Nhạc sĩ Phú Quang: 'Nhiều giám khảo âm nhạc chẳng biết được nửa nốt nhạc'

Tôi không cần cũng chẳng xin danh hiệu NSƯT

* Là một người từng lên tiếng về việc thu tiền tác quyền của Trung tâm Bảo vệ Quyền tác giả Âm nhạc Việt Nam (VCPMC), đến bây giờ ông có còn bức xúc?    

- Nói thế nào cho hết, tôi vẫn còn bức xúc mỗi khi nói về vấn đề này. Trước đó, khi tôi còn hợp đồng để VCPMC khai thác tiền tác quyền, mỗi quý tôi chỉ được 75.000 đồng tiền tác quyền ở VTV. Tôi thấy nhiều quá, nên tôi không lấy. Tuy nhiên, khi tôi thông báo là sẽ tự thu, VCPMC xin tôi thêm 3 tháng để hoàn thành nốt công tác thu tiền tác quyền còn đang dang dở. Tôi chấp thuận. Lần đó, trong 3 tháng, tiền tác quyền của tôi tại VTV lập tức tăng vọt lên 43 triệu. Đó là điều không rõ ràng. Tôi không chấp nhận như vậy.

Tôi thà để những cá nhân, đơn vị sử dụng nhạc của mình còn hơn là đặt niềm tin ở một nơi không rõ ràng như vậy. Họ thu vào bao nhiêu tiền thì có con số cụ thể vài chục tỷ nhưng họ chi ra bao nhiêu thì không ai biết. Như vậy là không công khai minh bạch.

Nhạc sĩ Phú Quang bức xúc về việc thu tiền tác quyền âm nhạc

Nhiều sự việc ở VCPMC tôi rất tức cười. Ví như tự nhiên một hôm có anh công an gọi điện đến cho tôi nói rằng: “Tụi em kiểm tra rồi anh ạ, VCPMC không có sai phạm gì cả”. Tôi mới bất ngờ, mới hỏi lại: “Tại sao cậu lại báo cáo cho tôi. Nếu không có vấn đề gì thì cậu phải báo cáo cho Bộ Văn hoá – Thể thao & Du lịch hay nơi nào cần báo, chứ tôi có chức quyền gì mà cậu báo cáo”.

* Như vậy, từ khi chính thức không đồng ý việc để VCPMC thu tiền tác quyền của mình, ông có phát hiện trường hợp nào VCPMC vẫn tiến hành thu như thường lệ?

- Bên VCPMC nói với tôi, nếu anh bỏ thì sẽ mất rất nhiều triệu. Tôi bảo không cần vì tôi nghĩ số tiền của mình được nhận xứng đáng hơn như thế rất nhiều. Tôi không lấy tiền tác quyền nữa và cấm bên VCPMC thu tiền tác quyền của tôi. Nếu tôi phát hiện họ vẫn thu tiền từ các ca khúc của tôi, tôi sẽ kiện tới cùng.

Tôi sẽ làm việc với một bên thu tiền tác quyền âm nhạc mới và nếu ổn định tôi sẽ nói với nhiều anh em đồng nghiệp.

Ca khúc Em ơi Hà Nội phố được ca sĩ Minh Chuyên thể hiện:

* Trung tâm tác quyền mà ông nhắc đến là đơn vị như thế nào, thưa ông?

- Khi nào thương lượng thành công tôi sẽ nói để nhiều anh em nhạc sĩ phải có cái cái nhìn khác về trung tâm tác quyền hiện tại. Còn bây giờ tôi mới chuẩn bị làm việc thôi. Nhưng bước đầu tôi thấy họ rõ ràng hơn và tôn trọng tác giả.

Ở chỗ mới họ báo rằng hơn 100 ca khúc của tôi được sử dụng ở Đài Truyền hình Vĩnh Long, Đài Vũng Tàu, VTV1, VTV3… mà mọi khi ở VCPMC, tôi không có những nguồn thu này.

* Tạm gác những bức xúc về việc thu tiền tác quyền của VCPMC, nhạc sĩ Phú Quang là người được đánh giá cao với nhiều sáng tác nổi tiếng nhưng cho đến bây giờ, ông vẫn chưa có duyên với các danh hiệu…

- Giải thưởng và danh hiệu đến giờ phút này tôi không cần. Trước đây, khi làm đơn để xin phong danh hiệu, tôi bị chơi xấu. Có một người thù anh tôi chứ không thù tôi nhưng người đó cố tình hại. Hắn dám cắt ghép các chữ trong nhiều bài báo thành một bài mới, Nhạc sĩ Phú Quang: Tôi không thèm giải thưởng nhà nước và đọc trong buổi xét duyệt danh hiệu NSƯT của tôi. Thử hỏi nếu 100% thành viên hội đồng xét duyệt đều thông qua danh hiệu dành cho tôi nhưng có một bài báo nói như thế thì ai còn chấp nhận. Vì nhạc sĩ Phú Quang đã nói vậy thì còn phong danh hiệu để làm gì.

Sau đó nhiều lãnh đạo thành phố Hà Nội thắc mắc về chuyện của tôi thì người đó nói tôi không có đủ 2 huy chương vàng để được công nhận. Tôi rất bực và khinh hành động của con người đó nên tôi cũng không muốn công nhận danh hiệu gì nữa. Một người không ra sao công nhận mình thì có ý nghĩa gì đâu. Tôi không có 2 huy chương vàng thì đúng rồi, tôi chỉ có 120 cái. Tôi nói vậy cho mọi người biết.

Mỗi năm, nhạc sĩ Phú Quang đều tổ chức các đêm nhạc

* Nói như vậy có nghĩa nhạc sĩ Phú Quang đã từng làm đơn xét danh hiệu nhưng bây giờ thì không cần thiết nữa?

- Trong cuộc đời hoạt động nghệ thuật của tôi, tôi chỉ cần giải thưởng Nghệ sĩ được nhân dân yêu mến thôi, còn tất cả các danh hiệu còn lại tôi không cần. Do vậy có nhiều người nói tôi làm đơn để xét danh hiệu, tôi không làm. Tôi không cần xin những điều đó. Cho đến giải thưởng công nhận là Công dân thủ đô ưu tú năm 2014, tôi được đề cử và yêu cầu phải làm đơn nhưng tôi không làm.

Cuối cùng họ thấy tôi xứng đáng họ cũng trao chứ tôi đâu đi xin ai. Hai năm vừa rồi, Bộ Văn hóa – Thể thao & Du lịch nói lại về trường hợp của tôi. Họ nói trường hợp của tôi rất đáng tiếc, rằng tôi không cần đi xin nữa để các bộ phần họ sẽ làm giúp, nhưng thôi. 

Tôi rất không vui về chuyện xét danh hiệu này. Không chỉ vì những điều tôi thấy được về trường hợp của mình, mà ngay cả những thành viên ngồi chấm cho mình không đủ trình độ. Tôi không đánh giá cao.

* Nếu không cần danh hiệu, giải thưởng, vậy việc tổ chức liveshow mỗi năm của nhạc sĩ Phú Quang có phải để đo tình cảm của khán giả hay còn lý do nào khác?

- Tôi tổ chức đêm nhạc là vì tiền. Chắc mọi người nói tôi kỳ cục, sao không tìm lý do nào khác, nhưng nhiều khi tôi nói vui là: “Khi nào thấy Phú Quang tổ chức đêm nhạc là biết ông đang hết tiền đấy!”. Đêm nhạc của tôi thu về tiền là điều tất nhiên nhưng hơn hết là để tôi xem độ yêu thích của khán giả, xem họ còn muốn nghe nhạc của mình nữa hay không? May mắn là nhạc đêm nào cũng cháy vé.

Năm nay, tôi không có sân khấu để diễn nhiều như các năm trước vì lịch ở nhà hát đã đặt kín. Như tháng 11 này đáng lẽ diễn 4 buổi nhưng mới chỉ diễn 2 buổi, 2 buổi còn lại không có sân khấu nên trong tháng 1 tới nay sẽ diễn tiếp. Đó sẽ là 2 đêm nhạc đặc biệt giữa cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn và Phú Quang, ca khúc tôi dành riêng cho Khánh Ly cũng sẽ được ra mắt.

* Trong các đêm nhạc của Phú Quang, nhạc sĩ có chú trọng giọng ca thể hiện các ca khúc của mình?

- Tôi chọn những người hát hay các ca khúc của mình chứ không chọn người nổi tiếng để hát. Tôi cũng thử chọn lựa các ca sĩ trẻ hơn để thể hiện vì tôi biết họ có khả năng. Trong liveshow gần nhất, tôi chọn Minh Chuyên hát 4 ca khúc và đều hát tốt 4 ca khúc đó.

Tôi không cần diva, divo hát nhạc của mình. Tôi hay nói đùa là: “Ai cần đi ra đi vô chứ tôi thì không cần đi đâu cả”. Tôi chọn những người có chuyên môn để hát nhạc của mình, mặc dù họ chưa nổi tiếng đi chăng nữa thì tôi hy vọng âm nhạc của tôi giúp họ nổi tiếng. Còn những người ca sĩ đã thành danh thường tôi không chọn vì yêu cầu đầu tiên của tôi là phải hát hay nhạc Phú Quang trước đã, cái đó họ không có được.

Đêm nhạc của Phú Quang thu hút sự quan tâm của khán giả

* Với thị trường âm nhạc hiện tại và sự bùng nổ các cuộc thi ca hát, dường như nhạc sĩ Phú Quang đứng ngoài lề tất cả…

- Thị trường âm nhạc bây giờ lộn xộn lắm rồi. Tôi không phải chê nhưng có nhiều trường hợp rất dở. Họ không biết nửa nốt nhạc hay không biết các nốt nhưng vẫn ngồi làm giám khảo các chương trình thì yếu tố chuyên môn ai sẽ đảm bảo. Ví dụ giám khảo chấm điểm môn Văn mà còn đi viết sai chính tả thì chấm bằng kiểu gì. Đó là tình trạng của các chương trình bây giờ.

Các chương trình họ mời mình làm giám khảo chẳng khác gì mời con bù nhìn đến thôi vì mọi thứ đã được dựng sẵn rồi. Trước khi đi chấm họ “nhắn nhủ” ông phải chấm cho người này nhất, người kia nhì mà mình thấy năng lực của họ không đạt được như vậy nên thôi. Tôi thấy mình không xứng đáng, cũng không làm được việc đó. Ban đầu có lời mời nhưng sau này, các chương trình tự thấy không nên đề cập chuyện làm giám khảo với tôi vì biết chắc chắn rằng tôi sẽ không làm theo lời của họ. Mời tôi để làm bình phong thì đừng nên mời vì tôi không làm được.

Trong các chương trình gameshow, nếu có tham dự tôi cũng sẽ không ngại để nhận xét thẳng, góp ý thẳng về mặc chuyên môn. Tôi không sợ những dư luận trái chiều sau đó vì điều tôi nói là chính xác. Nếu đã chấp nhận tham gia thì mình phải được nói tiếng nói của mình, còn tới để làm bù nhìn, khen ngợi những điều không đúng thì Phú Quang đi làm gì.

Nhạc sĩ Phú Quang bức xúc khi nhiều giám khảo chương trình âm nhạc lại không am hiểu về âm nhạc

* Trong âm nhạc, Phú Quang chú trọng chuyên môn và thẳng thắn trong việc thể hiện quan điểm, vậy ngoài đời ông là người như thế nào?

- Tính tình của tôi cũng khó để hợp được với nhiều người. Có vài người khuyên là sao tôi không nhịn để được cái này cái kia trong cuộc sống của mình, nhưng tính tôi không làm như vậy được. Tôi sẽ không nhịn nếu điều đó là không đúng.

* Đó có phải là lý do nhạc sĩ Phú Quang lận đận trong tình cảm với 3 lần kết hôn…

Đời sống con người phức tạp lắm, làm sao tồn tại những điều hoàn mỹ. Tôi cũng buồn nhiều chuyện nhưng khi nó đã xảy ra thì mình có buồn cũng chẳng giải quyết được vấn đề gì. Người ta nói người nghệ sĩ buồn thì buồn trước thiên hạ, vui cũng vui trước thiên hạ. Những chuyện không vui thì vô kể nhưng đôi khi mình cũng phải biết quên đi và chấp nhận nhau.

Hiện tại cuộc sống của tôi diễn ra rất bình thường. Tôi có 2 đứa con sống ở TP.HCM, con gái Trinh Hương và chồng Bùi Công Duy thì sống cách nhà tôi 100m thôi. Con gái riêng của vợ sau thì đang du học ở Anh.

Ca khúc Thương lắm tóc dài ơi của Phú Quang dành tặng cho người vợ đầu:

* Nhiều cặp đôi sau khi chia tay nhau sẽ không còn giữ được quan hệ tình cảm tốt đẹp, với nhạc sĩ Phú Quang, 2 cuộc hôn nhân đã qua của ông bây giờ như thế nào?

- Tại sao lại phải thù hận điều gì với những người phụ nữ đã từng sinh con cho mình. Tôi vẫn thường xuyên giúp những người vợ trước của mình. Người vợ đầu của tôi vẫn đang khoẻ và gia đình rất khá giả nhưng người vợ thứ 2 thì bệnh đau nhiều. Tôi vẫn giúp cô ấy nhiều thứ. Sự giúp đỡ đó là tình cảm bình thường vì người lạ nếu mình cảm động, mình còn giúp đỡ thì huống hồ gì người từng sinh cho mình 2 đứa con. Thậm chí bố mẹ, anh em của vợ cũ vẫn xem tôi là người thân trong gia đình vì tôi sống biết trước biết sau.

Tôi không ghét bỏ người phụ nữ nào cả. Vì những lỗi lầm nào đó mà mình không thể bên cạnh nhau thì hãy coi nhau như những người bạn, những người quen đừng việc gì phải hận thù.

* Cảm xúc của người vợ hiện tại như thế nào khi biết ông vẫn thường xuyên giúp đỡ vợ cũ?

- Cô ấy không có ý kiến gì vì tôi vẫn hay nói rằng: “Nếu anh không tử tế với những người vợ trước thì làm sao anh tử tế với em được”. Giả sử tôi là một người vô ơn, phủi bỏ tất cả thì nếu người vợ sau có một lỗi lầm gì chắc chắn tôi cũng phủi ngay, như vậy đâu có đúng.

Cô ấy cũng từng hỏi tôi rằng: “Tại sao anh chia tay vợ nhưng vẫn lo cho con anh như vậy?”. Tôi trả lời ngay: “Nếu anh không thương con anh thì làm sao anh thương đứa con riêng của em được”. Cô ấy phải hiểu, đứa con mình sinh ra mình không thương, không chăm sóc thì làm sao thương được giọt máu không phải của mình. Cô ấy phải công nhận điều đó.

Con gái đầu Trinh Hương và chồng Bùi Công Duy

Nhiều người thấy tôi nói tới việc mua nhà cho con, họ bảo sao tôi không giấu đi để vợ biết thì không hay. Tôi nghĩ chẳng có việc gì phải giấu cả, tiền của tôi, tôi cho con tôi thì có gì sai. Tôi mua cho con ruột nhà cửa thì tôi cũng cho con gái cô ấy tiền đi du học vậy. Nếu tôi cứ nghĩ phải giấu thì chắc tôi cũng sẽ không lo được cho con cô ấy đâu.

* Thương con, thương vợ cũ, sống tình nghĩa nhưng nhạc sĩ có nghĩ điều đó là bất công với người vợ hiện tại?

- Tôi không thấy thiệt thòi cho ai cả vì tình cảm cũng công bằng lắm. Nếu cưới một người mà người đó không biết yêu quý, tôn trọng những người mình đang yêu quý, tôn trọng thì sớm muộn gì cũng sẽ chia tay. Mình thương ba mẹ, thương anh em thì người đó cũng phải thương như thế. Nếu họ có thái độ khác thì tôi khuyên, tốt nhất đừng nên chung sống với nhau làm gì.

* Trong những người phụ nữ từng thương, có ai khiến nhạc sĩ Phú Quang đủ cảm xúc để sáng tác ca khúc về người ấy?

- Niềm vui hay nỗi buồn cũng khiến mình viết nhạc được nếu mình nhìn nhận cảm xúc đó đúng. Tôi viết tặng người vợ đầu tiên ca khúc Thương lắm tóc dài ơi. Thời điểm đó là con gái tôi học rất giỏi tại Học viện Âm nhạc Tchaikovsky nhưng vì một số lý do không công bằng ở khâu xét duyệt, 3 sinh viên học không tốt bằng lại được nhận học bổng tại Việt Nam. Vợ tôi lúc đó khóc vì thương con, tôi thương cô ấy nên viết dành tặng cô:

Thương lắm, thương lắm tóc dài ơi
Một đời long đong, long đong thân cò lặn lội
Thương lắm, thương lắm tóc dài ơi
Một mình lênh đênh dòng đời đục trong.

Mưa vẫn giăng đầy trên triền sông chiều đông giá rét
Em vẫn âm thầm đi về đâu để ta thương lắm
Yếm rách còn ngăn được gió, tình em dang dở, yếm nào che
Thương lắm tóc dài ơi, cánh chim chiều đã mỏi
Ta hát cho em bỏng rát tiếng ca buồn.

Diễm Mi