Người bạn đời của cố thi sĩ Trần Vàng Sao đã tạ thế

Tôi đến thăm nhà Trần Vàng Sao trong hẻm đường Tuy Lý Vương (phường Vỹ Dạ TP. Huế) giữa lúc mọi người đang chuẩn bị "hương hoa, quả phẩm" làm lễ phát tang. Trong căn nhà cũ kỹ, chiếc quan tài của người vợ tảo tẩn của nhà thơ Trần Vàng Sao vẫn chưa chọn được giờ đậy nắp quan tài.

Bên kia những người thân trong gia đình thi sĩ Trần Vàng Sao ngồi co cụm bên chiếc bàn nhỏ, ánh mắt đỏ hoe vì suốt đêm không ngủ. "Ngó rứa chứ cả đời chị Hay cực lắm chú ơi, hết buôn thúng bán bưng khắp các chợ để nuôi chồng, nuôi con rồi  đến những ngày cuối đời lại cặm cụi chăm chồng bạo bệnh, chị chưa có một ngày vui.

Anh thấy đó, chú Đính (Trần Vàng Sao) mất hơn 20 ngày, bạn bè, con cháu nước mắt còn chưa lau hết, giờ phải tiếp tục tiễn đưa chị đi về nơi suối vàng, cả xóm ai cũng thương hai anh chị, tuy nghèo khổ mà nhân cách không ai bằng", chị Nguyễn Thị Nhẫn - hàng xóm buồn bã kể.

Vợ chồng thi sĩ Trần Vàng Sao ngày cưới. Ảnh tư liệu gia đình

Trong cuộc đời Trần Vàng Sao, có 2 người phụ nữ được ông dành nhiều tình yêu thương nhất đó là người mẹ và vợ. Người mẹ mất chồng từ rất sớm, đã ở vậy tần tảo với gánh cháo bột, cháo lòng nuôi con. 

Lật giở từng trang ghi chép thường ngày của thi sĩ Trần Vàng Sao để lại, mọi người đều dễ dàng nhận thấy tình cảm ông dành cho mẹ cùng người vợ mến thương đã đi suốt cùng ông cả cuộc đời.

"Những đêm mùa đông mưa to mới thê thảm. Có khi đến 2 giờ sáng mẹ tôi mới về. Lửa trong lò vẫn đỏ chập chờn. Cháo còn, lòng còn. Mẹ tôi bảo: “Con với mấy đứa ăn hết cháo đi. Còn lòng với thịt thì cái ni xắt ăn hết, còn cái ni luộc lại cho mạ, không thôi siu.

Mẹ tôi đi nằm. Tôi kêu thằng Bé, thằng Vinh, anh Tân, những người bạn nghèo khổ hàng xóm tới ăn cháo. Cháo lúc đó bao giờ cũng ngon. Bốn năm giờ sáng mẹ tôi dậy đi lấy lòng. Tôi múc nước đổ vào khương đặt lên bếp, nhen thêm một bếp bắc ấm nước sôi, chế trà.

Có mùa mẹ tôi đi bán sớm, có mùa đi bán chiều, mà cũng còn tùy cháo lòng cháo gà hay cháo vịt nữa. Những buổi trưa ngồi lặt rau sống, những buổi chiều buổi tối ngồi một mình, mẹ tôi hay hát, khi thì hò mái nhì mái đẩy, khi thì ru em, những câu hát buồn đau đớn. Mẹ tôi hát và khóc một mình. Những câu hát đó cứ luẩn quẩn mãi trong trí tưởng tôi suốt cả đời"... 

Cô Nguyễn Thị Hay và nhà thơ Trần Vàng Sao ngày trong ngày vui đám cưới con trai năm 2008

Tháng 1/1976, thi sĩ Trần Vàng Sao cưới vợ, khi tuổi đã 35. “Vợ tôi tên là Nguyễn Thị Hay lúc này đã thôi làm việc ở khu phố Vĩnh Lợi, đang học lớp y sĩ xã ở trường y tế Bình Trị Thiên. 

Để rồi người phụ nữ gắn bó cả cuộc đời cơ khổ với thi sĩ ấy cũng trở thành phiên bản, thành chiếc bóng như người mẹ già năm nao. Vì đói không sống nổi với đồng lương, 3 năm sau bà đã phải bỏ việc nhà nước chạy chợ, buôn thúng bán bưng lấy tiền đong gao nuôi con.

Vợ tôi đi Vinh, gọi là đi buôn, năm bảy cân phân đạm, một hai tá bút chì, vài cân cà phê bột… Một chuyến bốn năm ngày, vất vả vì phải trốn bọn thuế vụ, một phần nữa là bọn quái cướp giựt tự do trên tàu. Đến chuyến thứ 7 thì lỗ, cà phê bị bắt ở Ga Vinh. Liều thêm một chuyến thứ 8, thì vợ tôi đau.

Sau đó, vợ tôi đi bán thuốc lá, bánh kẹo tại các sân bãi biểu diễn văn nghệ, rồi triêng gióng lên chợ Thông, Lựu Bảo mua thơm mít về chợ Đông Ba bán, rồi qua chợ Đông Ba gánh nước đá thuê, coi ngó hàng hóa cho người ta…”. (ghi chép của thi sĩ Trần Vàng Sao).

Sau khi lo xong đám tang chồng, 22 ngày sau cô Nguyễn Thi Hay đã lâm bệnh nặng qua đời

Con gái đầu được Trần Vàng Sao đặt tên ở nhà là Bồ Câu. Để không ít lần thi sĩ bị hoạnh họe, soi mói. Đại loại “Đã đói chết cha rồi còn nuôi… bồ câu”.

“Một tuần ăn muối, thỉnh thoảng có 5 hào ruốc và mỡ. Hết gạo, hết mì, không có củi. Ván, gỗ mặt ghế, chân bàn, chân ghế cũ đều đem chẻ chụm. Sữa của mạ con Bồ Câu trong và không cương như trước nữa. Tôi xin được 3 trái đu đủ ở cơ quan về xào với ruốc.

Vợ tôi nói: mấy bữa ni sữa có hơi cương nhờ có đu đủ. Ngày 7/1, Bồ Câu phải bú bình, mỗi ngày 2 bữa, và chỉ mới bú được sữa hộp 2 ngày, nay phải bú nước gạo với đường. Cơn dạ dày cứ hành hạ tôi, không kịch liệt, cứ ngấm ngầm, kéo tôi gục xuống”. 

Cứ thế, người vợ ấy đã tần tảo suốt đời bên cạnh Trần Vàng  Sao, gánh chịu cùng ông biết bao cơn đói lạnh, biết bao nỗi buồn đau, tủi cực…Giờ đây, ông đi mới được 22 ngày, bà đã vội đi tìm ông. Số phận kỳ lạ đã đưa họ đến với nhau. Và giờ họ lại vĩnh viễn ở cùng nhau nơi vùng "đất hứa yên bình".

Thuận Hóa