Người dân dùng xét nghiệm nhanh đúng cách sẽ giảm gánh nặng cho ngành y tế

Trước tình hình dịch COVID-19 tiếp tục phức tạp, tại TPHCM, nhiều người dân tự tìm kiếm các kit xét nghiệm nhanh được rao bán trên mạng với mong muốn tự kiểm tra tình hình sức khỏe của mình. 

Phó giáo sư - tiến sĩ (PGS - TS) Trần Đắc Phu, cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng, cho rằng, các xét nghiệm nhanh COVID-19 là loại sinh phẩm liên quan đến sức khỏe nên phải do Bộ Y tế thẩm định, cho phép lưu hành, sử dụng tại Việt Nam. Do đó, người dân không nên mua và tự thực hiện xét nghiệm nhanh, bởi có một số loại trôi nổi, không đảm bảo chất lượng.

Đồng quan điểm trên, PGS - TS Nguyễn Viết Nhung, Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương, khuyến cáo, các sản phẩm trôi nổi trên thị trường không được giám sát về chất lượng, không có ý nghĩa trong việc xét nghiệm COVID-19. Tuy nhiên, vị chuyên gia này cho rằng, đã đến lúc ngành y tế cung cấp sản phẩm này tới người dân qua các con đường “chính ngạch”, để người dân chủ động chăm sóc sức khỏe.

“Test nhanh kháng nguyên nằm trong danh mục của Bộ Y tế cấp phép, đảm bảo chất lượng. Đây là test sàng lọc, nhằm phát hiện các trường hợp dương tính đã có tải lượng vi-rút cao trong cơ thể và đây là nguồn lây lớn trong cộng đồng, cần phải phát hiện càng sớm càng tốt, làm càng rộng càng tốt”, vị chuyên gia nhấn mạnh. 

Với các trường hợp F1, F0 không có triệu chứng được thí điểm điều trị, cách ly tại nhà hiện nay, theo PGS - TS Nguyết Viết Nhung, việc sử dụng xét nghiệm kháng nguyên nhanh có ý nghĩa lớn, cán bộ y tế không phải tới lấy mẫu nhưng vẫn giám sát được. Theo đề xuất của ông, các đối tượng trên sẽ được chuyển hai bộ xét nghiệm nhanh bằng kháng nguyên để thực hiện trong hai lần đầu, lần thứ ba vẫn phải thực hiện lại bằng xét nghiệm RT-PCR để khẳng định. Những người trong khu vực có nguy cơ cao, công nhân khu công nghiệp cũng nên tự làm xét nghiệm này, mỗi một kit test đảm bảo thực hiện riêng lẻ cho từng người.

Trong bối cảnh dịch bệnh tiếp tục tăng ở TPHCM, số lượng mẫu xét nghiệm lớn, một số chuyên gia y tế cho rằng, việc cho phép người dân tự thực hiện xét nghiệm kháng nguyên nhanh tại nhà có ý nghĩa quan trọng. Cụ thể là giảm tình trạng người dân tập trung đông người trong quá trình lấy mẫu, đồng thời giảm gánh nặng cho ngành y tế và tranh thủ nguồn lực của người dân trong phòng, chống dịch. Tuy nhiên, thực hiện như thế nào để tránh tình trạng khan hàng, đẩy giá và đảm bảo chất lượng sản phẩm? Trả lời về vấn đề này, PGS - TS Nguyễn Viết Nhung đề xuất nên giao cho các nhà thuốc đủ tiêu chuẩn để các trường hợp có thể tiếp cận được. Khi đó, các sản phẩm đảm bảo đã được Bộ Y tế cấp phép, có khung giá bán theo quy định. Đây cũng là mô hình đã được áp dụng tại nhiều nước phát triển, theo đó, ngoài sản phẩm do ngành y tế cấp phát thì người dân có thể tự mua qua nhà thuốc.

PGS - TS Nguyễn Viết Nhung chia sẻ thêm, tại Bệnh viện Phổi Trung ương cũng đã triển khai hướng dẫn để tới đây, các cán bộ, nhân viên y tế có thể tự lấy mẫu test kháng nguyên nhanh. Ông khẳng định, đây không phải là thao tác khó, người dân có thể tự thực hiện qua video hướng dẫn của chuyên gia.

Dù ủng hộ việc để các F0, F1 cách ly tại nhà và người dân ở khu vực có nguy cơ cao tự xét nghiệm nhanh, song Giám đốc Bệnh viện Phổi Trung ương cũng khuyến cáo, kết quả này không có ý nghĩa khẳng định. Xét nghiệm nhanh có giá trị sử dụng chính xác với các trường hợp có triệu chứng nghi mắc COVID-19 như ho, sốt... sau khi nhiễm từ 2 - 7 ngày. Còn với những trường hợp nhiễm sau bảy ngày, nồng độ virus ít đi thì độ chính xác không cao. Do đó, người dân không được chủ quan và cần tuân thủ 5K theo khuyến cáo của Bộ Y tế. 

M.Quang