Người nuôi heo đang... dẹp chuồng bán phế liệu

Giá heo liên tục “tuột dốc không phanh”, heo tới kỳ xuất chuồng không thể tiếp tục nuôi, cũng không kiếm đâu ra tiền mua thức ăn cho heo, thương lái lại không buồn ngó tới, người chăn nuôi gần như đã cùng đường, chỉ còn tính chuyện... dẹp chuồng bán sắt vụn! Mấy chục năm phát triển chăn nuôi, để cuối cùng là... tắc tị! 

Giá heo hơi liên tục giảm và chưa có dấu hiệu dừng nhưng giá thịt heo bán lẻ vẫn ở mức cao

Tuyệt vọng cầm cự 
Nhiều chủ trại heo ở miền Đông Nam bộ đang mỏi mòn chờ thương lái, dù giá đã “chạm đáy”. Hiện heo thịt tại khu vực này còn đến hơn sáu triệu con. Trên trang facebook do những người nuôi heo lập, các chủ trại liên tục cập nhật giá heo xuất chuồng và “kết nối” chủ yếu là để… an ủi nhau.

Ở Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Phước…  giá heo hơi bị thương lái “ép” xuống tận 18.000-20.000đ/kg. Nhiều chủ trại đã không còn lo nổi thức ăn cho heo, chẳng bao lâu nữa chắc phải tháo dỡ chuồng trại… bán ve chai. “Gia đình tôi đã mất tết vì giá heo trước tết Nguyên đán giảm mạnh. Chúng tôi ráng cầm cự, hy vọng đợt này vớt vát, không ngờ lãnh thêm một đòn… chí tử”, bà Dương Thị Năm (huyện Đất Đỏ, Bà Rịa-Vũng Tàu), chủ một trại có hơn 400 heo thịt đang chờ “gả”, than.

Tại xã Ngọc Lũ (huyện Bình Lục, tỉnh Hà Nam) - nơi được mệnh danh là “thủ phủ” nuôi heo của miền Bắc, giá heo đã giảm đến mức “trước giờ chưa từng thấy”. Ông Phạm Văn Liên - Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Ngọc Lũ cho biết, toàn xã còn khoảng 40.000 con heo đang chờ xuất chuồng, nhưng thương lái “lúc lặn lúc mọc”.

Giá heo liên tục giảm trong hai tuần qua, còn khoảng 17.000 - 18.000đ/kg. Hầu hết các hộ chăn nuôi ở Ngọc Lũ đều được đại lý “bao” đến khi bán heo mới trả tiền thức ăn chăn nuôi. Với cuộc khủng hoảng giá heo hiện nay, có đại lý đã bị nợ đọng từ… 10-20 tỷ đồng, cạn vốn phải dừng cung cấp cám, khiến các hộ chăn nuôi phải “bán tháo” heo với giá 1,5 triệu đồng/con, tương đương 10.000đ/kg heo hơi.

“Mỗi con heo, hộ chăn nuôi lỗ khoảng 2-3 triệu đồng. Nhiều hộ đã cắm sổ đỏ để vay vốn đang đối mặt với nguy cơ mất nhà, mất đất”, ông Liên chua chát. Giá heo giống tại Ngọc Lũ hiện chỉ còn 200.000-250.000đ/con, thấp hơn đến gần chục lần so với trước, nhưng vẫn không có người mua. Nhiều hộ buộc phải phá đàn, giết thịt heo nái để “ăn đụng” vì hết vốn.

Sống chết mặc... người chăn nuôi

Tại TP.HCM giá thịt heo tại các chợ đầu mối nông sản thực phẩm Bình Điền, Hóc Môn trong những ngày qua liên tục giảm. Theo một số chủ sạp, giá heo hơi loại ngon nhất về đến các lò mổ sáng 25/4 là 27.000đ/kg, heo hơi mỡ xuống dưới mức 24.000đ/kg, giảm thêm gần 10.000đ/kg so với tháng trước, thấp nhất kể từ 10 năm nay. Heo mảnh loại 1 cũng chỉ còn 39.000đ/kg, loại 2 còn 22.000đ/kg.

Đáng nói là dù tại chợ đầu mối, giá heo sỉ (dạng heo mảnh) liên tục giảm nhưng giá thịt heo bán lẻ tại các chợ nhỏ trong TP vẫn cao ngất ngưởng. Từ các sạp thịt heo của tiểu thương đến những sạp thuộc các doanh nghiệp lớn như Vissan, Sagri, An Hạ, Anh Hoàng Thy… giá thịt heo bán lẻ  vẫn ở mức cao: thịt ba rọi 85.000đ/kg, ba rọi rút sườn 130.000đ/kg, heo đùi 80.000-82.000đ/kg, thịt thăn 115.000đ/kg…  Đa số người tiêu dùng cho biết, dù liên tục nghe báo đài phản ánh người nuôi heo chết đứng vì giá heo giảm, nhưng họ vẫn phải mua thịt heo với giá cao.

Theo bà Nguyễn Huỳnh Trang, Phó giám đốc Sở Công thương TP.HCM, nguyên do là Sở Tài chính, Sở Công thương và các đơn vị liên quan điều hành giá dựa trên cấu thành các loại chi phí của doanh nghiệp (DN) chứ không phải theo biến động của thị trường.

Theo nguyên tắc chung của chương trình bình ổn thị trường, giá bán hàng vẫn do DN tự xây dựng, tự kê khai với Sở Tài chính. Trường hợp giá nguyên vật liệu, chi phí đầu vào biến động 5-10% so với thời điểm kê khai giá trước đó, DN sẽ kê khai lại để được xem xét điều chỉnh; trường hợp thị trường giảm giá chưa đến 5% thì DN chủ động thực hiện các chương trình khuyến mãi. Các DN phải báo cáo cơ cấu chi phí giá các mặt hàng cho tất cả sản phẩm. Các sở ngành dựa vào báo cáo này để đánh giá thực chất giá trị sản phẩm mà duyệt giá bình ổn.

Vấn đề đặt ra là hiện nay liệu các DN có phớt lờ chuyện điều chỉnh giá cho tương ứng với giá thị trường đang không ngừng giảm? Nhiều ý kiến cho rằng, trong lúc ngành nông nghiệp nỗ lực tìm biện pháp giải cứu chăn nuôi, thì giải pháp trước mắt, cần kíp là giảm giá thịt bán lẻ trên thị trường để kích thích người tiêu dùng tiêu thụ mặt hàng này.

Đề nghị doanh nghiệp giảm giá thức ăn chăn nuôi

Trước tình hình giá heo liên tiếp sụt giảm chưa thấy điểm dừng, Bộ NN-PTNT đang có những động thái để giải cứu ngành chăn nuôi vượt qua khủng hoảng. Tại hội nghị tìm giải pháp ổn định phát triển chăn nuôi vào đầu tuần qua, ông Nguyễn Xuân Cường - Bộ trưởng Bộ NN-PTNT thừa nhận việc tổ chức, quy hoạch chăn nuôi heo của Việt Nam chưa tốt, dẫn đến tình trạng cung vượt cầu.

Cả nước có đến 3 triệu hộ chăn nuôi heo nhỏ lẻ (chiếm 55% thị trường) khiến việc kiểm soát theo chuỗi rất khó khăn, giá thành cao, các khâu tách rời… Vì vậy, khi thị trường có biến cố thì nông dân sản xuất nhỏ luôn phải chịu thiệt thòi. Bộ trưởng Cường cũng xác định, chế biến đang là khâu yếu nhất của ngành chăn nuôi. Dù sản lượng lớn nhưng chỉ có một số DN đi vào chế biến sâu, còn lại chủ yếu là bán tươi theo cách truyền thống, không liên kết được với các chuỗi tiêu thụ lớn tại các siêu thị. Ngoài số lượng ít ỏi heo sữa xuất khẩu sang Hồng Kông, Việt Nam vẫn chưa xuất khẩu chính ngạch được thịt heo, nên thị trường vẫn bị lệ thuộc vào Trung Quốc. 

Để giải quyết tình thế trước mắt, ông Cường đề nghị các DN cần giảm ngay yếu tố đầu vào như cám, giống, thuốc thú y... Tại cuộc họp, nhiều DN thức ăn chăn nuôi cho biết, sẽ họp bàn ban lãnh đạo để xem xét việc giảm giá sản phẩm. Bộ trưởng Cường nhấn mạnh: “Đây là việc chữa cháy, không thể chờ cháy xong mới cứu. Bộ NN-PTNT giao cho Cục Thú y tổng hợp giải pháp từ các DN và sẽ có thư khen đối với các DN nỗ lực chia sẻ khó khăn với người chăn nuôi”.

Bộ NN-PTNT cũng đã đề xuất với Chính phủ chỉ đạo ngân hàng và các tổ chức tín dụng có giải pháp khoanh nợ, giảm nợ cho người chăn nuôi, người kinh doanh thức ăn chăn nuôi và thú y; yêu cầu các DN tăng cường thu mua, giết mổ cấp đông với thịt heo… Về lâu dài, Bộ NN-PTNT cho biết, sẽ nhanh chóng tái cơ cấu ngành hàng theo hướng giảm quy mô tốc độ ở mức phù hợp.

Cụ thể, tới năm 2019, giảm số lượng đàn nái của Việt Nam từ 4,2 triệu con hiện nay xuống còn 3 triệu con; tổ chức các hộ đơn lẻ dưới dạng tổ hội, hợp tác xã, DN nhỏ để tránh rủi ro… Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường kêu gọi các DN cố gắng tập trung sản xuất theo chuỗi, chế biến sâu, đồng thời hướng đến việc mở thị trường xuất khẩu… 

Ngay trong tuần này, Bộ NN-PTNT sẽ tiếp tục làm việc với Đồng Nai và TP.HCM - hai địa phương có sản lượng và thị trường tiêu thụ thịt heo lớn để tìm phương án cụ thể thúc đẩy tiêu thụ thịt heo, giải quyết khó khăn.

 Tuấn Minh - Đăng Thư