Nhật Bản tiến một bước đến khả năng lần đầu tiên có nữ thủ tướng

Bà Seiko Noda phát biểu tranh cử trong đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền cùng với các ứng cử viên khác, từ trái sang, Taro Kono, Fumio Kishida và Sanae Takaichi, tại trụ sở của đảng ở Tokyo ngày 17/9 - Ảnh: Bloomberg

Nếu bà Seiko Noda hay bà Sanae Takaichi, đều là cựu Bộ trưởng Nội vụ ở độ tuổi lục tuần, chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu bầu lãnh đạo đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền dự kiến diễn ra ngày 29/9 có nghĩa là nước Nhật lần đầu tiên sẽ có nữ thủ tướng.

Ngay cả khi 2 ứng cử viên nữ này giành được một nửa số phiếu bầu cũng là một bước tiến tới sự đa dạng trong đảng cầm quyền lâu đời - đảng LDP - mà chủ tịch đảng gần như chắc chắn sẽ trở thành thủ tướng, vì LDP nắm ưu thế trong Quốc hội Nhật Bản.

Lully Miura, một nhà khoa học chính trị tại Viện nghiên cứu Yamaneko, nói về cơ hội một trong hai ứng cử viên nữ trở thành thủ tướng: “Có lẽ mọi chuyện sẽ chưa thành công lần này, nhưng nó khiến cho việc phụ nữ tranh cử trở thành điều tất nhiên và mọi người sẽ quen với điều đó”.

Ứng cử viên Noda hôm 16/9 thông báo bà có kế hoạch tranh cử kế nhiệm Thủ tướng mãn nhiệm Yoshihide Suga làm lãnh đạo LDP, cùng với bà Takaichi, và hai nhân vật khác - "ông trùm vắc xin" Taro Kono và cựu Ngoại trưởng Fumio Kishida.

“Nếu tôi trở thành nữ thủ tướng đầu tiên của Nhật Bản, tôi muốn mang đến một sự thay đổi định kiến, tôi sẽ đặt mục tiêu một nửa bộ trưởng nội các của mình là phụ nữ”, bà Noda tuyên bố.

Trước cuộc bầu cử này, mới chỉ có 1 phụ nữ chính thức tranh cử chức chủ tịch LDP trong lịch sử 66 năm của đảng, đó là đương kim tỉnh trưởng Tokyo Yuriko Koike. Khi được hỏi về cuộc chạy đua trong đảng, bà Koike cho biết bà cảm thấy bối rối trước thực trạng phụ nữ tiếp tục “hiếm hoi” trong chính trị.

Bà Koike nói với các phóng viên: “Nhật Bản không có Taliban, tại sao sự tham gia của phụ nữ lại bị tụt hậu quá xa? Đó là một bí ẩn đối với tôi. Không có ứng cử viên nữ nào trong suốt 13 năm”.

Chỉ 10% nghị sĩ Hạ viện quyền lực của Nhật Bản là nữ, khiến quốc gia này đứng thứ 166 trong bảng xếp hạng toàn cầu của Liên minh Nghị viện về tỷ lệ đại diện nữ, trong khi Ả Rập Xê Út đứng ở vị trí 151 với gần 20%. Các nỗ lực cải thiện tình hình đến nay chưa có kết quả và chỉ có 2 phụ nữ trong một nội các gồm 20 người.

Ứng cử viên chủ tịch LDP Sanae Takaichi - Ảnh: Bloomberg

Bà Noda dành phần lớn sự nghiệp của mình cho các vấn đề liên quan đến phụ nữ, trẻ em và gia đình, bà cũng viết blog về cuộc sống với cậu con trai khuyết tật của mình. Bà thành lập một trường đào tạo tại khu vực bầu cử của mình cho phụ nữ sẽ trở thành chính trị gia, và nhấn mạnh phụ nữ trong vai trò lãnh đạo là cần thiết để ngăn chặn tỷ lệ sinh giảm.

Bà Takaichi, người được sự hậu thuẫn của cựu Thủ tướng Shinzo Abe, phản đối việc các cặp vợ chồng được phép giữ họ riêng, hoặc ý tưởng một người phụ nữ nên được phép lên ngôi Hoàng đế và truyền ngôi lại cho con cái - tất cả đều là những vấn đề cơ bản đối với những người bảo thủ Nhật Bản.

“Bảo vệ Nhật Bản là ưu tiên hàng đầu của tôi, tôi sẽ đầu tư để giảm thiểu rủi ro từ thiên tai, bệnh truyền nhiễm, bệnh tật, an ninh lương thực, khủng bố, tội phạm và các cuộc tấn công mạng”, bà Takaichi cho biết trong bài phát biểu về chính sách của mình.

Các cuộc thăm dò dư luận cho thấy ông Kono, người cũng từng giữ chức Ngoại trưởng và Bộ trưởng Quốc phòng, là lựa chọn có khả năng nhất. Công chúng không có tiếng nói trong cuộc bỏ phiếu bầu lãnh đạo LDP, nhưng sự chấp thuận trên diện rộng sẽ là chìa khóa quan trọng, vì tân thủ tướng phải đối mặt với 1 cuộc tổng tuyển cử chỉ vài tuần sau khi được bổ nhiệm.

Nếu không có ứng cử viên nào đạt được đa số phiếu trong vòng đầu bỏ phiếu, cuộc chạy đua sẽ được tổ chức giữa 2 ứng cử viên hàng đầu, và lần này chỉ có các nhà lập pháp mới có quyền bỏ phiếu. 1 cuộc khảo sát về các nhà lập pháp LDP do tờ báo Yomiuri công bố hôm 17/9 cho thấy ứng cử viên Kishida và Kono nhận được sự ủng hộ ngang nhau là 20%, bà Takaichi theo sau là 15% và bà Noda với khoảng 10%. Khoảng 40% người được hỏi cho biết họ chưa quyết định hoặc không trả lời.

Tô Châu (theo Bloomberg)