Người trẻ nhìn về đâu

Tuổi trẻ là phép lạ khiến mọi sai lầm đều được giảm nhẹ mức độ nghiêm trọng, khiến người ta mở lòng khoan dung, khiến sự lố bịch ngớ ngẩn trở thành ngây thơ, khiến sự xấu xí trở thành kỳ vọng cho sự hoàn thiện nào đó trong tương lai… Khi người ta không còn trẻ, nỗi khao khát tuổi trẻ trở nên mãnh liệt, cồn cào. Nhưng, khi người ta thật sự trẻ - những cô, những cậu tuổi 19 - 20, có khi người ta lại quăng quật tuổi trẻ của mình không chút tiếc nuối, mài mòn nó không chút xót xa.

Con gái một chị đồng nghiệp của tôi đang học đại học ở nước ngoài. Chị từng hãnh diện lắm, tự hào lắm vào cái ngày con gái lên đường đi du học. Mà có cô con gái như vậy cũng đáng tự hào thật: cô bé xinh đẹp, mặt mày sáng trưng, vừa mới đậu Trường đại học Kinh tế, ba mẹ đồng ý chọn cho con chương trình liên kết đào tạo quốc tế, chỉ vài tháng sau là lên đường du học.

Dù học bổng của cô chỉ mang tính tượng trưng, mọi chi phí gia đình phải tự túc, nhưng anh chị sẵn sàng “cày” cho con đi học trời Tây. Chỉ có một điều anh chị không tính được, hai năm sau, cô bé đã kịp sống chung với cậu bạn trai thứ tư, kết quả học hành không thấy thông báo, nhưng danh hiệu “hotgirl du học” thì luôn được cập nhật, khẳng định bằng những hình ảnh hở hang, khoe hàng, những phát ngôn bất cần, những cuộc vui chơi bất tận.

Mới rồi khi về nghỉ hè, nhìn cách ăn mặc, đầu tóc, bạn bè của con, chị thở dài: con bé sành sỏi đến đáng sợ, đâu rồi cô con gái mặt mày trong sáng mà chị tiễn đi học cách đây mới hai năm?

Xét cho cùng, tỏ ra sành sỏi, sành điệu, hay thật sự sành điệu, cũng chỉ là một cách để gửi đi thông điệp rằng tôi đã lớn. Mặt trái của thông điệp này chính là: tôi không còn trẻ (con) nữa! Một du học sinh cố chứng tỏ mình vừa ở nước ngoài về, một hotboy ăn mặc như nam diễn viên Hàn, hay một đám lau nhau ngồi hút shisha, uống trà chanh chém gió… đấy là những hình ảnh phổ biến về người trẻ.

Thử nhìn sâu vào mắt họ, sẽ thấy cái nhìn của họ như không biết hướng về đâu. Có lẽ, chỉ vì cái nhìn ấy quá bận bịu vào việc soi chiếu hình ảnh mình trong mặt bạn bè, trong các mặt tường ốp kính bóng lộn của các cao ốc trung tâm thương mại. Họ không tập trung lắm trong cái nhìn về tương lai.

Người trẻ nhìn về đâu, khi quan điểm về cuộc sống giữa các thế hệ đang rất khó chia sẻ - gần như trái ngược với nhau, trong đà thay đổi chóng mặt của cuộc sống, trong sự thay bậc đổi ngôi của các giá trị, trong rất nhiều những sắc màu rực rỡ chói mắt của những hình thức bề ngoài, trong việc nền tảng của các đơn vị xã hội như gia đình, như hôn nhân, như tình yêu, như giới tính… đều đang loang vào nhau và đánh mất dần những ranh giới rõ ràng?

Không nói đến những người trẻ ở những vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, còn nhiều khó khăn về kinh tế, nhìn vào lớp trẻ thành thị, đa số có đủ điều kiện ăn học, phấn đấu, cũng đã thấy trong hình ảnh của họ có những mảng xám đáng lo ngại. Đã không còn ai ấu trĩ đến mức áp đặt, ngăn cản những “quyền” của người trẻ, bạn trẻ có thể thoải mái trong lựa chọn, vui vẻ sặc sỡ đến lập dị trong hình thức, nhưng điều quan trọng mà mọi người lo lắng, mọi người mong muốn “bắt” được, hiểu được, đó là cái nhìn của bạn trẻ về tương lai.

Cái nhìn ấy phải xuất phát từ chính trái tim trẻ trung và mạnh mẽ của bạn. Cái nhìn ấy có thể cao vời, xa xăm, hay ngắn ngủi, phân đoạn, cái nhìn ấy chưa hoàn hảo, như chính bản thân tuổi trẻ, nhưng đó là hy vọng. Lớp người đi trước nhìn theo cái nhìn ấy, bằng vào cái nhìn ấy, để hiểu và để tin vào lớp trẻ. Bạn trẻ đang nhìn về đâu? Xin tự hỏi mình, và đừng phí phạm, cũng đừng lạm dụng tuổi trẻ, bởi đó là lạm dụng chính mình.

NGUYÊN QUÂN

Bài viết tham gia diễn đàn "Người Việt xấu xí?" xin gửi về địa chỉ email bandocphunu@gmail.com