Người trẻ Nhật Bản quay lưng với truyền thống "làm việc cho đến chết"

Theo một báo cáo mới, giờ làm việc hàng năm ở Nhật Bản đã giảm xuống mức tương tự như ở châu Âu - Ảnh: Shutterstock

Takashi Sakamoto - một nhà phân tích của Viện Recruit Works - phát hiện trong những năm gần đây, giờ làm việc hàng năm ở Nhật Bản đã giảm 11,6% - từ 1.839 giờ vào năm 2000 xuống còn 1.626 giờ vào năm 2022 - đưa thời gian làm việc của quốc gia này ngang bằng với nhiều quốc gia châu Âu.

Theo báo cáo Nền kinh tế thực sự của Nhật Bản của Sakamoto được công bố vào tháng 11/2024, sự suy giảm này rõ rệt nhất ở những người đàn ông trong độ tuổi 20, những người làm việc trung bình 46,4 giờ mỗi tuần vào năm 2000 nhưng chỉ còn 38,1 giờ vào năm 2023.

Makoto Watanabe - giáo sư truyền thông và phương tiện truyền thông tại Đại học Hokkaido Bunkyo - cho biết: "Những người trẻ tuổi đang quyết định rằng họ không muốn hy sinh bản thân vì một công ty. Và tôi nghĩ rằng điều đó khá khôn ngoan".

Sự thay đổi này được thúc đẩy bởi sự thay đổi thế hệ. Không giống như cha mẹ họ, những người chấp nhận làm việc nhiều giờ để đổi lấy tăng trưởng kinh tế và an ninh việc làm, giới trẻ Nhật Bản đang ưu tiên sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống và từ chối chấp nhận điều kiện làm việc khắc nghiệt.

“Quay trở lại những năm 1970 và 1980, nền kinh tế tăng trưởng nhanh chóng và càng nhiều người làm việc, họ càng kiếm được nhiều tiền. Và nếu bạn kiếm được nhiều tiền, điều đó khiến công sức bỏ ra trở nên xứng đáng. Nhưng giờ thì không còn như vậy nữa" - Watanabe nói.

“Đối với thế hệ cha mẹ tôi, suy nghĩ của họ là nếu làm việc chăm chỉ hơn, họ sẽ kiếm được nhiều tiền hơn. Nhưng thái độ của những người trẻ hiện nay là nếu họ làm việc chăm chỉ, họ chỉ cảm thấy đang bị bóc lột” - ông nói thêm.

Tình trạng thiếu hụt lao động của Nhật Bản cũng mang lại cho những nhân viên trẻ một lợi thế hiếm có. Các công ty đang rất cần nhân tài đến nỗi họ đã bắt đầu săn lùng sinh viên đại học trước khi họ hoàn thành việc học với hy vọng tuyển dụng họ trước khi tốt nghiệp. Và đối với những nhân viên cảm thấy làm việc quá sức hoặc bị đánh giá thấp, việc tìm kiếm một công việc mới dễ dàng hơn bao giờ hết.

“Những người trẻ sẽ không chịu đựng được sự bóc lột và họ sẽ ra đi, biết rằng vì thiếu nhân viên có trình độ, họ sẽ có thể nhanh chóng tìm được một công việc mới” - Watanabe cho biết.

Những người Nhật trẻ tuổi đang quay lưng lại với văn hóa làm việc đến chết. Tuần làm việc ngắn hơn, mức lương cao hơn và hy vọng chấm dứt tình trạng karoshi - Ảnh: Shutterstock

Sự thay đổi này cũng được phản ánh trong các tấm séc trả lương. Mặc dù làm việc ít giờ hơn, tiền lương của những người ở độ tuổi 20 đã tăng 25% kể từ năm 2000. Trong khi đó, còn rất ít công ty yêu cầu nhân viên làm thêm giờ mà không được trả lương.

Nhà xã hội học Izumi Tsuji của Đại học Chuo Tokyo - thành viên của Nhóm nghiên cứu thanh niên Nhật Bản - cho biết sự ổn định, không phải tham vọng, là mục tiêu của những người lao động trẻ tuổi. "Tình hình hiện tại thực sự không ổn định" - ông nói.

“Những người trẻ tuổi thấy khó có thể mơ về tương lai của mình, vì vậy họ chỉ muốn có sự ổn định trong cuộc sống hàng ngày. Họ chỉ muốn kiếm đủ tiền để trang trải, để được thoải mái… họ đã tạm gác lại những tham vọng lớn lao của mình".

Tuy nhiên, sự thay đổi văn hóa có thể có mặt tích cực nhưng cuộc thay đổi này vẫn còn lâu khi mà cuộc khủng hoảng karoshi của Nhật Bản vẫn nghiêm trọng so với các nước. Năm 2022, vẫn có 2.968 người đã chết vì tự tử liên quan đến làm việc quá sức, tăng so với 1.935 người của năm 2021.

Số liệu chính thức cho năm 2023 bao gồm 54 ca tử vong do các vấn đề sức khỏe do làm việc quá sức như đột quỵ và đau tim, mặc dù các chuyên gia tin rằng số người chết thực tế cao hơn nhiều.

"Karoshi đã là một vấn đề lớn trong một thời gian dài, sẽ rất tốt nếu các con số bắt đầu giảm xuống sớm. Và nếu những người trẻ tuổi hạnh phúc hơn vì họ làm việc ít giờ hơn và có sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống tốt hơn thì hy vọng con số tử vong vì làm việc quá sức sẽ giảm" -Tsuji cho biết.