Người đổ rác

Cô Muối sững sờ vì sự hỗn hào đó của bé, vội quơ rác vào bọc rồi lầm lũi quay đi. Chị vừa xấu hổ, vừa tức giận, vừa áy náy trong khi con vẫn cười tươi chơi yoyo. Giằng món đồ chơi khỏi tay con, chị căn vặn: "Bảo, con nói cho mẹ nghe, sao con lại gọi cô Muối là đồ ngu? Sao lại ăn nói với người lớn như vậy? Con hỗn quá!". Thằng bé sáu tuổi vô tư trả lời: "Mẹ bảo mà, mẹ nói con học ngu thì sau này chỉ có đi hốt rác. Vậy mấy người đổ rác là đồ ngu!".

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Lời đáp của con khiến chị lặng người. Chị quen biết cô Muối từ lâu, cô chỉ hơn chị vài tuổi. Thời thiếu nữ, cô từng giúp việc nhà theo giờ cho ba mẹ chị. Cô cẩn thận, sạch sẽ, thật thà, đối xử với mọi người giàu tình cảm nên ai cũng quý. Rồi cô kết hôn với chú thu gom rác dân lập cho khu phố. Chị cũng lên xe hoa lấy chồng gần đó. Họ vẫn gặp nhau, người trở thành bà mẹ tất bật với cậu con trai hiếu động, người hoá một phụ nữ khắc khổ với ba đứa con và chiếc xe rác nhưng gặp ai cũng cười thật hiền. Gia đình chị chưa bao giờ coi cô là "người dưới", cũng không dạy con coi thường người lao động. Vậy mà...

Chỉ vì câu mắng con cửa miệng tưởng chừng vô hại mà bé Bảo lại có suy nghĩ lệch lạc như thế. Hay trong những câu "đe" trẻ em người lớn vốn đã kỳ thị nhưng cùng với sự vô tâm, sự kỳ thị ấy được coi là đương nhiên. Chúng ta hay răn trẻ: "Học ngu lớn lên chỉ có nước đi bán vé số!", "Dốt thì đi đổ rác!", "Không làm nên trò trống gì sau này phải làm người ở, chạy xe ôm!"... Người lớn bào chữa rằng nói vậy không hề ác ý, chỉ thốt ra như thói quen để khích trẻ lo học, lo phấn đấu cho bằng bạn bằng bè... Song, hình như đó là một cách dạy trẻ phản giáo dục, bởi trẻ con ngây thơ có thể nghĩ rằng học giỏi chỉ để... khỏi đi đổ rác và có quyền khinh rẻ những công việc lao động tay chân ấy.

Nếu không có những bàn tay lấm lem như cô Muối... Chị nhớ ngày xưa cô Muối vừa đứng bếp vừa hướng dẫn chị các bài học nấu ăn, dọn dẹp đầu tiên - việc mà bà ngoại cu Bảo, do buôn bán bận rộn, không có thời gian dạy con gái. Chị nhớ thời bé Bảo còn tí teo, bác xe ôm đầu ngõ luôn là cứu tinh cho mẹ con chị mỗi lần con sốt hầm hập mà nhà chẳng có ai phụ giúp. Chỉ cần chị gọi là bác đến ngay, giúp bế bé cho chị soạn đồ đưa con đi bác sĩ, rồi nếu chở đến đến bệnh viện, bác giành phụ mua sổ khám, chờ chị suốt mấy tiếng lại chở về mà chẳng lấy thêm đồng nào...

Ảnh minh họa. Nguồn: Internet

Những người như cô Muối, như bác xe ôm kiếm sống lương thiện bằng sức lao động của mình. Nghề nào cũng đáng quý và chúng ta thực sự cần họ. Hơn nữa, họ là những người tử tế, không đơn thuần làm công để được trả tiền mà đối xử với người khác đầy tình tròn nghĩa. Một sự kỳ thị với những người như thế, dù chỉ bằng vài câu nói vô ý thức sau lưng, cũng thật bất nhẫn, bất công!

Hình như chị từng nghe câu chuyện một giáo sư trường y khuyên các sinh viên của mình hãy biết tên và trân trọng người lao công trong trường, ông bảo: "Trong sự nghiệp của mình, các bạn sẽ gặp gỡ rất nhiều người. Tất cả họ đều quan trọng. Họ đáng được bạn quan tâm, chú ý, dù những gì bạn dành cho họ chỉ là nụ cười và lời chào hỏi!". Chị từng dạy con phân loại rác vào từng bao, cột lại gọn gàng và nghĩ vậy đã đủ, nhưng chị chưa ý thức việc dạy con tôn trọng người khác, lễ phép với người lớn, từ người dọn rác cho gia đình mình. Cái tư tưởng phân biệt hèn - sang, thầy - thợ đã quá ấu trĩ mà vẫn tồn tại như quán tính tàn dư trong cách người lớn nói cùng con trẻ.

Chị vuốt má bé Bảo: "Con nói sai rồi, cô Muối không phải người ngu đâu.Cô dạy mẹ nấu ăn cho Bảo đấy. Cô đổ rác cho nhà mình sạch sẽ nữa. Lát nữa mẹ dẫn con qua nhà xin lỗi cô nhé!". Chẳng rõ con có hiểu không, chị sẽ mất thời gian để sửa sai, để nghĩ cách khác khuyến khích khi con lười học nhưng chắc chắn, không chỉ con mà cả chị cũng sẽ phải xin lỗi cô Muối.

ÁI NGUYÊN