Ngon bổ rẻ không gì bằng ruốc

Mùa này ruốc rất tươi

Tép rẻ hơn tôm rất nhiều, lại dễ chế biến. Tép tươi thơm ngọt, ai cũng muốn mua. Một nhúm tép có thể khiến nồi canh rau, nhất là rau cải cúc, trở nên ngọt ngào thanh mát.

Ruốc nấu với dứa, cà, thêm ít hành ngò, vậy là đã có tô canh ngọt. Ruốc xào với cà chua, ăn kèm rau sống thì trên cả tuyệt vời.

Tép muối xổi, trộn thêm tỏi ớt chanh đường, thêm đĩa rau sống, thịt luộc, bánh tráng là thành bữa ăn đổi vị mà không ngấy.

Xem ra, ngon bổ rẻ không gì bằng ruốc. Chỉ tiếc mùa ruốc qua nhanh, nên người xưa đã nghĩ ra cách để giữ được lâu hơn.

Đầu tiên là phơi khô, bỏ vào bao, buộc kỹ. Vậy là có tép khô ăn quanh năm. Tép khô, lấy ra ướp gia vị nấu canh vẫn giúp canh ngon ngọt như thường. Tép khô đem rang lên, thêm tí nước mắm đường gia vị, thơm lừng, đưa cơm phải biết. Tép rang còn trộn được các loại gỏi, chẳng hạn gỏi rau càng cua, diếp cá. Lấy một ít tép xào với bắp và hành cũng thành một món ngon.

Hũ mắm ruốc được xem là món quà yêu thích

Cách người dân quê tôi giữ ruốc lâu nhất là muối. Những ngày ruốc về, khắp thôn xóm đều gọi nhau muối ruốc. Các cô hàng ruốc đến tận nơi để bán, mọi người xúm xít, mỗi người lấy một phần.

Ấy là bây giờ, khi giao thông đã thuận tiện hơn, chứ dì tôi kể, mấy chục năm trước, muốn muối ruốc phải sang tận bên vũng (cách gọi vùng Nhơn Lý, Quy Nhơn), lại đi xe đạp nên phải mất cả ngày. Có điều, rủ nhau đi cả xóm, đi muối ruốc nhân tiện đi chơi vùng biển xanh cát trắng nắng vàng sạch tinh nên đi xa vậy mà không ai thấy mệt. Muối ruốc 1 lần, ăn quanh năm. 

Tưởng muối ruốc dễ, nhưng làm không khéo sẽ không ra món mắm ngon. Yêu cầu đầu tiên là ruốc phải tươi, tức còn óng ánh, trong suốt thì mắm mới có vị ngọt và thơm. Sau đó là tỉ lệ muối phải vừa đủ, muối nhạt quá, mắm nhanh hư; muối mặn quá thì khó ăn.

Trộn muối và ruốc đúng tỉ lệ rồi, phải giã thật đều tay, rồi cho ruốc đã được muối vào các hũ, đậy kín lại. Đậy không kín, để hở gió, ruốc sẽ hỏng. Trong mấy ngày liên tục, các hũ ruốc phải được đem ra phơi nắng. Thấy ruốc có màu đỏ tươi là coi như thành công.

Công phu hơn thì tách phần nước ruốc ra để mắm khô và giữ được lâu. Phần nước ruốc này để tầm 1 tuần là có thể pha gia vị chấm rau, ngon tuyệt.

Món mắm ruốc không cao sang, vậy mà không thiếu được trong đời sống người Việt

Mắm ruốc là món hầu như không thể thiếu trong các gia đình ở quê tôi. Vì ngon, rẻ và tiện lợi. Đơn giản thì có chén cà pháo chấm mắm ruốc là đủ ăn được mấy chén cơm. Giữa buổi đói bụng, nhúng bánh tráng chấm mắm ruốc là no.

Phụ nữ buồn miệng ăn vặt, lấy xoài, cóc ra chấm mắm ruốc; không có thì ra ngõ hái ít sung, ngâm muối rửa sạch, chấm mắm ruốc thơm cay là ngon lành. Công phu hơn là món thịt ba chỉ kho mắm ruốc, ăn sạch nồi cơm chứ chẳng chơi.

Vào mùa mưa lũ, khi khan hiếm thức ăn, mắm ruốc là món thay thế lý tưởng. Trời lạnh lẽo, mưa gió dầm dề, bạn đang ngồi đâu đó, nghe mùi mắm ruốc kho bay thơm nức là cơn đói đến cồn cào. 

Dì tôi thì mê muối ruốc. Khi tôi hỏi muối chi mà nhiều vậy, có ăn hết đâu, dì cười cười bảo muối để cho. Mà quả vậy, một hũ mắm ruốc xem ra là một món quà mộc mạc mà cũng thật đậm đà, vì mỗi lần người thân ở thành phố về, thường thích mang bánh tráng và mắm ruốc theo. Có người khách ở xa, được ăn món cà chấm mắm ruốc ở nhà hàng nọ, nhất định phải mua mắm mang về cho bằng được.

Món mắm ruốc không cao sang, vậy mà không thiếu được trong đời sống người Việt. Cầu cho mưa thuận gió hòa, cho biển luôn đầy ắp cá tôm, mỗi năm ruốc vẫn về tươi ngon, tính ra cũng đâu phải là ước muốn xa xôi gì. 

An Duyên