Ngôi nhà nghệ thuật từ sự trái ngược

Chủ nhân của “nhà tù” là hai con người khác biệt: chồng nghệ sĩ, vợ kinh doanh. Tại sao sự khác biệt lại tồn tại được trong một ngôi nhà, tại sao sự kỳ dị lại trở thành nghệ thuật?

Cổng vào nhà tù “Văn Ngọc”

Nghệ thuật là đời sống

Căn nhà này, khi họa sĩ Văn Ngọc mua, nó loằng ngoằng khi cứ hai mét là có một cột điện, dây xanh, dây đỏ. Anh treo tranh lên, nhận thấy tranh khiến cột điện đẹp, cột điện lại làm tranh đẹp hơn. Hóa ra căn nhà nơi mình ở là một tác phẩm. Vậy là 20 năm qua, Văn Ngọc miệt mài lao động, sáng tạo trong căn nhà nghệ thuật này. 

Là nơi lưu giữ 4.000 tác phẩm, hàng chục bộ tác phẩm lớn, bản thân ngôi nhà cũng là một tác phẩm độc đáo. Như người bị thôi miên trong nghệ thuật sắp đặt, mỗi miếng gỗ, mảnh ván, khung sắt được đưa từ xưởng vào nhà là Văn Ngọc biến nó thành tác phẩm riêng biệt.

Một tác phẩm trong nhà tù “Văn Ngọc”

Khi đặt ở vị trí nào đó, trong không gian ngôi nhà, nó trở thành một tác phẩm với ngôn ngữ riêng. Ngay cả mảng tường với những tác phẩm để gần nhau, theo sự sắp đặt, lại tiếp tục tạo nên bức tranh mới, khác biệt. 

Prison Văn Ngọc mang đến cho ta sự thưởng ngoạn thú vị, đầy cảm xúc bởi nét phong phú, đa dạng của những hình khối hội họa, tạo nên một cách nhìn lạ, mới mẻ. Từng góc nhỏ toát lên hơi thở của đời sống chủ nhân, cũng chính đời sống trong ngôi nhà ấy lại tạo nên bức tranh với liên tưởng, ý niệm về nghệ thuật đương đại.

Ngay cả ánh nắng hắt vào, sự chiếu sáng của ngọn đèn cũng tạo nên cái nhìn mới, sắc diện mới. Những miếng gỗ, cái ghế, giá đựng ly chén, máy giặt, những món đồ gia dụng hằng ngày và âm thanh phát ra từ đó đều trở thành nghệ thuật với sự sắp đặt hài hòa của họa sĩ Văn Ngọc. Khách thăm viếng, sự hiện diện của chủ nhà cũng góp thêm nét chấm phá, những cảm xúc khác biệt cho căn nhà.

Góc bình an trong “tù”

Những vật thể tưởng vô tri, vô giác đâu đó ngoài đường, khi vào tay Văn Ngọc bỗng có cơ hội cất lên tiếng nói của mình. Những tiếng nói ấy hòa điệu cùng dấu ấn và tâm hồn họa sĩ.

Một ngày lưu lại đây, bạn sẽ cảm nhận được sự chuyển dịch của thời gian với những hiệu ứng cảm xúc khác nhau trong từng tác phẩm và tổng thể ngôi nhà. Sự chuyển động ấy khiến Văn Ngọc không thể dừng lao động, sáng tạo, với anh: “Nghệ thuật phải có đời sống. Ngôi nhà là sự kết nối giữa sáng tạo và đời thực”.

Vợ là một người can đảm

Mối tình của Ngọc Lương và Văn Ngọc từ thời sinh viên. Hai người sống cùng làng. Con gái nhà khá giả, xinh đẹp với anh sinh viên trường mỹ thuật, nhà nghèo kể như một cặp trai tài gái sắc yêu nhau. Khi thành chồng vợ, sống với nhau, sự khác biệt giữa hai người quả là một khoảng cách đáng kể. Ngọc Lương làm  kinh doanh. Văn Ngọc chỉ miệt mài làm sáng cái tôi, cái nhất của anh nghệ sĩ. Việc của Lương phải giao tiếp rộng, chi ly và  tính toán. Điều này trái ngược với con người Văn Ngọc. 

Góc nhỏ pha trà của Lương - Ngọc

Tránh sao được trong gia đình cũng có lúc bất hòa, giận hờn đến lạnh lẽo. Cả hai cùng hiểu chữ “Nhà Tù Văn Ngọc” vì sao ra đời.  Vượt qua khoảng lặng, bất hòa khi vợ chồng đã “Hết chiến tranh”, cả hai mới thấm sự trái ngược trong ngôi nhà của mình là cần thiết .

Nếu chất chồng tất cả những vật liệu sắt, gỗ, sỏi, đá, máng… thành một đống khổng lồ để Ngọc làm tác phẩm mới thấy kính nể. Lương cũng phải tin chồng tài và giỏi chịu đựng lắm. Làm nghề kinh doanh, có những ngày mệt mỏi, về nhà rã rời, Lương chỉ muốn lên giường ngủ một hơi dài.  Nghệ sĩ chồng trong nhà chỉ mải mê, đắm mình trong nghệ thuật  thì nỗi cô đơn người đàn bà gánh chịu.

Có khi tưởng như anh quên cả người đàn bà sống cạnh mình. Ai cũng nghĩ sống với nghệ sĩ chắc lãng mạn lắm, Lương chưa bao giờ cảm thấy mình được vậy. Yêu chồng là để chồng được làm những gì anh muốn. Căn nhà nghệ thuật nặng phần hồn nên chồng hiền, con ngoan. Ngôi nhà tách biệt khỏi thế giới  ồn ào, xô bồ ngoài phố, đáp đền phần nào công sức và sự chịu đựng – (góc khuất của người vợ) trong Lương.

Khổ nhất của cặp vợ chồng nghệ sĩ trái ngược nhau vẫn là cách nhìn nhận. Khó lắm đấy, chỉ cần Lương mua một bó hoa sặc sỡ, một người khách cười, nói tào lao là đã “phá vỡ không gian nghệ thuật của ông ấy rồi”.

Sống trong ngôi nhà đụng đâu cũng là vật nghệ thuật phải kỹ lưỡng, gò bó mà chấp nhận. Phụ nữ thích tự mình sắp xếp nhà cửa. Việc này Ngọc lấn hết rồi, may sao Lương đã thấm thấu nghệ thuật của Ngọc nên gần như họ không quá chênh trong việc mua sắm, làm đẹp cho ngôi nhà.

Ngoài việc làm kế toán cho công ty vận tải đường thủy, Lương còn có bè nuôi hào. Lương nấu ăn giỏi, đã có người gợi ý hùn hạp muốn cô mở quán ăn. Lương chưa tính, cô muốn cùng Văn Ngọc làm chính cái điều anh thích.

Nhà tù “Văn Ngọc” nhìn từ bên ngoài

Sự trái ngược, khác biệt của họ cũng dần hòa hợp. Không dưới một lần Ngọc dẹp khách, không muốn Lương mở cửa ngôi nhà để khách tận hưởng ly cà phê trong nghệ thuật sắp đặt. Lương biết đằng sau sự ít nói, có phần cộc tính là một Văn Ngọc nói chuyện rất hay về nghệ thuật nếu khơi đúng nguồn mạch.

Nếu để Ngọc sống cô độc, khốc liệt, một mình trong sáng tạo, anh sẽ khô kiệt. Lương tìm thuê một tầng hầm trong khách sạn Bưu Điện để Văn Ngọc biến nó thành phòng triển lãm tranh, là nơi anh gặp gỡ bạn bè và người thưởng ngoạn. 

“Nhà tù Văn Ngọc” chỉ mở cửa vào thứ Bảy và Chủ nhật hằng tuần, là địa chỉ văn hóa cho khách du lịch và cho chính Ngọc. Con gái đầu Vũ Ly Tường, hiện làm việc tại công ty kiểm toán Drexel University tại Mỹ, điện về: “Bố ơi, những gì bố làm, ở bên này người ta rất quý, phải giữ bố nhé”.

Khi ngôi nhà đã trở thành tác phẩm lớn nhất cuộc đời, chắc chắn sẽ chẳng bao giờ có cuộc chia ly. Văn Ngọc nói “nghệ thuật cần bản lĩnh thì gia đình cũng phải bản lĩnh. Tôi là một thằng đàn ông, phải làm được những gì không thuận thành thuận”. Đôi khi những gì trái ngược, khác biệt lại là một hấp lực liên kết bền chặt.

 Việt Nga