Nguyễn Ngọc Phương giải mã “não trạng” con người qua tranh

Nhạy cảm và có nhiều trăn trở trước những vọng động của đời sống, Nguyễn Ngọc Phương thường bày tỏ vào tranh. Tất cả những bức tranh trong triển lãm cùng mang tên Cái đầu, và được đánh số thứ tự. Đây là đề tài họa sĩ đã theo đuổi suốt 10 năm nay. Chọn cái tên đầy sức gợi này, Nguyễn Ngọc Phương muốn hướng người xem đến cái bên trong hơn là cái biểu hiện bên ngoài.

Những “cái đầu” của Nguyễn Ngọc Phương, do đó, mang nhiều trạng thái khác nhau. Có cái trong veo, có cái phồng lên vì áp lực, cũng có bị đè nén trĩu nặng, cũng có cái cuồng nộ chực chờ tuôn trào. Bằng cách diễn giải riêng với một loại chất liệu mới chưa từng có trước đây, sáng tạo của anh mang đến cho người xem nhiều suy ngẫm.

Họa sĩ Nguyễn Ngọc Phương tại triển lãm

Nguyễn Ngọc Phương thành thạo trong việc sử dụng nhiều vật liệu ngẫu nhiên khác nhau từ các sắc tố tự nhiên như: rỉ sét, vật liệu mạ, các loại sa khoáng, các loại đá đất (cứng, mềm, tơi xốp,...) cát, sỏi, rễ cây khô… Nguyên vật liệu được vò ép, ném và đập xuống để thể hiện thôi thúc mãnh liệt bên trong họa sĩ. Chính điều đó tạo nên sự độc nhất cho tác phẩm.

Điều thú vị nhất tại buổi khai mạc triển lãm, là người xem còn được thưởng thức màn trình diễn múa đương đại, mô tả những trạng thái suy nghĩ khác nhau của "cái đầu" với phần biểu diễn của nghệ sĩ Hoan Hoan và nhạc sĩ Ngọc Đại.

Cái đầu là triển lãm cá nhân lần thứ 4 của Nguyễn Ngọc Phương. Trước đó, triển lãm Ngày thứ 49 - Phần 1 và 2 (2018), và Niệm (2021) của anh được công chúng đón nhận. Nhiều tác phẩm của anh được chọn trưng bày tại các phòng tranh và bảo tàng ở Đông Nam Á như Yogia Gallery (Yogyakarta, Indonesia), Penang State Art Gallery (Penang, Malaysia) và các chương trình nghệ thuật nghệ sĩ Châu Á ở Indonesia, Malaysia, Thái Lan.

Bức Cái đầu số 3 tại triển lãm

Theo nghệ sĩ Yến Năng, triển lãm lần này có hai yếu tố mới.

Thứ nhất, mới về chất liệu. Xuyên suốt cả quá trình học tập và sáng tác của Phương hơn 20 năm qua, anh luôn có ý thức rõ ràng là phải làm chủ chất liệu. Từ sơn mài truyền thống, đến acrylic, và sau này là chất liệu tổng hợp, không chỉ làm chủ, anh còn sử dụng chúng với những cách thức vừa điêu luyện, vừa mới mẻ. Một phần lớn tác phẩm cỡ lớn anh bày lần này là bằng sự phối hợp các vật liệu sơn ta, keo, đất, đá, bạc và vàng, trên nền gỗ. Với một khả năng sáng tạo mãnh liệt và những thủ pháp kỹ thuật riêng, anh đã chế ra loại chất liệu mới chưa từng có trước đây, phù hợp với cái “tạng” nghệ thuật của mình. Có thể gọi là chất liệu "Nguyễn Ngọc Phương".

Đây cũng là một lợi thế cho cái mới thứ hai. Mới về tạo hình. Tạo hình của Phương là tổ hợp những vết, những nét, vừa ngẫu nhiên vừa chủ động, càng về sau càng dứt khoát, như những vết cào, vết cắt trên da thịt. Bút pháp và thôi thúc nội tại hòa làm một trên mặt tranh, tạo ra cảm nhận về xúc giác mạnh mẽ.

“Đây là kết quả ý thức sáng tạo của Phương, anh chủ động không còn lặp lại dấu vết của bất kỳ bậc thầy nào. Cho đến triển lãm này, với bề dày sáng tạo và chất lượng nghệ thuật của tác phẩm, một tầm vóc nghệ sĩ Nguyễn Ngọc Phương đang định hình” – nghệ sĩ Yến Năng nói.

Triển lãm thu hút khá nhiều người yêu nghệ thuật

Bà nhận định, trong giới mỹ thuật hiện nay, những người có ý thức tự giác dấn thân và khao khát tìm tòi cái mới không hiếm. Tuy nhiên, nội lực có theo kịp đam mê hay không, tài năng có đáp ứng được khát vọng hay không, tầm nhìn và sự nhạy cảm nghệ sĩ có bắt kịp thời đại để vượt lên, để bứt phá hay không, mới là vấn đề. Nghệ sĩ Yến Năng khẳng đinh: “Cá nhân tôi thấy dường như Nguyễn Ngọc Phương hội đủ những phẩm chất này. Với đam mê và nội lực sẵn có, chắc hẳn anh sẽ còn tiến xa”.

Triển lãm Cái đầu diễn ra đến 31/7/2023 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam.

Thư Hiên