Người trẻ năng động, sân khấu rộng cửa

Sau Nguyễn Khắc Duy, người tạo được sự chú ý từ vở nhạc kịch Chicago, khán giả lại biết thêm tác giả (TG), đạo diễn (ĐD) Nguyễn Tấn Giàu khi SK Thế Giới Trẻ công diễn vở Xác trôi sông. Mỗi người một phong cách dàn dựng, nhưng điểm chung của họ là đều có khả năng viết kịch bản và dám bỏ tiền túi dựng vở để chứng minh khả năng của mình bằng tác phẩm, thay vì chờ đợi cơ hội được SK tìm đến mình.

Trước Nguyễn Khắc Duy và Nguyễn Tấn Giàu, SK còn ghi nhận cách làm tương tự của một số đạo diễn trẻ khác như Đặng Thanh Nga (Duyên lạ hồn hoang), Gia Bảo (Ngôi trường số 13), Như Thủy (Đỏ cam vàng), Bùi Minh Quốc Bảo (Kế hoạch ngoại tình)...

Việc ĐD, diễn viên (DV) tự bỏ tiền túi dựng vở thật ra đã rộ lên từ cách đây vài năm nhưng ở những ĐD, DV có tên tuổi, ít nhiều khẳng định được vị trí của mình mới mạnh dạn đầu tư. Vở diễn do họ dàn dựng cũng quy tụ nhiều DV nổi tiếng, đủ sức bảo chứng cho doanh thu. Cách làm của những người trẻ hiện nay lại khác. Không chỉ ĐD là người mới, ê-kíp tham gia vở hoặc những DV đảm nhận các vai chính cũng đều là những gương mặt mới toanh. Trên bản dựng hoàn chỉnh, nếu SK có yêu cầu sẽ thỏa thuận thay đổi một vài vai diễn thuộc tuyến nhân vật phụ bằng DV của SK mình.

Không chỉ giới thiệu những phong cách, gương mặt mới, nỗ lực của cả ê-kíp trẻ đã thổi vào SK một làn gió mới. Chỉ trong một thời gian ngắn đã có ít nhất ba vở diễn được đánh giá tốt và để lại dư âm đẹp cho khán giả là Chicago, Xin một cái tên và Duyên lạ hồn hoang. Những gương mặt DV cũng vụt sáng: Diễm Phương, Nhã Uyên, Khả Thư, Hoàng Quân... Bên cạnh sự trẻ trung của một lớp DV, ĐD, TG trẻ, thái độ làm nghề nghiêm túc và sự nỗ lực của những người trẻ cũng khiến những ĐD, DV đi trước phải nhìn lại mình.

Chicago - vở diễn để lại dấu ấn đẹp về sự nỗ lực và khát vọng làm nghề của những người trẻ - Ảnh: T.V.

Đương nhiên, khó khăn lớn nhất của đa số các ĐD trong việc này vẫn là vấn đề kinh phí. Con số từ khoảng 50 đến 80 triệu cho một vở diễn là “khó với tới” với không ít người trẻ. H.N., một ĐD vừa tốt nghiệp chia sẻ: “Đã tốt nghiệp ĐD thì tôi nghĩ ai cũng tự tin vào khả năng và sự sáng tạo của mình, nhưng kinh phí dựng vở là trở ngại đầu tiên. Vài chục triệu với sinh viên mới tốt nghiệp là một khoản tiền “khổng lồ”. Cố gắng xoay xở, vay mượn có thể cũng đủ, nhưng... tự đầu tư dựng vở cũng giống như đánh một ván bài tỷ lệ ăn thua 5-5. Nếu chẳng may những gì mình làm không hợp với SK, phải “cày” vài năm mới trả hết nợ”.

Hiểu nỗi niềm này, một số SK như Nhà hát kịch SK Nhỏ, SK Thế Giới Trẻ, SK Trần Cao Vân cũng đã có kế hoạch “chào đón” những sáng tạo mới. Nếu trước đây các ĐD chỉ cần dựng bản dựng thô, nếu được chấp nhận sẽ dàn dựng lại theo phong cách và yêu cầu của SK..., thì hiện nay đa số các ĐD lại có xu hướng chủ động hoàn thiện vở diễn từ A-Z. Các SK sẽ tiếp nhận theo hai phương thức: hoàn trả lại toàn bộ chi phí cho ĐD để sở hữu, hoặc ĐD chịu trách nhiệm toàn bộ doanh thu và trả chi phí thuê SK. Tất nhiên trước khi công diễn, vở diễn vẫn phải được sửa chữa, chỉnh lý theo yêu cầu của hội đồng nghệ thuật của từng SK, nhà hát để đảm bảo thương hiệu cho SK.

Cách làm này cũng phát sinh một số vấn đề. Dù ĐD và ê-kíp DV đều nỗ lực luyện tập để có một bản dựng hoàn chỉnh nhất, nhưng một trong những điều kiện để được các SK chấp nhận là phải thay một vài DV có tên tuổi để đảm bảo doanh thu. Trong khi đó, chứng kiến những nỗ lực của các đồng nghiệp trẻ, những DV tên tuổi cũng cảm thấy khó xử khi được chỉ định phải thay vai… Như trường hợp của TG-ĐD Như Thủy, đã do dự khi nhận lời mời của một SK và Đỏ cam vàng vẫn đang được “lưu kho” để chờ cơ hội tốt hơn.

Một lý do khác khiến các SK ngại nhận một vở diễn mới với một ê-kíp DV hoàn toàn mới là tính ổn định của các DV. Ông bầu Huỳnh Anh Tuấn cho biết: “Tôi từng nhận những vở diễn với một ê-kíp DV mới với mong muốn làm phong phú, đa dạng hơn phong cách biểu diễn của SK nhưng ĐD lại không có đủ khả năng ràng buộc DV, trong khi DV lại có quá nhiều show bên ngoài khiến DV của vở bị động liên tục. Vì uy tín của thương hiệu Idecaf, chúng tôi buộc phải nhờ DV của mình thay vai. Việc phải đảm nhận những vai diễn bất đắc dĩ vừa khiến DV mệt mỏi, vừa khiến lịch diễn của SK bị động, thậm chí… rối!”.

 Thảo Vân