Nhạc sĩ Dương Cầm: Tâm niệm của tôi là giúp ca sĩ tỏa sáng

Giới chuyên môn ví von rằng, tại thị trường Hà Nội, sau Thanh Phương, Quốc Trung, Dương Cầm chính là cái tên đủ lực và đủ tài để tiếp bước.

Là một trong những gương mặt trẻ trưởng thành từ Bài hát Việt mùa đầu tiên - sân chơi âm nhạc danh tiếng một thời, từng phát hiện không ít nhạc sĩ tài năng, Dương Cầm không chọn hướng đi phổ quát mà lùi về phía sau, làm công việc của một nhà sản xuất âm nhạc, dù anh từng gặt hái khá nhiều giải thưởng uy tín.

10 năm nỗ lực ở vị trí nhà sản xuất, với kiến thức vững vàng, nhiều kinh nghiệm, Dương Cầm luôn được chọn mặt gửi vàng trong rất nhiều chương trình, show diễn lớn tại Hà Nội như Sao mai 2017, Danh ca Việt Nam, Hà Nội xưa & nay, liveshow của những giọng ca tên tuổi như Khánh Ly, Bằng Kiều, Quang Dũng… cũng như trong các dự án sản xuất album, MV.

Giới chuyên môn ví von rằng, tại thị trường Hà Nội, sau Thanh Phương, Quốc Trung, Dương Cầm chính là cái tên đủ lực và đủ tài để tiếp bước.

Ngoài đời, Dương Cầm là người giản dị, ấm áp và khá nhút nhát. Anh nói vui mình hay bị bắt nạt vì cái tính nhát đó. Nhưng, trong âm nhạc, anh muốn được nói đúng, nói thẳng quan điểm của mình. Có như vậy, âm nhạc mới phát triển được.

* Lúc tham gia Sao đại chiến, bạn có chuẩn bị tâm lý sẽ đối mặt với dư luận?

- Tôi nghĩ không chỉ riêng mình, bất kỳ ai tham gia truyền hình thực tế cũng không lường trước được diễn biến. Khi nhận lời, tôi chỉ nghĩ đến đấy nói chuyện về chuyên môn và đã làm đúng những gì mình nghĩ. Ban tổ chức cũng muốn như vậy, anh Huy Tuấn bảo hãy cứ là Dương Cầm đi. Thực ra, tôi cũng chỉ là mình thôi vì trước giờ không ở trong showbiz. Đây là lần đầu tiên tôi tham gia gameshow trên truyền hình, có nhiều người chú ý, cũng là lần đầu tiên tôi nói nhiều như vậy.

* Cơn lốc dư luận có làm bạn sốc?

- Nó làm tôi ngạc nhiên. Bởi những nhận xét của tôi chỉ nằm trong phạm vi chương trình, không bình luận gì ngoài chuyên môn. Có thể mọi người không quen với những góp ý thẳng thắn nên thấy khó chịu. Cũng có thể vì môi trường phía Nam có cách tiếp cận khác, hoặc ở các gameshow đang có diễn biến chung là mọi người đều thích khen nhau, còn tôi lại thể hiện quan điểm hơi khác. Nhưng chỉ ở vài tập đầu thôi, dần dà khán giả đã quen hơn.

Gia đình nhỏ của Dương Cầm

* Là người sản xuất nhiều chương trình hút vé, bạn có buồn không khi khán giả, đặc biệt là khán giả miền Nam chỉ biết đến cái tên Dương Cầm sau ồn ào này?

- Điều này với tôi hết sức bình thường. Trước đây, từ bước đệm của Bài hát Việt, nếu biết cách làm hình ảnh, có thể tôi đã có một lượng khán giả nhất định, độ phổ biến cũng rộng hơn. Nhưng tôi chọn lui về phía sau để chú tâm sản xuất chương trình, sản phẩm tâm huyết. Với công việc của một producer, tôi có sự hoàn thiện bản thân. Việc hòa âm nhiều bài hát, phối khí cho nhiều chương trình cũng giúp tôi đúc kết được kinh nghiệm để trưởng thành và hoạt động nghề nghiệp sâu sắc hơn.

* Điều gì khiến bạn chọn lùi về thay vì viết nhạc và tạo ra những bài hit?

- Tạo ra bản hit phải thuận theo thị hiếu khán giả nhưng việc đánh giá lại khác vô cùng. Một bài hit có lượng người nghe nhiều trên mạng xã hội nhưng bản hit đó, ca sĩ hot đó khi làm những chương trình lớn, nhà tổ chức có mời họ hay không, họ có bán được vé không thì sự đánh giá rất khác nhau. Có thể tôi không có những bài hit, không được hàng triệu khán giả biết đến, nhưng một chương trình có 4.000 khán giả và được ủng hộ, đón nhận ngay lập tức là cảm giác rất thật. Đấy mới là cái tôi theo đuổi.

* Nhưng, nếu có bài hit sẽ thuận lợi hơn khi làm việc và có chỗ đứng hơn?

- Điều đó không quan trọng. Có nhiều người không sáng tác nhưng khán giả vẫn gọi họ là nhạc sĩ, dành cho họ sự tôn trọng. Tôi rất ngưỡng mộ anh Hoài Sa, ai cũng công nhận anh ấy là nhà sản xuất, là nhạc sĩ tài ba. Ở Hà Nội có anh Thanh Phương, ai cũng biết đến. Nhưng họ chỉ âm thầm đứng phía sau, nếu hỏi các bạn trẻ có biết họ không, câu trả lời “có” chắc chắn là rất ít.

Một số nhạc sĩ sau khi tập trung làm hòa âm, phối khí, họ thấy việc đó thú vị hơn sáng tác. Bởi một bài hát hay nhưng không có phần hòa âm phù hợp cũng vô giá trị. Ở Việt Nam hiện nay, sự công nhận của người nghe chưa đầy đủ. Một bài hát thành công, mọi người chỉ thấy ca sĩ, sau đấy, may lắm là biết đến nhạc sĩ. 

Tuy nhiên, để tạo ra một bài hát hay còn cần biết bao nhiêu người, từ nhà sản xuất, nhạc sĩ hòa âm, kỹ sư âm thanh, cho đến người làm marketing. Nếu tất cả đều muốn nổi tiếng thì thế nào? Được nhiều người biết đến cũng tốt nhưng đứng sau hậu trường 10 năm, tâm niệm của tôi là giúp cho ca sĩ tỏa sáng.

Dương Cầm và Slim V trong Sao đại chiến

* Có phải vì đứng sau quen rồi nên khi lộ diện trước công chúng, họ ít chú ý giữ hình ảnh?

- Những người đã chấp nhận đứng sau, theo quan sát của tôi đều là người điềm tĩnh. Nhà sản xuất là người có kiến thức bao quát. Trong một sản phẩm âm nhạc, nhà sản xuất quan trọng hơn ca sĩ. Bởi với sản phẩm đó họ biết chọn ca sĩ nào, chọn người hòa âm là ai, nhà truyền thông nào thì phù hợp… Với độ hiểu biết và bao quát đó, họ đủ thông minh để đối diện với truyền thông. Cho dù có nổi tiếng, cuối cùng họ cũng trở lại đúng công việc của mình, nghiêm khắc và nghiêm túc với chính bản thân, nếu muốn tạo ra những sản phẩm hay.

* Bạn có nghĩ thị trường âm nhạc nói riêng và nghệ thuật nói chung hiện nay đang thiếu vắng văn hóa phê bình?

- Đúng là như vậy. Trong âm nhạc, số nhà phê bình có lẽ chỉ đếm trên đầu ngón tay. Vấn đề là họ gần như không có đất sống. Viết rồi đăng ở đâu? Sự thiếu vắng này dần dà tạo thành lỗ hổng, khiến khán giả không còn muốn nghe, tiếp nhận những bài phê bình chuyên môn.

Âm nhạc hay nghệ thuật, suy cho cùng đều hướng đến chân-thiện-mỹ, do đó phải nghiêm khắc và nghiêm túc. Những gì chưa hay phải chỉ ra cho công chúng thấy, nghệ sĩ thấy để họ rút kinh nghiệm và hoàn thiện hơn. Tôi nghĩ, có khán giả quen những lời mật ngọt thì cũng có khán giả thích sự thẳng thắn. Đừng coi thường khán giả! Họ thông minh, biết sản phẩm có cái gì được và chưa được, nhận xét này đúng hay sai. Vậy thì tại sao những người có chuyên môn lại im lặng? 

Tôi rất trân trọng những người dám nêu lên quan điểm về nghệ thuật. Tôi chỉ là một hạt cát nhỏ trong đó thôi. Có thể khi nói ra, sẽ tạo dư luận trái chiều nhưng việc của người làm chuyên môn là phải sẵn sàng đón nhận nó, phải nói đúng quan điểm nghệ thuật của mình dù thế nào đi nữa.

Dương Cầm và Dương Hoàng Yến

* Sự phân định nhà sản xuất chuyên làm nhạc giải trí và nhạc để thưởng thức, có gay gắt?

- Với thị trường âm nhạc phía Nam, nhu cầu giải trí rất lớn, đồng nghĩa phần đông các nhà sản xuất cũng đi theo xu hướng đó. Nói như vậy không có nghĩa là trong Nam không có những NSX thiên về nghệ thuật. Anh Việt Anh, Đức Trí, Võ Thiện Thanh… đều là những tên tuổi lớn, tạo ra những sản phẩm chất lượng. Việc lựa chọn giải trí hay thưởng thức là tùy mỗi NSX và tùy thời điểm. 

Qua cuộc chơi này, những nhà sản xuất giải trí cũng có thể làm sâu về chuyên môn nhưng họ chọn làm theo thị hiếu của khán giả, theo cái đang thịnh hành. Cá nhân tôi chọn con đường không chạy theo số đông. Tôi muốn làm một cái gì đó mang giá trị riêng, để dẫn dắt, định hướng khán giả theo mình.

* Đi một con đường khó, có khiến bạn thấy cô độc?

- Ngoài tôi ra còn rất nhiều người chọn con đường này. Tôi không cảm thấy cô độc, chỉ là phải kiên định để theo đuổi. Có thể lúc này thính giả chưa đón nhận nhưng theo thời gian, khán giả trẻ sẽ trưởng thành hơn, trải nghiệm hơn, họ sẽ nhìn thấy giá trị trong đó. Được làm đúng những gì mình đam mê đã là hạnh phúc.

* Nhưng vẫn phải sống với đam mê đó chứ?

- Những người làm nhạc âm thầm như tôi vẫn sống tốt đấy chứ. Chúng tôi làm hòa âm phối khí, sản xuất chương trình... nhưng không chọn cách sản xuất bài hát mang tính thương mại, giải trí quá. Nhiều lúc, trong đời sống, tôi cũng vấp phải những trục trặc. Như từng chia sẻ, gia đình tôi ngày trước cũng khá giả, ba mẹ cho tôi ra Hà Nội học nhạc. Cà phê mất mùa, nhà phá sản, tôi phải bỏ học về nhà đi đánh đàn đám cưới phụ giúp gia đình. Khó khăn chưa bao giờ vùi dập ước mơ được trở lại trường, học nhạc bài bản, không bao giờ dập tắt được khao khát của tôi.

* Đâu là cột mốc thay đổi sự nghiệp của bạn?

- Năm 2005, năm đầu tiên của Bài hát Việt, tôi tham gia với bài hát Mong anh về. Đấy là sáng tác đầu tiên của tôi đến công chúng, được nhiều người đón nhận, giới chuyên môn đánh giá cao và trao giải thưởng. Trước đó, tôi đã có định hướng và may mắn, sự thừa nhận đó đến đúng thời điểm. Nó cho tôi động lực, tiếp tục phát huy khả năng và tự tin để bứt phá.

* Việc lập gia đình có thay đổi cuộc sống của bạn nhiều không?

- Đó cũng là bước ngoặt khiến tôi thay đổi bản thân. Có gia đình, đồng nghĩa mình cần có trách nhiệm hơn với gia đình, với công việc. Trước đây tôi làm việc theo cảm hứng, thích thì làm, không thích thì bỏ ngang giữa chừng, nhận một dự án thì làm rất lâu. Bây giờ không như thế nữa. Có con thì phải tính rất nhiều. Mình không chỉ có trách nhiệm với công việc đã nhận mà còn phải làm tốt hơn yêu cầu, để lại dấu ấn cho nhà tổ chức để tiếp tục nhận được những chương trình như vậy. Tôi nghĩ, không chỉ với tôi, bất kỳ người đàn ông nào, việc lập gia đình cũng là một dấu mốc cực kỳ quan trọng.

* Tự chấm điểm mình là một người đàn ông của gia đình, bạn nghĩ mình được bao nhiêu?

- Có lẽ là 9/10. Ngoại trừ nấu ăn không được ngon và dọn dẹp nhà cửa không bằng vợ.

* Cảm ơn bạn đã chia sẻ!

Hoàng Linh Lan (thực hiện)