Người dân đeo khẩu trang đi ngủ vì nhà máy gây ô nhiễm

Nhà máy sản xuất viên nén gỗ xả khói đen kịt giữa khu dân cư

Làm đủ cách chống bụi, mùi hôi

Theo người dân thôn 5, thời gian qua họ phải căng mình chịu đựng khói bụi, mùi hôi và tiếng ồn phát ra từ nhà máy băm dăm, sản xuất viên nén gỗ đặt giữa khu dân cư. 

Sự “căng mình” ấy cụ thể như thế nào? “Buổi tối chúng tôi phải đeo khẩu trang, đóng cửa phòng kín mít, mà vẫn không thể chợp mắt vì bụi, mùi hôi và tiếng ồn” - bà Hồ Thị Hanh - người sống đối diện nhà máy - cho biết. 

Quả thật, tại thôn 5, xã Cư Mốt, dù các gia đình đều trong tình trạng “cửa đóng, then cài”, thậm chí phải may rèm che kín mít, nhưng bụi, khói vẫn phủ lên mọi thứ đồ đạc, vật dụng trong nhà. Nhiều gia đình phải dùng túi ni lông trùm lên các thứ đồ đạc nhằm chống bụi nhưng cũng chẳng ăn thua. 

Bà con cho biết, trước đây nhà máy này chỉ là nơi xẻ gỗ. Nhưng từ cuối năm 2022 thì chuyển sang băm dăm, sản xuất viên nén gỗ, hoạt động của nhà máy phát ra tiếng ồn, mùi hôi và khói bụi suốt ngày đêm. Chị Hà Thị Bích Kiều - một người sống gần nhà máy - bức xúc: “Mỗi ngày, gia đình tôi phải quét dọn nhiều lần. Thế nhưng trong nhà cũng không khác gì ngoài sân, bụi khắp nơi. Cây cối xung quanh cũng bị bụi phủ một lớp dày. Chúng tôi không hiểu vì sao lại cho đặt một nhà máy băm dăm, sản xuất viên nén gỗ ngay trong khu dân cư đông đúc như 
thế này?”.

Bụi khói và mùi hôi khiến những gia đình ở cách nhà máy 300 - 400m cũng bị ảnh hưởng. Lo lắng ô nhiễm sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, nhiều người đã phải chạy vào vườn rẫy ở xa để “lánh nạn”. 

Bà Đỗ Thị Nga - người dân địa phương - nói: “Nhiều tháng nay, cứ ban ngày, mẹ con tôi phải đóng cửa nhà, vào rẫy cách nhà khoảng 3km để tránh ô nhiễm. Buổi sáng tôi chở con đi học tại trung tâm xã rồi vào rẫy, tối mẹ con mới về nhà tắm rửa, nghỉ ngơi. Phải đeo khẩu trang đi ngủ, nhưng mùi hôi vẫn làm mình thức giấc. Không chịu nổi, nửa đêm mẹ con tôi lại đèo nhau vào rẫy. Hôm nào trời mưa, đi không được, thì chui vào nhà tắm phía sau nhà để tránh mùi hôi”.

Đình chỉ hoạt động, công an vào cuộc

Ông Bùi Ngọc Hoàng - Chủ tịch UBND xã Cư Mốt - thông tin, nhà máy băm dăm, sản xuất viên nén gỗ nói trên nằm trên diện tích đất mà UBND tỉnh Đắk Lắk cho Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea Wy (Công ty Ea Wy) thuê vào năm 2008 để làm cơ sở kinh doanh, chế biến lâm sản. Thời gian qua, UBND xã Cư Mốt đã nhiều lần làm việc.

Dù người dân luôn đóng cửa, kéo rèm nhưng khói bụi từ nhà máy sản xuất viên nén gỗ vẫn bay vào nhà

Cụ thể, vào ngày 25/7/2022, UBND xã đã kiểm tra. Tại thời điểm này công ty đang san lấp mặt bằng, xây dựng mới trạm cân, hầm đặt máy chống ồn, bể chứa nước phòng cháy, nhà làm việc... Đại diện công ty cho biết, công ty đang sản xuất kinh doanh chế biến gỗ. Do công nghệ đã cũ nên doanh nghiệp đã ký kết hợp đồng liên kết với doanh nghiệp khác để đầu tư nâng cấp công nghệ. Tuy nhiên, do công ty chưa có giấy phép liên quan đến các hạng mục xây dựng mới, nên UBND xã đã yêu cầu tạm dừng hoạt động để bổ sung hồ sơ trước ngày 15/8/2022. 

Đến ngày 28/3/2023, sau khi nhận được phản ánh của người dân liên quan đến hoạt động sản xuất của Công ty Ea Wy gây tiếng ồn, bụi, khói, ảnh hưởng đến môi trường sống của người dân trong khu vực, UBND xã lại kiểm tra. Công ty cho biết, đang thử nghiệm vận hành máy móc, nhưng vẫn chưa cung cấp được hồ sơ liên quan đến các hoạt động xây dựng, sản xuất và môi trường liên quan. Vì vậy, UBND xã Cư Mốt yêu cầu công ty tạm dừng hoạt động.

Ông Bùi Ngọc Hoàng nhấn mạnh: “Bà con phản ánh về mùi hôi, bụi, khói là đúng. Quan điểm của xã là sai phạm đến đâu xử lý đến đó, nếu vượt thẩm quyền thì xã sẽ báo cáo huyện. Xã không đồng ý để nhà máy băm dăm, sản xuất viên nén gỗ tại khu dân cư, vì không phù hợp. Nếu công trình này được đưa vào sử dụng sẽ khó tránh khỏi nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường sống của dân cư”. 

Cũng theo UBND xã Cư Mốt, vị trí đất Công ty Ea Wy xây dựng nhà máy thuộc quy hoạch trung tâm hành chính xã. Việc cho công ty xây dựng nhà máy sẽ ảnh hưởng đến quản lý quy hoạch và khó khăn khi thu hồi mặt bằng để thực hiện quy hoạch về sau.

Ở cấp cao hơn, cho đến nay UBND huyện Ea H’Leo cũng đã 2 lần thực hiện kiểm tra hoạt động của Công ty Ea Wy. Cụ thể, vào ngày 29/9/2022, sau khi kiểm tra, UBND huyện yêu cầu công ty hoàn chỉnh hồ sơ pháp lý về đất đai, môi trường trước khi xây dựng, vận hành sản xuất, đồng thời phải đưa đất vào sử dụng đúng mục đích theo quy định.
Và mới đây, ngày 30/3/2023, huyện lại chỉ đạo kiểm tra, xác minh nội dung phản ánh, kiến nghị của người dân. Tại thời điểm kiểm tra, cơ sở không hoạt động hết các dây chuyền sản xuất mà chỉ thực hiện ép viên sản phẩm, tu sửa nhà xưởng, thu mua củi tươi. 

Theo UBND huyện Ea H’Leo, loại hình sản xuất viên nén từ gỗ băm dăm của Công ty Ea Wy thuộc đối tượng phải lập giấy phép môi trường theo quy định tại điều 39 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020. Hiện tại, công ty đang hoàn thiện hồ sơ, thủ tục để lập báo cáo đề xuất cấp giấy phép. 

Để đảm bảo an ninh chính trị tại địa phương, hài hòa lợi ích giữa người dân và doanh nghiệp, UBND huyện Ea H’Leo yêu cầu Công ty Ea Wy tạm dừng hoạt động đối với loại hình sản xuất viên nén từ gỗ băm dăm, đồng thời giao UBND xã Cư Mốt kiểm tra, lập biên bản vi phạm hành chính (nếu có) đối với các hành vi vi phạm. Trong quá trình thực hiện, trường hợp cơ sở không đảm bảo các quy định về đất đai, môi trường, UBND huyện sẽ báo cáo UBND tỉnh xem xét, di dời đi nơi khác, đảm bảo phù hợp với định hướng phát triển kinh tế - xã hội và quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của huyện. 

“Quan điểm của huyện là vi phạm nội dung nào thì xử lý nội dung đó, chứ không có vùng cấm” - ông Lê Ngọc Hùng - Phó chủ tịch UBND huyện Ea H’Leo - khẳng định.

Ngày 13/4, lãnh đạo UBND xã Cư Mốt, huyện Ea H’Leo, tỉnh Đắk Lắk cho biết, Phòng Cảnh sát Môi trường (Công an tỉnh Đắk Lắk) đã làm việc với địa phương, thu thập các tài liệu liên quan đến nhà máy gây ô nhiễm nói trên. 

Bài và ảnh: Nguyên Bảo