Nhật - Mỹ, bàn về an ninh khu vực Đông Á

Nhà lãnh đạo Nhật Bản – “được tiêm vắc-xin đầy đủ”, theo khẳng định của phái đoàn Nhật - đã hội đàm với Tổng thống Biden về một loạt vấn đề song phương và quốc tế quan trọng hai bên cùng quan tâm, đặc biệt là vấn đề an ninh khu vực Đông Á. Hai nhà lãnh đạo cũng trao đổi những vấn đề khác như Thế vận hội Tokyo, phát triển công nghệ và cả vấn đề chơi golf.

Tổng thống Mỹ Biden và Thủ tướng Nhật Bản Suga bàn về một loạt vấn đề song phương và quốc tế hôm 16/4 - Ảnh: AP

Đây là hội nghị thượng đỉnh trực tiếp đầu tiên của Tổng thống Biden với một nhà lãnh đạo nước ngoài kể từ khi nhậm chức.

"Chúng tôi cam kết làm việc cùng nhau để đối mặt với những thách thức từ phía Trung Quốc và các vấn đề như Biển Hoa Đông, Biển Đông, cũng như Triều Tiên, để đảm bảo cho tương lai của một khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do và cởi mở", ông Biden cho biết tại cuộc họp báo chung sau đàm phán, khi ông liệt kê các vấn đề đã trở thành tâm điểm của căng thẳng ngày càng gia tăng trong khu vực.

Thủ tướng Suga đã phá vỡ “truyền thống” của các nhà lãnh đạo Nhật Bản tiền nhiệm khi công khai tỏ thái độ về Trung Quốc. Ông cho biết ông và Tổng thống Biden đã tổ chức "các cuộc đàm phán nghiêm túc về ảnh hưởng của Trung Quốc đối với hòa bình và thịnh vượng của khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương”. Thủ tướng Nhật khẳng định, "chúng tôi phản đối bất kỳ nỗ lực nào nhằm thay đổi hiện trạng bằng vũ lực hoặc cưỡng bức".

Khi gặp nhau, cả hai nhà lãnh đạo đều đeo khẩu trang phù hợp với quy định về phòng chống COVID-19 - Ảnh: AP

Hai nhà lãnh đạo nói gì về Đông Á?

Theo thủ tướng Nhật Bản, hai ông Suga và Biden đã tái khẳng định "tầm quan trọng của hòa bình và ổn định của eo biển Đài Loan”.

Ý kiến của hai nhà lãnh đạo được đưa ra trong bối cảnh Bắc Kinh đang gia tăng áp lực quân sự đối với đảo Đài Loan tự trị, vốn được chính phủ đại lục tuyên bố là một tỉnh của Trung Quốc. Chỉ vài ngày trước hội nghị thượng đỉnh Nhật - Mỹ, Trung Quốc đã điều 25 máy bay, bao gồm các chiến đấu cơ và máy bay ném bom có ​​khả năng mang vũ khí hạt nhân, áp sát đảo Đài Loan.

Ông Suga đã nhắc đi nhắc lại về "một môi trường an ninh bị đe dọa nghiêm trọng" ở Đông Á.

Hai ông cũng thảo luận các vấn đề liên quan đến Hồng Kông và người Duy Ngô Nhĩ theo đạo Hồi ở Tân Cương (Trung Quốc).

Trước chuyến thăm Mỹ của Thủ tướng Suga, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị cảnh báo người đồng cấp Nhật Bản rằng Tokyo "không nên can dự vào cái gọi là cuộc đối đầu giữa các nước lớn".

Hai nhà lãnh đạo nói gì về công nghệ?

Tổng thống Biden cho biết Hoa Kỳ và Nhật Bản sẽ cùng đầu tư vào các lĩnh vực như mạng vô tuyến 5G, trí tuệ nhân tạo (AI) và siêu máy tính lượng tử.

Trung Quốc có thể coi đây là một đòn đánh mới của phương Tây. Bắc Kinh chứng kiến ​​các công ty công nghệ của họ phải đối mặt với những hạn chế ngày càng tăng ở Mỹ. Huawei - nhà sản xuất công nghệ mạng 5G siêu nhanh hàng đầu thế giới - đã trở thành đối tượng trừng phạt của Mỹ.

Chính quyền Trump trước đây đã áp đặt các lệnh trừng phạt công ty Trung Quốc khi tuyên bố Huawei là “cửa sau” để các cơ quan tình báo Trung Quốc thực hiện các hoạt động gián điệp thông qua cơ sở hạ tầng 5G.

"Nhật Bản và Hoa Kỳ đều đang đầu tư sâu vào đổi mới và hướng tới tương lai", ông Biden nói và khẳng định: "Điều đó đảm bảo cho việc chúng tôi đầu tư và bảo vệ các công nghệ sẽ duy trì và nâng cao lợi thế cạnh tranh của chúng tôi”.

Điều gì sẽ xảy ra với Thế vận hội Tokyo?

Các sự kiện thể thao cũng là một phần chương trình nghị sự giữa hai nhà lãnh đạo.

Thủ tướng Suga cho biết ông đã nói với Tổng thống Biden "về quyết tâm của cá nhân Thủ tướng trong việc hiện thực hóa Thế vận hội Olympic và Paralympic Tokyo mùa hè này như một biểu tượng của sự đoàn kết toàn cầu", ông Biden đã bày tỏ sự ủng hộ của ông đối với quyết tâm của Thủ tướng Nhật.

Các trận thi đấu, sau khi bị hoãn lại một năm, được thiết lập để trở thành sự kiện đầu tiên của thể thao thế giới trong bối cảnh đại dịch toàn cầu. Nhật Bản phải vật lộn với tình trạng lây nhiễm COVID-19 đang gia tăng khi chỉ còn chưa đầy 100 ngày nữa đến ngày khai mạc Thế vận hội Tokyo.

Hideki Matsuyama trở thành golf thủ Nhật Bản đầu tiên nhận cup vô địch giải Masters

Trong cuộc họp báo chung, Tổng thống Biden đã bình luận với Thủ tướng Suga về thành công của tay golf  Nhật Bản Hideki Matsuyama trong Giải thi đấu Masters. Tay golf  29 tuổi này là vận động viên người Nhật Bản đầu tiên giành chức vô địch tại CLB golf Augusta National. Ông Biden nói: "Ngài có một chàng trai người Nhật đến đây, và cậu ta đã giành được giải Masters danh giá”.

Lập trường của Tổng thống Biden về châu Á

Chính quyền Biden đang tìm cách xoay trục chính sách đối ngoại của Mỹ từ Trung Đông sang phía châu Á.

Cựu Tổng thống Barack Obama đã cố gắng thực hiện một chiến lược tương tự trong nhiệm kỳ 8 năm của ông, nhưng chính quyền Obama đã sa lầy khi ứng phó với các sự kiện Mùa xuân Ả Rập 2011 và sự trỗi dậy của "Nhà nước Hồi giáo" (IS).

Cái gọi là "xoay trục sang châu Á" cũng bị nhiều chỉ trích sau khi Nga dùng vũ lực sáp nhập Crimea từ Ukraine và lực lượng ly khai thân Nga bác bỏ quyền cai trị của Kiev vào năm 2014.

Việt Hưng (theo AP, Reuters)