Người vay mua nhà phải xếp hàng chờ

Muốn giải ngân sớm, phải mua bảo hiểm nhân thọ 

Khi chúng tôi liên hệ xin vay vốn, một nhân viên tín dụng Ngân hàng Thương mại cổ phần Phương Đông (OCB) cho biết, lãi suất vay mua nhà trong tháng 11/2022 là 15%/năm cố định trong năm đầu tiên, biên độ dao động là 4,4%/năm. Sau 1 năm ưu đãi, lãi suất là 16,4%/năm, nhưng hồ sơ vay phải xếp hàng chờ giải ngân do ngân hàng đang hết hạn mức tín dụng. 
“Nếu chị muốn giải ngân sớm thì phải mua chéo sản phẩm bảo hiểm nhân thọ, giá trị hợp đồng tùy theo số tiền vay hoặc phải mua tài khoản số đẹp trị giá 4% khoản vay” - nhân viên này cho hay. 

Để tránh trường hợp người vay tất toán trước hạn hoặc chuyển sang ngân hàng có lãi suất thấp hơn, OCB quy định thêm mức lãi suất thực khi tất toán trước hạn trong năm đầu lên đến 19,91%, sang năm thứ hai là 16,49% và năm thứ ba là 16,09%. Như vậy, mức lãi suất ở OCB đã tăng thêm từ 4 - 5% so với đầu năm 2022. 

Hiện nhiều ngân hàng đã hết hạn mức tín dụng, dù lãi suất tăng rất cao nhưng khách muốn vay phải chờ sang năm 2023 mới có thể được giải ngân (ảnh chụp tại Agribank Trà Vinh) - Ảnh: T.H

Lãi suất cố định trong 3 năm đầu của Ngân hàng Shinhan là 8,9%/năm, cố định trong 5 năm là 9,5%/năm, mức này tăng thêm từ 1,3 - 1,6%/năm so với hồi đầu năm 2022. Theo một nguồn tin, những ngày tới, ngân hàng này sẽ tiếp tục tăng lãi suất. “Hiện ngân hàng đã hết hạn mức tín dụng, đến ngày 1/1/2023 mới có hạn mức mới. Từ đây đến cuối năm, nếu có hạn mức mới, ngân hàng sẽ giải ngân theo thứ tự đăng ký. Nếu chị mua nhà thì nên đặt cọc và hẹn tiến độ thanh toán sau 2 tháng, mới được giải ngân khoản vay” - nhân viên tín dụng ngân hàng này nói. 

Vào cuối tháng 7/2022, lãi suất vay mua nhà tại Ngân hàng Việt Nam Thịnh Vượng (VPBank) trong 6 tháng đầu là 8,2%/năm, sau đó sẽ cộng biên độ dao động 2,1%. Hiện nay, theo nhân viên tín dụng tại phòng giao dịch VPBank Bình Thạnh, lãi suất trong năm đầu là 12%/năm, sau đó cộng biên độ 3%, dao động khoảng 15%/năm. VPBank còn hạn mức tín dụng nhưng vẫn phải giải ngân theo từng đợt chứ không giải ngân 1 lần. 

Theo các nhân viên ngân hàng, do hạn mức tín dụng hạn hẹp nên đa số ngân hàng ưu tiên giải ngân đối với các khoản vay có tham gia hợp đồng bảo hiểm nhân thọ. 

Cần tính toán kỹ trước khi vay 

Thấy dự án khu dân cư và công viên Phước Thiện, TP Thủ Đức, TPHCM mở bán với giá khoảng 4 tỉ đồng/căn, lãi suất ưu đãi 8,5% trong 2 năm đầu, anh Lạc Quốc Dũng (quận 7, TPHCM) có ý định mua ở. Nhân viên Ngân hàng T. cam kết sẽ hỗ trợ vay 80% giá trị căn hộ nên anh Dũng mạnh dạn đặt cọc 50 triệu đồng. Nhưng mới đây, ngân hàng thông báo hết hạn mức tín dụng nên chưa thể giải ngân, yêu cầu đợi đến đầu năm 2023. “Trong khi chủ đầu tư yêu cầu đóng tiền giai đoạn 1 và 2, nếu không đóng sẽ mất tiền cọc. Giờ không dễ để vay mượn bạn bè, người thân 1-2 tỉ đồng” - anh Dũng lo lắng. Nhiều bạn bè của anh Dũng cũng đã đặt cọc 200-500 triệu đồng mua nhà trong dự án này, giờ đang có nguy cơ mất tiền cọc do ngân hàng hết hạn mức tín dụng. 

Ông Hoàng Minh Nam - Giám đốc Công ty Môi giới Nam Tuyền (quận Bình Tân, TPHCM) - cho biết, không ít trường hợp người mua nhà bị mất tiền cọc do các ngân hàng không giải ngân đúng tiến độ. Để tránh tình trạng này, công ty chỉ tư vấn, hỗ trợ khách mua nộp hồ sơ vay ở các ngân hàng còn nhiều hạn mức, có tỉ lệ giải ngân cao. Hiện do lãi suất vay quá cao nên nhu cầu vay mua nhà giảm rõ rệt. Bình thường, mỗi tháng, công ty môi giới bán được vài chục căn, nay chỉ bán được 3-5 căn. 

Lãi suất tăng còn ảnh hưởng tới những người đã được vay từ trước đó. Chị Lê Thị Bích Hà (quận Tân Bình, TPHCM) có khoản vay 2,6 tỉ đồng, hợp đồng vay ký vào tháng 3/2021, lãi suất ưu đãi 8%/năm trong 2 năm đầu, sau đó thả nổi theo biên độ lãi suất 3,5%/năm. Nhân viên tín dụng nói, đây là biên độ dự kiến, nếu Ngân hàng Nhà nước tăng lãi suất thì lãi suất được cam kết không vượt quá 11%/năm. Thế nhưng, trong tháng Mười một này, lãi suất vay của ngân hàng này đã lên đến khoảng 12%/năm. “Số tiền thanh toán khoản vay từ 31 triệu đồng/tháng nay tăng lên khoảng 39 triệu đồng/tháng khiến chúng tôi phải cắt giảm chi tiêu đủ thứ để cầm cự” - chị Hà nói. 

Theo tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu - chuyên gia tài chính ngân hàng - lãi suất cho vay đang tăng quá cao, vượt ngưỡng an toàn tài chính và khả năng tiếp cận nhà ở của nhiều người. Nếu có nhu cầu vay mua nhà, người vay nên tính toán khả năng chi trả theo lãi suất thả nổi, không dựa vào lãi suất ưu đãi bởi khoảng cách chênh lệch giữa ưu đãi và thả nổi đang rất cao. Số tiền trả nợ gốc và lãi cho ngân hàng khi vay mua nhà nên ở mức chiếm khoảng 60% tổng thu nhập của gia đình. 
“Các chương trình cho vay mua nhà của ngân hàng đã lỗi thời, cần được cải tổ. Hiện các ngân hàng cho vay từ 20-30 năm, nhưng lãi suất ưu đãi đa số chỉ 6 tháng hoặc 1 năm, vài ngân hàng áp dụng cố định trong 2-3 năm, sau đó thường thả nổi theo thị trường. Nếu lãi suất thả nổi tăng cao thì người mua nhà sẽ gặp khó khăn. Các ngân hàng nên có những định hướng mới, các chương trình vay phù hợp để phục vụ cho xã hội, cho người có thu nhập thấp” - tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu nói. 

Trong bối cảnh các nhà kinh doanh bất động sản thiếu vốn do đang phải trả nợ trái phiếu doanh nghiệp đến hạn, trả lãi suất vay, thị trường mua bán trầm lắng, có thể sang đầu năm 2023, giá bất động sản sẽ giảm. Nếu muốn mua nhà để ở với giá hợp lý, tránh việc trả lãi cao, người mua có thể chờ sang năm 2023. 

Thanh Hoa