Ngọt lành dòng sữa nước cơm

Ảnh minh họa

“Cơm sôi, chắt nước, bỏ đường

Béo thơm như giọt sữa bò cho con” 

Tôi thương mùi thơm của gốc rạ, cọng rơm; thương những mộc mạc, đen đúa của mồ hóng chốn quê nghèo và mỗi khi mưa gió, tôi lại thèm quay quắt món nước cơm của mẹ. Ngày ấy, đứa con gái nhỏ dưới mái nhà xưa ngồi nghe mưa nắng, đếm tuổi thơ qua từng viên đất nhỏ.

Ngày vội vã rời đi, mái hiên này, khoảng sân ấy trở thành một phần của tâm hồn, của nỗi nhớ bình yên dịu dàng và vời vợi yêu thương. Dù chỉ là tiếng cơm sôi, tiếng mẹ quét lá sau vườn, tiếng củi reo trong lò lửa ấm đủ làm lòng quay quắt, tần ngần nhớ lại chuyện xưa. 

Để chắt được chén nước cơm nóng hổi, thơm lành, mẹ phải canh khi cơm vừa sôi tới, hơi nóng bảng lảng thơm nồng.

Tiếng cơm sôi ùng ục, nóng hổi, mẹ đè vung, đổ nước cơm ra chén đầy. Bàn tay mẹ dẻo dai, gương mặt mẹ ửng hồng trong làn khói bốc lên nghi ngút. Thỉnh thoảng nóng quá mẹ lại xuýt xoa rồi miệng thổi hít hà bưng chén nước cơm cho con uống.

Nước cơm khi cơm sôi tới được mẹ đổ ra chén lớn, có màu trắng ngà, thơm thanh mùi gạo chín, hơi nóng bay lên trong nỗi mong chờ háo hức của con trẻ. Nước cơm thay sữa mẹ những trưa sớm nhọc nhằn đồng xa, tất bật cõng lên lưng cái đói cái nghèo.

Nước cơm nóng ấm thay sữa mẹ những chiều đông rét cắt da cắt thịt, mưa bụi dầm dề những liếp nhà tranh. Nước cơm mát lành những ngày hè, thêm chút đường đen ngọt lành. Nước cơm đưa vào nôi ru giấc ngủ tròn vành, đưa vào câu hát những lời yêu thương, phủ bóng xuống giấc mơ chúm chím môi hồng.

Chén nước cơm thơm mùi đất, mùi lúa, mùi của những tảo tần một nắng hai sương trên đồng ruộng bao la. Tôi thấy dáng cha liêu xiêu đẩy đất làm đường. Những ụ đất đỏ được đổ lên cao, rồi đầm cho bằng mịn; thấy dáng mẹ gánh quang gánh nặng 2 đầu, chân sải bước trên con dốc gió Lào tung cát. Tôi thấy dáng ngoại hiền từ bên liếp nhà tranh, cười móm mém cầm chiếc quạt mo phe phẩy cho chén nước cơm mau nguội, cô cháu nhỏ hí hửng đợi được húp xì xụp.

Mái tranh xưa dần thay màu ngói mới, bếp điện bếp gas dần song hành lửa khói bếp mun. Nhịp sống gấp gáp. Sữa bò, sữa đặc, sữa tươi, sữa bột… đua nhau xuất hiện. Người ta không còn ngồi chờ tiếng cơm sôi ùng ục, chắt lấy những tinh túy của chút nước cơm. Trẻ em hôm nay xa lạ với món nước dinh dưỡng thuần túy ấy. Người lớn lên nhờ nước cơm cũng đôi phần quên nhớ riêng mình. 

Quê hương nuôi lớn bao đời, dòng nước cơm là dòng sữa mẹ hồn quê, ấp ủ tâm hồn, nâng bước đôi chân trên đường đời vạn dặm. Dù bao nhiêu sắc màu, màu trắng vẫn tinh khôi, vẫn làm nền cho sự lên ngôi của mỗi phong vị.

Dù cho bao nhiêu món ngon hiện đại, dòng sữa nước cơm vẫn là suối nguồn chảy mãi, là nơi bắt đầu khi thiếu thốn, cũng là nơi tìm về sau cùng khi rời mọi phồn hoa. 

Trần Hiền