Ngư dân thờ ơ với các tiêu chuẩn thủy sản của EU

Hiện nay, ngư dân không mấy quan tâm các tiêu chuẩn thủy hải sản của EU - Ảnh: Thanh Vạn

Trên hệ thống dữ liệu tàu cá quốc gia, tỉnh Thừa Thiên - Huế có 678 chiếc tàu đã được đăng ký, cấp giấy khai thác thủy sản, đạt tỉ lệ 99,4%. Trong đó có 431 tàu đánh bắt xa bờ với khoảng 5.000 lao động, ngư trường khai thác chủ yếu từ vĩ tuyến 14 độ vĩ Bắc lên đến vịnh Bắc Bộ.
Bà Phan Thị Thu Hồng - Phó chi cục trưởng Chi cục Thủy sản tỉnh Thừa Thiên - Huế - cho rằng, việc tuân thủ IUU còn nhiều khó khăn, việc kiểm tra, xử lý vi phạm của chủ tàu cá hoạt động trên biển còn hạn chế.

Thực tế, khi giám sát bằng thiết bị giám sát hải trình VMS, chi cục phát hiện một số tàu cá có dấu hiệu vi phạm nhưng chưa xử lý được do chưa có quy định sử dụng hình ảnh VMS làm căn cứ để xử phạt. Thêm vào đó, việc cung cấp dịch vụ giám sát, định vị trên tàu cá chưa ổn định về mặt kỹ thuật nên chưa thể xác định việc tàu cá mất kết nối trên biển là do chủ tàu, thuyền trưởng hay do nhà cung cấp dịch vụ. Ngoài ra, do trình độ của chủ tàu, thuyền trưởng hạn chế nên việc ghi nhật ký khai thác, báo cáo khai thác chưa đạt yêu cầu. 

Theo bà, Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần hỗ trợ địa phương nâng cao năng lực cho đội ngũ công chức chuyên trách công tác phòng, chống khai thác hải sản bất hợp pháp; đầu tư nâng cấp hạ tầng nghề cá hiện đại để phát triển nghề khai thác thủy sản bền vững; sớm triển khai hệ thống nhật ký khai thác thủy sản điện tử; tạo điều kiện thuận lợi hơn trong sản xuất cũng như quản lý tàu cá xa bờ; hỗ trợ địa phương 1 tàu kiểm ngư có chiều dài 30m trở lên để tăng cường năng lực tuần tra, kiểm soát trên biển.

Hiện nay, hầu hết tàu cá của tỉnh Thừa Thiên - Huế đánh bắt về để tiêu thụ trong tỉnh hoặc trong khu vực miền Trung nên ngư dân không mấy quan tâm các tiêu chuẩn thủy hải sản của EU. Bà Thu Hồng cho rằng, các cơ sở thu mua cần quan tâm đến việc chứng minh sản phẩm để đáp ứng được yêu cầu xuất khẩu theo đường chính ngạch. 

Ông Trần Văn Châu - Chủ cơ sở thu mua hải sản ở cảng cá Thuận An (tỉnh Thừa Thiên - Huế) - nói: “Mỗi tháng, chúng tôi cam kết thu mua từ 400-500 tấn hải sản, một phần để tiêu thụ trong tỉnh, một phần bán cho các doanh nghiệp ngoại tỉnh để họ xuất khẩu theo đường tiểu ngạch nên không có nhu cầu về chứng nhận nguồn gốc sản phẩm hay chứng nhận đạt tiêu chuẩn IUU”. 

Ở tỉnh Quảng Ngãi, hiếm có tàu đăng ký chứng nhận đạt chuẩn của EU. Ông Nguyễn Thanh Hùng - Chủ tịch Nghiệp đoàn Nghề cá xã Bình Châu, huyện Bình Sơn - cho biết, 100% chủ tàu cá của nghiệp đoàn đã ký cam kết gắn thiết bị giám sát hành trình. Nghiệp đoàn thường xuyên tuyên truyền, vận động ngư dân tuân thủ các quy định về khai thác hải sản trái phép. Được biết, toàn tỉnh Quảng Ngãi có 2.950 tàu đã lắp thiết bị VMS trên tổng số 3.206 tàu cá có chiều dài 15m trở lên, đạt 98,81%.

Ông Trần Quang Kiến - Chủ tịch Hiệp hội Nghề cá tỉnh Quảng Nam - cho hay, đã đề xuất xây dựng thêm cảng cá ở huyện Duy Xuyên, nâng cấp cảng Tam Quang (huyện Núi Thành) để đáp ứng được yêu cầu giám sát, truy xuất nguồn gốc thủy hải sản. 

Theo đại diện Chi cục Thủy sản TP Đà Nẵng, ngoài kiểm tra, kiểm soát, chi cục thường xuyên cử báo cáo viên đến các phường phổ biến pháp luật, quy định của EU, đồng thời in và phát hàng ngàn tờ rơi và sổ tay cho chủ tàu cá và ngư dân về quy định chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo quá trình đánh bắt.

Ông Trần Văn Lĩnh - Chủ tịch Hội Nghề cá TP Đà Nẵng - cho hay, giá xăng dầu cao, việc tìm người đi biển cũng khó nên các tàu giảm số chuyến ra khơi hoặc giảm công suất khai thác. Chất lượng đánh bắt phụ thuộc nhiều vào nhân lực nhưng hiện nay vẫn không có trường nào dạy nghề đánh cá, ngư dân chủ yếu dựa vào kinh nghiệm nhưng những kinh nghiệm này không đủ để đúc kết thành cẩm nang để phổ biến cho số đông.

Nhóm phóng viên