Nhà khoa học Mỹ: "Không tìm thấy bằng chứng SARS-CoV-2 thoát ra từ phòng thí nghiệm"

27/02/2022 - 11:32

PNO - Hôm 26/2, các nhà khoa học đã công bố 2 nghiên cứu chuyên sâu, chỉ ra rằng một khu chợ hải sản ở Vũ Hán, Trung Quốc, là nguồn gốc của đại dịch COVID-19.

Dựa trên phân tích dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, các nhà khoa học kết luận rằng COVID-19 rất có thể đã xuất hiện ở các loài động vật có vú sống, được bán ở Chợ bán buôn hải sản Hoa Nam vào cuối năm 2019, và cho rằng virus đã lây sang những người làm việc hoặc mua sắm tại đây 2 lần.

Khu chợ hải sản Hoa Nam, Vũ Hán
Khu chợ hải sản Hoa Nam, Vũ Hán

Các nhà khoa học cũng cho biết, không tìm thấy bằng chứng nào làm cơ sở cho giả thuyết rằng SARS-CoV-2 đã thoát ra từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán.

“Nếu xem xét tất cả các bằng chứng, có thể thấy rõ ràng rằng đại dịch đã bắt đầu từ chợ Hoa Nam”, Michael Worobey - một nhà sinh vật học tiến hóa tại Đại học Arizona, Mỹ, và là đồng tác giả của cả hai nghiên cứu - cho biết.

Hiện, 2 nghiên cứu này vẫn chưa được xuất bản trên một tạp chí khoa học có sự xem xét và đánh giá của các chuyên gia trong cùng lĩnh vực.

Tuy nhiên, theo nhận định của tờ The New York Times, kết quả nghiên cứu là một cột mốc quan trọng trong cuộc tranh luận quan trọng về nguồn gốc của một đại dịch - vốn đã lấy đi sinh mạng của gần 6 triệu người trên toàn cầu, khiến hơn 400 triệu người bị nhiễm bệnh, và vẫn chưa có hồi kết. Câu hỏi liệu sự bùng phát của COVID-19 bắt đầu nguồn động vật hoang dã được bán tràn lan ở chợ, hay rò rỉ từ phòng thí nghiệm virus học ở Vũ Hán, hay từ một số nguồn khác, đã làm nảy sinh các cuộc chiến địa chính trị và tranh luận gay gắt, về cách tốt nhất để ngăn chặn một đại dịch tương tự trong tương lai.

Nhưng một số nhà khoa học bên ngoài vẫn chưa cảm thấy thuyết phục với kết luận của các nghiên cứu nói trên. Jesse Bloom - một nhà virus học tại Trung tâm Nghiên cứu ung thư Fred Hutchinson - cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng vẫn còn thiếu bằng chứng trực tiếp cho thấy động vật ở chợ đã bị nhiễm COVID-19.

Trong nghiên cứu mới của mình, Tiến sĩ Worobey và các đồng nghiệp của ông đã đưa ra bằng chứng cho thấy, các loài động vật hoang dã có vú, có thể đã mang virus SARS-CoV-2, đã được bán tại chợ Hoa Nam vào tháng 12/2019. Nhưng không có động vật hoang dã nào được bán lại vào thời điểm các nhà nghiên cứu Trung Quốc đến vào đầu năm 2020 để thu thập các mẫu gen.

Trong một nghiên cứu riêng, các nhà khoa học tại Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Trung Quốc đã thực hiện một phân tích mới về các dấu vết di truyền của COVID-19, được thu thập tại chợ vào tháng 1/2020. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng các virus được lấy mẫu từ các trường hợp nhiễm COVID-19 đầu tiên thuộc hai nhánh tiến hóa chính. Và các mẫu virus được thu thập từ chợ Hoa Nam bao gồm cả 2 nhánh này, các nhà khoa học đã báo cáo trong một nghiên cứu được đăng trực tuyến hôm 26/2.

Chợ bán buôn hải sản Hoa Nam là địa điểm bị nghi ngờ ban đầu, khi COVID-19 lần đầu tiên quét qua Vũ Hán. Vào cuối tháng 12/2019, một vài người làm việc ở chợ đã bị bệnh viêm phổi dưới một dạng bí ẩn. Vào ngày 30/12/2019, các quan chức y tế công đã yêu cầu các bệnh viện tại đây báo cáo bất kỳ trường hợp viêm phổi mới nào có liên quan đến chợ Hoa Nam.

Những loài động vật hoang dã được buôn bán ở chợ Hoa Nam từ năm 2019 về trước
Những loài động vật hoang dã thường được buôn bán ở chợ Hoa Nam từ năm 2019 về trước

Đối với các nghiên cứu mới, tiến sĩ Worobey và các đồng nghiệp của ông đã ước tính vĩ độ và kinh độ của 156 người bị mắc bệnh COVID-19 ở Vũ Hán vào tháng 12/2019. Kết quả cho thấy, các ca nhiễm tập trung với mật độ cao nhất xung quanh khu vực chợ.

Sau đó, các nhà nghiên cứu đã lập bản đồ các trường hợp nhiễm trong tháng 1/2020 và tháng 2/2002. Họ đã sử dụng dữ liệu do các nhà nghiên cứu Trung Quốc thu thập từ Weibo - một ứng dụng truyền thông xã hội đã tạo ra một kênh hỗ trợ những người bị nhiễm COVID-19. 737 trường hợp được lấy thông tin từ Weibo tập trung xa chợ, ở các khu vực khác của trung tâm Vũ Hán, nơi có nhiều người cao tuổi.

Dựa vào các mô hình này, các nhà nghiên cứu đã chỉ rằng, chợ Hoa Nam là nguồn gốc của sự bùng phát dịch COVID-19, và từ đây virus này đã lây lan sang các khu vực lân cận, trước khi di chuyển xa hơn và lan rộng ra khắp thành phố.

“Bằng chứng này dựa trên thống kê, chứ không phải là ngẫu nhiên, nên tạo cơ sở khá vững chắc”, tiến sĩ Worobey cho biết.

Các nhà nghiên cứu cũng đưa ra bằng chứng rằng vào cuối năm 2019, những người bán hàng ở chợ đã bán lửng chó và các loài động vật có vú khác, được cho là vật chủ tiềm năng của SARS-CoV-2. Các mẫu gen - được thu thập từ sàn nhà, tường và các bề mặt khác tại chợ Hoa Nam vào tháng 1/2020 - cho thấy dấu vết của SARS-CoV-2 ở góc tây nam của chợ, nơi tập trung nhiều người bán hàng.

Các nghiên cứu mới không xác định chính xác loài động vật nào làm lây lan COVID-19 ở chợ Hoa Nam. Nhưng tiến sĩ Worobey và các đồng nghiệp của ông nói rằng, vẫn có thể điều tra thêm để có câu trả lời, bằng cách phân tích dữ liệu di truyền mà các nhà nghiên cứu Trung Quốc thu thập được.

Nhất Nguyên (theo The New York Times)

 

news_is_not_ads=
TIN MỚI