Nguy hiểm chực chờ từ xe điện tự cân bằng

Ngoài thương hiệu Swagway, còn có tám nhãn sản xuất được phát lệnh thu hồi cùng với hai công ty bán lẻ sản phẩm. Riêng trang Overstock.com đã phải thu hồi toàn bộ 4.300 xe điện tự cân bằng (XĐTCB) được bán ra tại trang này. Trong khi đó tại TP.HCM, XĐTCB kinh doanh trôi nổi khắp nơi; nhiều điểm du lịch tại Q.1, công viên, phố đi bộ… đua nhau cho thuê sản phẩm này.

Loạn giá, xuất xứ

XĐTCB là thiết bị chạy bằng pin. Khi muốn tiến hoặc lùi chỉ việc hơi ngả người về phía muốn di chuyển, tốc độ tùy thuộc vào độ nghiêng của người chơi. XĐTCB có hai loại: một bánh và hai bánh.

Chủ một cửa hàng trên đường Phạm Văn Hai (Q.Tân Bình) cho biết, XĐTCB hiện có bốn kích cỡ: 6,5 inch, 7 inch, 8 inch và 10 inch (kích thước bánh xe và bàn để chân), tùy theo sản phẩm có bluetooth hay không mà có giá khác nhau. Thông thường xe có số inch lớn giá đắt hơn. Chủ cửa hàng giới thiệu chiếc XĐTCB có tên X - Giant, sử dụng cảm biến điện tử giúp người chơi nhìn thấy được tốc độ vận chuyển hiện trên mặt xe, đèn led phát sáng khi trượt, bluetooth giúp vừa nghe nhạc vừa trượt. Sản phẩm có giá 7,9 triệu đồng, đang giảm 5% còn 7,5 triệu đồng: “Sản phẩm sử dụng pin lithium Samsung, chỉ cần sạc 1 - 2 giờ có thể sử dụng cả ngày, tùy theo vận tốc di chuyển”. Trên thỏi pin có chữ Samsung, cạnh đó ghi dòng chữ “Made in China”. Cửa hàng nà y có dịch vụ cho thuê XĐTCB với mức giá 50.000đ/giờ, 100.000đ/ngày với điều kiện phải đặt cọc 100% giá sản phẩm.

Hầu hết sản phẩm cho thuê tại các công viên đều không có tên nhãn hàng, sản phẩm trông rất mỏng manh

XĐTCB tại cửa hàng trên đường Trần Kế Xương (Q.Phú Nhuận) có giá khá đắt từ 9 - 21 triệu đồng. Được quảng cáo thuộc hãng Iohawk (Mỹ), đạt chứng nhận về an toàn cháy nổ của Mỹ, là phiên bản mới nhất, sử dụng pin Samsung chính hãng, không chỉ có đèn led, bluetooth nghe nhạc, mà còn có remote điều khiển tắt xe, các ứng dụng đều được quản lý trên sản phẩm… nhưng bên ngoài sản phẩm cũng có dòng chữ “Made in China”. Theo người bán, sản phẩm giá rẻ, dễ bị cháy nổ thường có thời gian bảo hành ngắn, từ một - sáu tháng, còn tại đây hàng được bảo hành cục sạc và pin trong vòng hai năm, sản phẩm hư thì một đổi một.

“Hiện nay dòng sản phẩm XĐTCB đều có nguồn gốc từ Trung Quốc. Nếu người bán ghi các nước châu Âu là sai sự thật. Các hãng chất lượng hàng đầu và nổi tiếng như Solowheel, Iohawk, Phunkeeduck, Ninebot, Segway, Ips... đều được các nước tiên tiến như Mỹ, Đức, Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc đặt hàng và gia công sản phẩm tại Trung Quốc cho thị trường của họ nên nguồn gốc vẫn là Trung Quốc” - chủ cửa hàng giải thích.

Tại một cửa hàng trên đường Tôn Thất Thuyết (Q.4), XĐTCB Markwheel K10 loại 10 inch, có bốn đèn led nhưng chỉ có giá 3.999.000đ; XĐTCB Markwheel K5 loại 6.5 inch, hai đèn led chỉ có giá 2.999.000đ. Người bán thừa nhận, sản phẩm tốt hay không dựa vào pin và động cơ. Pin XĐTCB cũng giống như pin điện thoại hoặc các loại pin laptop. XĐTCB tại cửa hàng nà y dùng pin Scooter brand (loại pin dùng trong cục sạc dự phòng, xuất xứ Trung Quốc) có giá rẻ hơn. Loại ba triệu đồ ng lướt với vận tốc 10km/giờ, loại bốn triệu lướt được 15km/giờ, động cơ đều 700W. Người bán cho biết, nói XĐTCB cháy nổ là do pin dỏm nhưng thật ra do khi lướt bị va đập vào vật cản. Sản phẩm này có kết cấu bên ngoài chắc chắn, kích thước 10 inch, động cơ tốt dù có đâm vào vật gì cũng không hư…

Các điểm kinh doanh trò chơi, công viên đua nhau cho thuê sản phẩm này. Đêm 20/7 tại công viên 23/9, một nhóm trẻ í ới vòi vĩnh mẹ cho tiền thuê XĐTCB. Nếu thuê XĐTCB loại hai bánh có giá 80.000đ/giờ, XĐTCB loại có yên ngồi giá 120.000đ/giờ. Đối tượng thuê hầu hết là trẻ nhỏ 6 - 10 tuổi. Các em đều leo lên lướt vù vù, nhiều em vừa lướt vừa ăn bánh tráng trộn hoặc ngồi chồm hổm xuống xe để lướt. Người cho thuê không hề căn dặn, hướng dẫn cách sử dụng, chỉ thu tiền rồi ngồi quan sát người chơi. C., chủ điểm cho thuê XĐTCB cho biết, 10 chiếc XĐTCB mà C. đầu tư chỉ có giá 2,5 đồng/chiếc, sau một tháng đã thu lại gần đủ tiền đầu tư.

Chị Minh, ngụ Q.4 cho biết, tối nào con trai chín tuổi của chị cũng đòi mẹ dẫn ra công viên để được chơi XĐTCB, có hôm bị té trầ y đầu gối: “Thấy nhiều trẻ khác trượt vù vù nhưng không bị gì, tôi nghĩ con mình chưa biết chơi nên mới té, nếu chơi thường sẽ thành thục nên tôi không cấm nữa”. Tại công viên Gia Định (Q.Gò Vấp), ngoài các điểm cho thuê, tối nào cũng có vài chục em lớn nhỏ đem XĐTCB đến đây thi đấu. Nhiều em còn đặt chướng ngại vật xem ai trượt đẹp hơn, thậm chí có em còn trượt ra đường hết sức nguy hiểm.

Hầu hết sản phẩm cho thuê tại các công viên đều không có tên nhãn hàng, sản phẩm trông rất mỏng manh. Thuê XĐTCB chơi thử, chúng tôi phải mất vài giây mới ổn định cân bằng, trong khi sản phẩm chất lượng sẽ lập tức lấ y được thăng bằng. Khi di chuyển tới lui, xoay vòng nghe có tiếng “cót két” chứ không êm. Khi thắng lại hoặc giảm vận tốc phải mất vài giây chứ xe không ngừng hẳn. Nếu người chơi bước xuống rất dễ mất thăng bằng và trượt ngã .

Nhiều trường hợp bị thương do cháy nổ

TS-BS Tăng Hà Nam Anh - Trưởng khoa Chấn thương chỉnh hình, BV Nguyễn Tri Phương cho biết, khoa gặp rất nhiều trường hợp bị chấn thương do chơi thể thao, trong đó có trượt patin và XĐTCB. Thường gặp là bong gân, đứt dây chằng khớp gối, thậm chí gãy chân.

Một cán bộ Công an P.Nguyễn Thái Bình (Q.1, TP.HCM) cho biết, đang tạm giữ hai XĐTCB để làm rõ nguyên nhân phương tiện này phát nổ ở khu vực chứa hàng hóa của hãng xe Toàn Thắng. Vị cán bộ này cho biết, do xe hoạt động bằng pin nên nhiều khả năng trong lúc vận chuyển gặp trời mưa khiến xảy ra chập điện, gây cháy. Trong thời gian qua, trên địa bàn TP.HCM xảy ra nhiều vụ va chạm giữa XĐTCB và người đi bộ.

Theo Ủy ban An toàn sản phẩm tiêu dùng Mỹ, sản phẩm bị cháy nổ liên quan đến khối pin lithium - ion trong xe. Dù pin đã sử dụng mộ t lớp kim loại để ngăn cách điện cực bên trong và bên ngoài nhưng nếu xảy ra hiện tượng đoản mạch, nhiệt độ của pin sẽ tăng lên rất nhanh và dẫn đến cháy nổ. Pin chất lượng thấp thường dễ bắt lửa nếu bị thủng hoặc hư hỏng.

Ông Phan Minh Tân - Phó chủ tịch Liên hiệp các hội khoa học kỹ thuật TP.HCM cho biết, sản xuất pin không chất lượng, có thiếu hụt nhỏ sẽ dẫn đến cực âm/cực dương của pin trở lên hao hụt so với cực kia, nhất là sau khi đã được sử dụng một số lần. Pin của XĐTCB chứa nhiều năng lượng, chỉ cần gặp những động tác đè nén hoặc va chạm mạnh như đâm vào tường, va phải ổ gà, có thể gây ra nguy cơ cháy nổ, vụ cháy đủ lớn để thiêu rụi một căn nhà. Do đó không nên xem đây là đồ chơi bình thường mà phải có sự quản lý về nguồn gốc, thậm chí phải đăng kiểm.

Các nhà sản xuất chạy theo lợi nhuận và số lượng nên đã thúc đẩy sản xuất XĐTCB quy mô lớn với tốc độ chóng mặt. Những mẫu XĐTCB đầu tiên ra mắt thị trường, ví dụ như IoHawk có giá gần 40 triệu đồng nhưng hiện nay rất nhiều mẫu XĐTCB có giá rất rẻ. Vì vậy, không ai có thể kiểm soát được chất lượng sản xuất cũng như tính đồng nhất trong các viên pin và XĐTCB trên thị trường.

Thanh Hoa