Ngọt lành cháo ốc rau ranh

Tô cháo ốc rau ranh rất hấp dẫn

Tôi sinh ra và lớn lên ở mảnh đất khô cằn Tam Trà - Quảng Nam. Bao năm khoai sắn khiến những đứa trẻ quê thèm mấy món kem, sữa, cá viên. Ấy thế mà bây giờ, khi đã nếm bao món ngon tứ xứ, tôi lại quay quắt thèm dĩa rau dớn xào dầu, thèm chén muối mè mặn chát và thèm cả tô cháo ốc rau ranh má nấu.

Quê tôi cuối mùa xuân, con sông đã loang loáng mấy hòn đá cuội lòng sông. Đây cũng là lúc ốc đá vào mùa. Ốc đá sống ở những khe đá của các con suối trong rừng. Ốc chỉ sống ở nơi nước chảy và sạch nên thịt dai ngon. Con ốc bám đá, thân vàng óng màu của đá, ăn những rong rêu giữa dòng nước nên người ta gọi tên như thế. Từ thuở lên 1, lên 2 tuổi, tôi đã được ăn tô cháo ốc ngọt lựng và thơm lừng.

Cũng ở độ tháng Giêng đến cuối hè, núi rừng Tam Trà vào mùa rau ranh - loại rau sạch chỉ có thể sống ở non ngàn, ưa bóng mát. Lá rau ranh trơn dài, non có màu nâu đỏ, dần về sau màu lá chuyển xanh. Rau ranh ngon nhất khi lá vừa chuyển màu mơn mởn, vị thơm bùi chẳng có gì sánh bằng. Từ nhỏ tôi đã nghe nội kể câu chuyện rau ranh nuôi dân, nuôi bộ đội. Thứ quà của núi rừng đã giúp không biết bao người vượt cảnh khó khăn. Tôi cũng nhớ mãi câu hát ru đậm tình nội ngân nga khi chúng tôi còn bé: "Rau ranh ốc đá, là cá nậu nguồn".

Ngày ấy, ban ngày đi làm đồng hay chăn trâu, tụi tôi thường tranh thủ tìm hái lá rau ranh. Tối về mấy chị em đội đèn ra sông tìm ốc đá để hôm sau má nấu cháo ốc đá rau ranh ăn.

Làm món cháo ốc rau ranh rất đơn giản. Nguyên liệu chủ yếu gồm gạo, ốc và rau ranh. Có những đêm, trước khi đi bắt ốc, má đã bắc nồi cháo để sẵn ở nhà, mấy má con đi mươi phút đã được hơn ký ốc.

Vì ốc ở suối rất sạch nên chỉ cần về cho vào nước cốt ớt ngâm đôi phút đã có thể sơ chế. Rau ranh má giao cho mấy chị em tôi rửa sạch, cắt nhỏ. Má băm đuôi ốc đá, rửa qua nước vo gạo rồi ướp cùng một ít tiêu và hạt nêm. Má bảo không nên cho muối và mắm trực tiếp vào ốc còn sống vì khi xào lăn ốc sẽ bị chai, rất khó hút.

Khi mọi thứ xong xuôi cũng là lúc nồi cháo nhuyễn. Má bắc chảo lên bếp cho nóng rồi phi dầu phộng, thêm tí nén tươi và ít sả, đảo vàng. Khi tiếng xèo xèo của mớ ốc má cho vào chảo dầu vang lên cũng là lúc mùi thơm tỏa khắp nhà. Má bỏ rau ranh vào đảo nhanh cùng ốc rồi cho hỗn hợp đang ngào ngạt hương vào nồi cháo.

Đám con cầm tô đợi sẵn chờ má chia phần. Bây giờ, mỗi khi nhớ lại, tôi cứ thấy thương thèm đến lạ những phút giây vừa húp miếng cháo nóng hổi thơm nức vừa hút từng con ốc.

Cháo ngọt lừ, thịt ốc đá ngọt dai quyện với vị bùi bùi, đăng đắng của rau ranh tạo nên cái thơm lành mát ngọt của thiên nhiên trong món ăn dân dã, đậm chất tình người giữa miền cao sơn cước. Lẽ thế mà bây giờ xuôi ngược bốn phương vẫn chẳng thể tìm được những yêu thương của quê nhà. 

Phải chi bây giờ được ở quê, cứ thấy thèm lại rủ má với mấy đứa em đội đèn đi bắt ốc. Phải chi giờ chép miệng nói muốn ăn là có ngay tô cháo ốc rau ranh phưng phức. Tự nhiên đôi mắt ướt nhèm nhớ má, nhớ quê. Lâu lắm rồi tôi chưa về quê… 

Ái Nhi