Người thầy truyền cảm hứng xây dựng trường học hạnh phúc

“Bí quyết” để có trường học hạnh phúc

Tiến sĩ Ngô Xuân Hiếu chia sẻ chủ đề “Giáo dục học sinh và xây dựng trường học hạnh phúc” với giáo viên và phụ huynh học sinh Trường tiểu học - THCS - THPT Thăng Long (TP Hà Nội)

Năm 2019, Công đoàn Giáo dục Việt Nam ban hành kế hoạch số 103 về triển khai nâng cao năng lực ứng xử sư phạm, đạo đức nhà giáo, người lao động đáp ứng nhiệm vụ trong tình hình mới. Còn Bộ GD-ĐT phát động phong trào “Triển khai kế hoạch nâng cao năng lực ứng xử sư phạm, đạo đức nhà giáo vì một môi trường hạnh phúc”. Thời điểm đó, tiến sĩ Ngô Xuân Hiếu - Phó chủ tịch Hội Tâm lý học Việt Nam, Phó phòng Sau đại học Trường đại học Thủ đô Hà Nội - đã chọn chuyên đề “Xây dựng trường học hạnh phúc” để truyền cảm hứng đến các trường trên nhiều vùng miền của đất nước.

Với ông, hạnh phúc trong giáo dục không phải là khái niệm xa vời hay phụ thuộc vào điều kiện vật chất. Nó được tạo nên từ những khoảnh khắc giản dị: một lời động viên đúng lúc, một ánh mắt tin tưởng của thầy cô hay đơn giản là sự gắn kết giữa giáo viên và học trò. “Hạnh phúc với người học đôi khi chỉ là một lời hỏi thăm, một lời nhận xét chân tình của thầy cô hay một tiết học mà thầy cô thực sự lắng nghe các em” - ông chia sẻ.

Những năm qua, tiến sĩ Ngô Xuân Hiếu đã đi khắp các vùng miền, từ thành phố đến nông thôn, từ đồng bằng đến miền núi xa xôi để lan tỏa tinh thần này. Ông không chỉ giảng dạy mà còn tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo nhằm giúp giáo viên, phụ huynh và cả nhà quản lý giáo dục hiểu sâu sắc hơn về giá trị của một môi trường học đường hạnh phúc.
Chứng kiến những lớp học vùng cao còn thiếu thốn về cơ sở vật chất nhưng lại tràn đầy yêu thương, gắn bó giữa thầy và trò, ông càng vững tin rằng, hạnh phúc trong giáo dục không phụ thuộc vào điều kiện khó khăn hay đầy đủ.

Ông nói: “Có những trường học ở thành phố với cơ sở vật chất hiện đại nhưng không khí lớp học lại nặng nề, áp lực. Ngược lại, ở vùng cao, dù thiếu thốn, nhưng nếu thầy cô và học trò yêu thương, tôn trọng nhau thì nơi đó chính là một lớp học hạnh phúc”.

Do đó, lớp học hạnh phúc không đến từ những khẩu hiệu khô cứng mà phải được xây dựng từ hành động thực tế. Ông từng kể về Trường phổ thông dân tộc bán trú tiểu học và THCS Lao Chải (tỉnh Lào Cai) - nơi mà các thầy cô luôn kiên trì tạo dựng một môi trường học tập gần gũi, giúp học sinh cảm thấy được trân trọng. Đó là ví dụ điển hình cho thấy, khi giáo viên thực sự yêu nghề, biết lắng nghe, biết cống hiến thì dù ở bất cứ đâu, trường học cũng có thể trở thành nơi tràn đầy hạnh phúc.

Thầy giáo của những tiết học đầy cảm xúc

Không chỉ dừng lại ở giảng dạy, tiến sĩ Ngô Xuân Hiếu còn tích cực tham gia nghiên cứu, viết sách và xây dựng các chương trình đào tạo giúp giáo viên thay đổi tư duy về giáo dục. Ông nhấn mạnh rằng, người thầy không chỉ truyền thụ kiến thức, mà quan trọng hơn, là người đồng hành, giúp học trò tìm thấy niềm vui trong học tập.

Trong những buổi giảng dạy và chia sẻ, ông luôn dành thời gian để kể chuyện. Đó có thể là câu chuyện về cậu học trò nhút nhát trở nên tự tin hơn khi được thầy cô động viên, hay câu chuyện về giáo viên vùng sâu đã thay đổi cách dạy để học sinh yêu thích bài giảng hơn. Những câu chuyện ấy không đơn thuần là bài học mà là nguồn cảm hứng, khuyến khích giáo viên tìm ra cách riêng để tạo nên những tiết học tràn đầy cảm xúc.

Ông cũng khuyến khích giáo viên nhìn lại chính mình: “Liệu học trò có thực sự hạnh phúc trong lớp học của mình không?”. Một tiết học thành công không chỉ là bài giảng hay, mà còn là khi học sinh cảm thấy mình được lắng nghe, được khuyến khích phát triển. Cô Nguyễn Thị Minh Hằng (Trường tiểu học Gia Quất, quận Long Biên, TP Hà Nội) cho hay, ngày tiến sĩ Hiếu về trường tập huấn, cô và giáo viên trong trường được chia sẻ những khó khăn, trăn trở trong những năm tháng đứng trên bục giảng.

Cô kể: “Thầy Hiếu đã giúp chúng tôi hiểu rằng hạnh phúc chính là làm cho bản thân mình hạnh phúc và lan tỏa hạnh phúc ấy đến mọi người. Ngôi trường hạnh phúc là nơi có sự yêu thương, sẻ chia, thấu hiểu và đồng cảm. Ngôi trường đó phải xây dựng được giá trị cốt lõi riêng. Người thầy không chỉ phải trau dồi “trí”, mà luôn cần không ngừng bồi dưỡng “tâm” để dạy trẻ kiến thức cũng như hình thành nhân cách tốt đẹp”.

Không chỉ dừng lại ở lớp học, hạnh phúc trong giáo dục còn cần sự đồng hành của phụ huynh và xã hội. Học đường hạnh phúc phải có sự kết nối giữa nhà trường, gia đình và cộng đồng. Chính vì thế, ông thường tổ chức các buổi tọa đàm, hội thảo để giúp phụ huynh thấy rằng, sự yêu thương và tôn trọng từ gia đình là nền tảng quan trọng cho sự phát triển của trẻ.

Mới đây, buổi chia sẻ của tiến sĩ Ngô Xuân Hiếu tại Trường tiểu học - THCS - THPT Thăng Long (TP Hà Nội) có đến hơn 90% người tham dự là phụ huynh. Nhiều phụ huynh đã thấy mình trong những câu chuyện, thước phim mà ông chia sẻ. Chị Lê Thị Phượng cho hay: “Tôi đã nhìn thấy rõ hơn những khuyết điểm, sai lầm của mình trong cách dạy con. Lần đầu tiên tôi “đi học” và nhận ra: học là để thay đổi bản thân, quản trị bản thân thì mới có thể thay đổi hay quản trị con cái”.

Ở tuổi trung niên, tiến sĩ Ngô Xuân Hiếu vẫn đang tiếp tục đến nhiều nơi, gặp gỡ nhiều thế hệ nhà giáo, học sinh để chia sẻ và lắng nghe. Bởi, mỗi lớp học là một câu chuyện, mỗi giáo viên là một người truyền cảm hứng, mỗi học trò đều có một giấc mơ.

“Chất lượng giáo dục tốt chưa chắc giáo viên và học sinh đã hạnh phúc, nhưng ngược lại - nếu giáo viên và học sinh hạnh phúc thì sẽ có cảm hứng trong dạy, học và có kết quả tốt” - ông khẳng định và tin rằng, chỉ khi trường học trở thành nơi hạnh phúc thì giấc mơ của những đứa trẻ mới được nuôi dưỡng một cách trọn vẹn.

Ngọc Minh Tâm