứ. Đối với các nhóm viên uống làm trắng da, thường quảng cáo là có chứa glutathione, một chất chống oxy hóa giúp làm sáng da bằng cách ức chế sản xuất melanin. Tuy nhiên, nếu sử dụng glutathione với liều cao, không có kiểm soát của bác sĩ có thể gây suy thận cấp, đặc biệt trên người bệnh đã có nền suy thận mạn.

Vì vậy, khi muốn sử dụng các viên uống trắng da, cần phải chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng và nên có sự tư vấn của các bác sĩ để chọn sản phẩm phù hợp cho thể trạng của mỗi người.

Thực tế có không ít bệnh nhân tự ngưng điều trị, tự thay thế hoặc uống kèm thêm các loại lá cây không rõ nguồn gốc theo lời mách bảo trên internet. Điều này dẫn tới hậu quả đáng tiếc. Ngoài cỏ mực, đậu đen xanh lòng, thuốc làm trắng da, hiện nay trên internet còn lan truyền nhiều “bài thuốc” lợi tiểu, tốt cho thận như cây rễ gió, cây mộc thông, cây nhạc ngựa, mộc phòng kỷ... Tất cả các cây này đều có chứa chất độc acid aristolochic gây tổn thương thận, suy thận. Đáng ngại là những loại cây này đang được một số người lấy ngâm rượu uống với mục đích chữa bệnh, “tẩm bổ”.

Quốc Ngọc