Người tiêu dùng đang đơn độc

Mấy hôm nay, facebook ngập tràn những dòng trạng thái tẩy chay sản phẩm của tập đoàn Tân Hiệp Phát (THP), doanh nghiệp (DN) vừa thắng kiện anh Võ Văn Minh ở Tiền Giang trong vụ chai nước ngọt có ruồi.

Hàng trăm bài viết phân tích và cảm thán, chua chát trước số phận của một người đàn ông ít học vì mờ mắt của lòng tham và ngây thơ với pháp luật, ngây thơ trong cuộc đôi co với một tập đoàn có thế lực để ra nông nỗi. Rất nhiều người còn lòng tin vào các cơ quan chức năng đã tiếc sao anh Minh không gọi Hội bảo vệ người tiêu dùng (NTD) để đừng vi phạm pháp luật.

Ảnh mang tính minh họa: Internet

Tôi từng tham dự nhiều cuộc họp của Hội bảo vệ quyền lợi NTD Việt Nam cơ quan phía Nam và Hội Bảo vệ NTD TP.HCM trong những vụ NTD phát hiện sản phẩm bị lỗi. Có anh sinh viên kia mua phải chai nước ngọt có muỗi, đã thông qua hội bảo vệ NTD xin DN… suất học bổng đi du học Anh quốc.

Có Việt Kiều về nước, muốn uống đúng món bia quê hương, gặp phải chai bia có cặn, đã nhờ hội NTD thông tin để nhà máy bia biết mà khắc phục chất lượng. Mục đích NDT khi khiếu nại rất khác nhau, nhưng thái độ của DN khi được hội bảo vệ NTD mời tới làm việc thì chung một công thức: coi thường NTD và hội bảo vệ NTD, thậm chí không quan tâm, không trả lời thư mời của hội NTD.

Hội bảo vệ NTD - nghe cái tên có vẻ to, đại diện cho cả triệu triệu NTD đang ngày ngày dùng sản phẩm ăn - mặc - ở - vui chơi... nhưng đây là tổ chức... bé xíu với vài cán bộ hưu trí cao tuổi, sức khỏe kém nên ngày làm ngày nghỉ. Họ không có phí sinh hoạt, không có lương, tay cũng “không tấc sắt”. Công cụ để họ đối mặt với những thế lực hùng mạnh về quan hệ và tiền bạc không có gì ngoài vài báo, đài.

Khi DN chây ỳ giải quyết khiếu nại, coi thường NTD, họ có quyền gửi văn bản tới các cơ quan như quận - huyện, sở công thương... nhưng đa số những hồ sơ này rơi vào thinh không, thậm chí không cả tờ giấy thông báo đã tiếp nhận hồ sơ. Một số vụ được “ngó” tới thì sau cả năm vật vã cũng “chìm xuồng” do “bóng đá đi, còi thổi lại”. Số vụ được giải quyết rất hiếm hoi.

Phía các cơ quan chức năng như thế, còn một vài dòng tin trên báo đài có sức mạnh thế nào? Tôi nhớ, chủ một DN kinh doanh đồng hồ Thụy Sĩ đã thách thức phóng viên: “Sau phóng sự về chất lượng hàng của tôi phát trên truyền hình, số hàng bán ra chỉ giảm nhẹ trong một hai ngày, rồi lại trở lại như cũ. Chả thiệt hại gì.

Vậy, các vị thích viết cứ viết”. Đấy là khi các cơ quan báo đài hợp tác đứng về phía NTD. Còn trong trường hợp DN có quan hệ tốt với các báo đài thì liệu những dòng thông tin nhỏ có lên nổi mặt báo hay không? Sau vụ anh Minh, ai đó “có tâm” ngồi thống kê hàng loạt sự kiện tiêu cực liên quan đến THP.

Đọc xong, không ít người thấy lạ, tại sao những thông tin động trời đó bây giờ họ mới biết, có phải bộ phận PR của DN đã nhanh chóng “xử lý khủng hoảng” khi bịt miệng các nguồn tin. Tôi nghĩ rằng, những chuyện NTD tống tiền DN rồi bị vào tù nếu được nhắc nhiều trên công luận, chắc hẳn anh Minh sẽ không ngây thơ đến mức rơi vào cảnh “vừa nhận tiền thì công an ập vào”.

Cơ quan chức năng “vô cảm”, truyền thông lặng ngắt như tờ trước những sự vụ liên quan. Hội bảo vệ NTD bị “vô hiệu hóa”, NTD đang cô đơn giữa ma trận hàng chất lượng kém hủy hoại sức khỏe mình hàng ngày mà không biết kêu ai.

Sau những gọi tẩy chay sản phẩm của THP, người ta đang chia sẻ một “điểm sáng niềm tin” về văn bản của Chi cục an toàn vệ sinh Sở Y tế tỉnh Cà Mau. Người ta gọi đây là hiện tượng Bé Ngoan, vì ông Trần Bé Ngoan ký công văn đình chỉ lô hàng trà thảo mộc Dr. Thanh có cặn.

Một việc làm bình thường của người được nhà nước trả lương để thực thi nhiệm vụ này, tại sao cộng đồng rộn ràng đến thế? Không rõ nguồn gốc cái văn bản này thế nào, nhưng cũng đủ thể hiện việc NTD đang quá bất lực trước những gì đang diễn ra. Họ tìm thấy chút ánh sáng niềm tin trên con đường nhỏ hẹp của mình. Mừng lắm chứ!

Hà Nam