Nhân lực cho y tế cơ sở TPHCM: Vẫn là bài toán nan giải

Khuyến khích thôi chưa đủ

Sở Y tế TPHCM vừa triển khai chương trình đưa bác sĩ mới tốt nghiệp về các trạm y tế phường, xã thực tập. Bên cạnh đó, thành phố khuyến khích bác sĩ nghỉ hưu tham gia công tác ở các trạm y tế. Tuy nhiên, bác sĩ trẻ hăng hái lên đường còn bác sĩ về hưu khá thận trọng. 

Nguyễn Thị Trang là một trong hơn 200 bác sĩ trẻ tốt nghiệp Khoa Y, Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch được tăng cường về y tế cơ sở tại 21 quận, huyện và TP.Thủ Đức vào tháng 2/2022. Bác sĩ Trang cho biết trước khi về thực tập ở trạm y tế tại Q.12, chị đã từng được các bác sĩ tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, Bệnh viện Nhân dân 115 hướng dẫn. Chị cũng tham gia tình nguyện chăm sóc sức khỏe cho F0 từ xa trong giai đoạn dịch COVID-19 bùng phát tại TPHCM cùng các bác sĩ có chuyên môn, tay nghề nên học hỏi được nhiều kinh nghiệm chuyên môn. Do việc thăm khám, chẩn đoán bệnh liên quan đến sức khỏe, tính mạng của người dân nên chị rất cẩn trọng.

TPHCM có chương trình đưa bác sĩ mới tốt nghiệp về các trạm y tế quận, huyện thực tập, khuyến khích bác sĩ nghỉ hưu về trạm y tế (trong ảnh: Bác sĩ Trạm Y tế P.15, Q.Phú Nhuận khám bệnh cho người dân) - Ảnh: P.An

“May mắn, trong thời gian đó, tôi vừa được bác sĩ tại trạm và bác sĩ của Bệnh viện Nhân dân Gia Định nhiệt tình hướng dẫn, động viên nên phần nào tự tin khi tiếp nhận, thăm khám cho người dân. Đa số người bệnh là cô, chú lớn tuổi mắc bệnh mạn tính, chính người bệnh cũng hiểu và thông cảm cho lực lượng y tế địa phương, nên rất hợp tác điều trị. Sau hơn một năm thực hành, dù còn một số khó khăn nhưng tôi nghĩ mình đã sẵn sàng về công tác chính thức ở trạm y tế địa phương”, bác sĩ Trang cho biết.

Nhưng không phải trường hợp nào cũng thuận lợi như bác sĩ Trang. Theo ghi nhận của chúng tôi, một số trạm y tế phường thuộc Q.10 dù được Sở Y tế TPHCM phân bổ bác sĩ trẻ về nhưng các bác sĩ này chưa có chứng chỉ hành nghề.

Nhân viên một trạm y tế phường (Q.10) cho biết, hiện tại trạm chỉ có một bác sĩ trẻ mới ra trường, chưa có chứng chỉ hành nghề nên chỉ thăm khám chứ không thể kê toa cho bệnh nhân. Thành phố cũng phân bổ sinh viên thực tập về trạm nhưng không có người hướng dẫn. “Tổng cộng, trạm chỉ có ba nhân sự là một dược sĩ, một bác sĩ trẻ và một bác sĩ thực tập. Chúng tôi chỉ có thể làm công tác tuyên truyền phòng, chống dịch bệnh, bệnh theo mùa… chứ không thể kê toa thuốc cho người bệnh”, nhân viên này cho biết.

Trong khi đó, nhiều bác sĩ đã nghỉ hưu cũng khá thận trọng khi nhận được thông điệp mời quay trở lại trạm y tế làm việc của thành phố. Một bác sĩ cho biết, vấn đề không phải lương bổng, mà là thiết bị, thuốc bảo hiểm y tế tại trạm y tế địa phương vừa cũ vừa thiếu thốn. Thiếu nhân lực nên bác sĩ phải kiêm nhiệm nhiều việc khác như tuyên truyền phòng bệnh, thậm chí phải tự tay sửa chữa thiết bị, chưa kể đến làm vệ sinh, quét dọn. Thêm phần, các bác sĩ lớn tuổi không theo kịp về công nghệ thông tin mà chỉ có thể thăm khám, lưu trữ hồ sơ một cách thủ công.

Bác sĩ này cho biết thêm: “Trạm y tế phường, xã đa số quản lý, theo dõi các bệnh thông thường, mạn tính nên chúng tôi có thể làm được, nhưng thiếu thuốc thì không thể cấp phát thuốc định kỳ, theo toa cho người bệnh. Chưa kể đến nhiều trạm y tế còn thiếu dược sĩ, thiếu thiết bị trong chẩn đoán. Như vậy, có bác sĩ cũng chưa đủ để trạm y tế giải quyết được tình trạng hiện tại”.

Đầu tư nguồn nhân lực phải đi đôi với thuốc, trang thiết bị

Để người dân tin tưởng, xây dựng thói quen khám bệnh tại trạm y tế, theo vị bác sĩ về hưu, ngành y tế cần cung cấp đầy đủ trang thiết bị, thuốc bảo hiểm y tế. Và quan trọng nữa là phối hợp giữa bác sĩ về hưu và bác sĩ mới ra trường trong vấn đề nhân sự. Bởi bác sĩ về hưu có chứng chỉ hành nghề, có kinh nghiệm trong khám chữa bệnh, còn bác sĩ trẻ có nhiệt huyết, năng động và dễ dàng tiếp cận với công nghệ thông tin, thiết bị mới…

Phát biểu tại lễ khánh thành Trung tâm chuyên sâu phẫu thuật và can thiệp tim mạch trẻ em của Bệnh viện Nhi Đồng 1 TPHCM ngày 3/6 vừa qua, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi cho biết, các năm qua thành phố đã có rất nhiều nỗ lực trong việc đầu tư, xây dựng các cơ sở vật chất cho ngành y tế để các thầy thuốc phát huy được khả năng của mình, cứu sống được nhiều người. Điển hình trong năm 2022, ngoài các công trình do Trung ương đầu tư, thành phố đã đưa vào hoạt động nhiều công trình như Bệnh viện Truyền máu huyết học, Bệnh viện Y khoa Phạm Ngọc Thạch, Trung tâm chuyên sâu về can thiệp tim mạch cho trẻ em… Thành phố cũng đang đầu tư, hoàn thiện hơn các bệnh viện cửa ngõ như Hóc Môn, Củ Chi, Thủ Đức, các bệnh viện ở quận, huyện cũng như sửa chữa, xây mới các trạm y tế. 

Bên cạnh đó, sau đại dịch COVID-19, thành phố rút ra được nhiều kinh nghiệm, bài học, từ đây lãnh đạo, ngành y tế TPHCM đang rất tập trung triển khai chiến lược y tế. Theo đó, cơ sở y tế phải tái cơ cấu lại, để có sự quan tâm đầu tư nhiều mảng như mảng dự phòng, chăm sóc sức khỏe ban đầu, tuyến cơ sở, các loại hình như y học cổ truyền, y học dân tộc, y học gia đình. Ông Phan Văn Mãi cho biết: “Cơ sở vật chất có vai trò quan trọng nhưng quan trọng hơn là nhân lực. Vì vậy, các cơ sở y tế phải tổ chức lại quy trình quản lý, nâng cao tay nghề đội ngũ y bác sĩ, tiếp cận với trình độ thế giới, nâng cao chất lượng hơn để có thể tiếp nhận các trang thiết bị, phương pháp điều trị, chăm sóc sức khỏe mới”.

Ông Phan Văn Mãi nhấn mạnh, ngành y tế TPHCM phải phát hiện và tự giải quyết các vấn đề của mình, bằng cách đề xuất giải pháp, không vì khó khăn mà e dè, khiến việc mua sắm bị ách tắc, làm thiếu thuốc, vật tư, phương tiện, làm công tác chăm sóc sức khỏe không đạt chất lượng… 

Phạm An