Nhiếp ảnh gia Trần Tuấn Việt: Cứ đi thôi, đừng nghĩ ngợi!

Trần Tuấn Việt được báo giới trong nước chú ý vào năm 2017, khi anh vượt qua gần 1.200 tác giả từ 37 quốc gia và gần 12.000 tác phẩm, mang về huy chương vàng hạng mục ảnh tự do cuộc thi ảnh nghệ thuật quốc tế lần 9 tại Việt Nam, do Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam tổ chức với sự bảo trợ của Liên đoàn Nhiếp ảnh Nghệ thuật Quốc tế. Những bức ảnh của Việt không chỉ đẹp về ánh sáng, bố cục, kỹ thuật mà còn khéo léo kể những câu chuyện nhỏ về đất nước và con người Việt Nam vừa giản dị, yên bình.

Ngã rẽ nhiều dấu ấn

Đó là người thợ thủ công với nghề đan cần xé truyền thống ở Tây Ninh khi nắng sớm vừa ló khỏi rặng tre trong bức Đan giỏ cần xé. Đó là một ngư dân ở biển Cửa Đại, Quảng Nam đang “múa” vũ khúc kéo lưới thu thập mớ cá tôm trong bức Nghề rớ chồ truyền thống. Đó là người phụ nữ lúi húi với chiếc nón lá bạc màu, tay thoăn thoắt cột những bó nhang trong bức Làm hương - từng đăng trên mục Những góc nhìn của thế giới của National Geographic vào năm 2018 và giành chiến thắng hạng mục ảnh Du lịch, cuộc thi ảnh  quốc tế thường niên Smithsonian.

Việt còn nhiều, thật nhiều bức ảnh xúc động tuyệt đẹp, đầy hơi thở cuộc sống bình dị như thế. “Có lẽ do sinh ra và lớn lên từ một làng quê bình yên ở Hà Tĩnh nên trong tôi luôn có ấn tượng thân thương về người lao động và những vùng đất lặng lẽ xa chốn thị thành” - Việt lý giải.

Dấu mốc lớn trong hành trình “chơi ảnh” của Việt bắt đầu từ năm 2015 khi anh chọn National Geographic - một trong những cộng đồng nhiếp ảnh lớn nhất thế giới - làm mục tiêu chinh phục. Khi đã “làm quen” và được cộng đồng nhiếp ảnh quốc tế thừa nhận năng lực, ấp ủ của Việt cũng lớn dần: mang Việt Nam ra thế giới bằng hình ảnh. Tính đến thời điểm hiện tại, Việt đã có hơn 20 bức ảnh lọt Top ảnh đẹp nhất trong ngày do National Geographic bình chọn cùng nhiều giải thưởng lớn nhỏ.

Ấy vậy mà đến năm 2019, tức bốn năm sau khi Trần Tuấn Việt hạ quyết tâm “không muốn chơi ảnh vật vờ nữa”, anh chỉ mới xem nhiếp ảnh là nghề… tay trái. Việt cười nhẹ tênh: “Tôi không ham làm giàu nên công việc chỉ duy trì ở mức vừa đủ thay vì mở rộng hay phát triển thêm. Tôi cũng không muốn thương mại hóa đam mê của mình. Xem nhiếp ảnh là nghề chính tức là phải kiếm được tiền từ nó để trang trải cuộc sống, tư duy chụp ảnh sẽ khác với phương thức chọn ảnh để thể hiện cảm xúc, tạo ra những giá trị di sản…”.

Việt nói, cuộc sống của anh có nhiều ngã rẽ bất ngờ. Ngày đó, Việt nhận thấy bản thân có năng khiếu về hội họa nên thi vào trường kiến trúc. Học đến năm thứ hai, Việt lại hứng thú với ngành công nghệ thông tin (CNTT), vậy là tự bươn chải học thêm. Ra trường với tấm bằng kiến trúc sư nhưng Việt chọn tiếp tục làm việc và sinh sống bằng nghề CNTT đến nay. Chính CNTT đã mở cho Việt cánh cửa rộng lớn với nhiếp ảnh, từ việc tiếp cận tài liệu học thuật, nghiên cứu cho đến tăng cường công cụ kết nối với cộng đồng nhiếp ảnh quốc tế.

Mối duyên của Việt với nhiếp ảnh bắt đầu vào năm 2007. “Tôi không hề có ý định đi đường dài với nhiếp ảnh vì bản thân tôi là người khá cảm hứng. Thay vào đó, tôi đặt ra những mục tiêu nho nhỏ. Chẳng hạn thời gian đầu chơi ảnh, tôi chỉ mong một ngày nào đó, bức ảnh mình chụp sẽ được treo trang trọng tại một cuộc thi, được triển lãm. Tôi cố hết sức để biến điều ấy thành hiện thực. Cứ thế, các mục tiêu nhỏ tiếp tục được đặt ra rồi hoàn thành…” - Việt chia sẻ.

Cái đẹp đến từ cảm xúc và sự khác biệt

Ai đó đúc kết rằng thứ giá trị nhất khi thực hiện một điều gì không nằm ở kết quả mà ở hành trình, phương thức họ đã đi, đã trưởng thành. Phía sau vẻ ngoài điềm đạm và có phần e dè đám đông, Việt luôn khát khao những thử thách mới, luôn quyết liệt, sục sạo tìm kiếm câu trả lời về bản ngã.

Những bức ảnh của Trần Tuấn Việt phản chiếu tâm hồn anh: giản dị, yên bình và đầy sức sống

Trở lại câu chuyện ra thế giới, Việt nhấn mạnh, hành trình nhiếp ảnh cần sự riêng biệt và nhất quán: “Lúc mới bắt đầu, bạn có thể tham khảo các nhiếp ảnh gia nổi tiếng nhưng về lâu dài, bạn phải thể hiện quan điểm, góc nhìn cá nhân qua ảnh. Nhiếp ảnh cũng như bất cứ ngành nghệ thuật nào, đề cao tính độc đáo và sự khác biệt”. Việt không giấu cách thức anh chinh phục những thành tựu: “Trong thời đại kỹ thuật số, người chụp ảnh rất dễ trang bị kiến thức và kỹ thuật để có được một bức ảnh đẹp. Cái khó là chụp cái gì và mang lại giá trị như thế nào. Kỹ thuật đến lúc nào đó có thể đồng đều nhưng điều làm nên sự khác biệt cho mỗi tác phẩm và mỗi người chụp chính là trải nghiệm và cảm xúc của họ phía sau bức ảnh đó”.

“Nhiếp ảnh giúp tôi thể hiện bản thân: biết mình là ai, muốn làm gì và tạo nên được những giá trị gì” - Việt tâm sự. Vì vậy, Việt nâng niu vô cùng cảm xúc tạo nên bức ảnh: “Nó không bị chi phối bởi bất cứ điều gì, nó phải trở thành một tác phẩm hội tụ cảm xúc, tinh hoa của người chụp tại thời điểm đó”.

Đi và chụp nhiều song hai nơi luôn khiến Việt muốn trở lại sáng tác là Hà Nội - nơi anh đang sinh sống - và Hà Tĩnh, quê hương anh. Lần trở lại nào, Việt cũng thấy mới mẻ, thương yêu hơn, như thể hai nơi ấy vừa bồi đắp vừa phản chiếu tâm hồn anh: giản dị, yên bình và đầy sức sống.

“Bây giờ tôi không theo đuổi giải thưởng qua những bức ảnh nữa mà muốn ảnh của mình trở nên hữu ích cho xã hội”, Việt nói. Trong năm 2020, tham dự hai cuộc thi ảnh Fun 2020 và Architecture 2020 do ứng dụng ảnh Agora tổ chức, vượt qua hàng chục ngàn thí sinh mang về giải thưởng cao nhất, mỗi giải 1.000 USD. Việt dành trọn hai giải thưởng ấy ủng hộ quỹ chống dịch COVID-19 của Việt Nam.

Với Trần Tuấn Việt, nhiếp ảnh giúp anh thể hiện bản thân: biết mình là ai, muốn làm gì và tạo nên được những giá trị gì

Trở thành giám khảo cuộc thi ảnh Journeys 2020, Việt rất hào hứng bởi vừa “được gặp lại mình” của nhiều năm trước vừa được ngắm nhìn, lắng nghe tâm sự của các tay máy trẻ qua những bức ảnh chụp khắp mọi miền đất nước. Cuộc thi này đã tạm thời giúp anh thoát khỏi những bối rối khi phải chọn ra 30 trong vô vàn bức ảnh quy tụ dưới cái tên My Vietnam cho triển lãm tại Đại hội nhiếp ảnh Quốc tế Xposure diễn ra tại Sharjah (UAE) vào tháng 2/2021. Đại hội này quy tụ hơn 60 nhiếp ảnh gia tên tuổi thế giới, Việt là nhiếp ảnh gia Việt Nam duy nhất được mời tham gia, nên áp lực với anh là làm sao “chọn 30 bức ảnh khác nhau để kể 30 câu chuyện khác nhau về Việt Nam” đồng thời là dấu ấn trong suốt 13 năm Việt cầm máy đi dọc đất nước.

Với Trần Tuấn Việt, nhìn lại hành trình đã đi để tiếp tục bước về phía trước luôn rất thú vị. 

Hoàng Linh Lan
Ảnh: nhân vật cung cấp