Ngoại trưởng Mỹ cảnh báo đồng minh châu Á về “hoạt động ác ý” của Trung Quốc

Nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ gặp gỡ những người đồng cấp Nhật Bản, Úc và Ấn Độ, trong chuyến thăm bị rút ngắn sau khi Tổng thống Donald Trump và nhiều nhân viên Nhà Trắng nhiễm COVID-19.

Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, cuộc gặp đầu tiên của ông Pompeo với Bộ trưởng Ngoại giao Úc Marise Payne tập trung "thảo luận về mối quan ngại chung liên quan đến hoạt động ác ý của Trung Quốc trong khu vực".

Từ trái qua: Thủ tướng Nhật Bản Yoshihide Suga, Bộ trưởng Ngoại giao Úc Marise Payne và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo trước Hội nghị Quad Indo-Pacific ở Tokyo vào ngày 6/10. (Ảnh: AFP)

Các cuộc đàm phán tại Tokyo diễn ra giữa lúc Mỹ, Úc và Ấn Độ đều có mối quan hệ bất ổn với Bắc Kinh. Tình hình khiến Nhật Bản đứng vào thế khó khi phải sát cánh cùng các đồng minh và cố gắng duy trì mối quan hệ tốt hơn với Trung Quốc.

Pompeo là quan chức cấp cao đầu tiên của Mỹ đến thăm Nhật Bản kể từ khi Thủ tướng Yoshihide Suga nhậm chức vào tháng 9/2020; nhà ngoại giao thân cận của Tổng thống Donald Trump nói rằng ông tin tưởng Tokyo và Washington đều có cùng quan điểm.

"Trong tuyên bố đầu tiên sau khi nhậm chức, Thủ tướng Suga đã mô tả một khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương tự do và rộng mở là nền tảng của hòa bình và ổn định khu vực. Tôi hoàn toàn đồng ý với góc nhìn này", ông Pompeo chia sẻ khi bắt đầu cuộc hội đàm với người đồng cấp Nhật Bản Toshimitsu Motegi.

Ngoại trưởng Mike Pompeo hội đàm với người đồng cấp Nhật Bản Toshimitsu Motegi.

Ông Pompeo luôn thể hiện quan điểm cứng rắn đối với Trung Quốc về nhiều vấn đề, từ an ninh đến nhân quyền và cách ứng phó đại dịch COVID-19. Ông từng dẫn đầu một chiến dịch quốc tế nhằm “tẩy chay” Trung Quốc, bao gồm sản phẩm công nghệ của nước này.

Tuy nhiên, phía Nhật Bản khẳng định các cuộc đàm phán không nhắm vào bất kỳ quốc gia nào và Bộ Ngoại giao Nhật Bản chỉ đưa ra một bản tóm tắt khá trung lập.

Bất chấp lời hứa của ông Pompeo về "những thông báo quan trọng", không có tuyên bố chung hoặc cuộc họp báo nào được thực hiện sau cuộc đàm phán bốn bên vào cuối ngày 6/10. Bởi theo các nhà phân tích, trong khi Washington đang tìm cách xây dựng sự ủng hộ giữa các đồng minh châu Á chống lại Bắc Kinh, các nước láng giềng của Trung Quốc muốn tránh đối đầu trực tiếp vì quan hệ kinh tế.

Nhóm 4 nước đồng minh “Quad” được cựu thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe thúc đẩy, như một cách để các nền dân chủ lớn trong khu vực tăng cường hợp tác khi đối mặt với căng thẳng quân sự và các mối đe dọa khác do Trung Quốc gây ra.

Thủ tướng Nhật Bản Suga nói với các phóng viên hôm 5/10 rằng ông sẽ tìm cách "thúc đẩy một Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương tự do và cởi mở" nhưng cũng "xây dựng mối quan hệ ổn định với các nước láng giềng bao gồm Trung Quốc và Nga".

Ngoại trưởng Pompeo chạm tay cùng Thủ tướng Suga. Nhật Bản đang tìm cách ủng hộ các đồng minh quan trọng nhưng cũng không muốn tạo thêm cẳng thẳng với Bắc Kinh.

Ngược lại, Bắc Kinh không giấu giếm quan điểm của mình về nhóm 4 nước “Quad”, với việc Bộ Ngoại giao Trung Quốc kêu gọi các nước tránh tham gia "những nhóm khép kín và độc quyền'".

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân phát biểu: "Chúng tôi hy vọng các nước liên quan có thể tiến hành cuộc họp dựa trên lợi ích chung của các nước trong khu vực, và làm nhiều việc có lợi cho hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực chứ không phải ngược lại".

Cuộc họp Quad đầu tiên diễn ra ở New York vào năm 2019 và có những động thái để trở thành một sự kiện thường niên. Ngoại trưởng Pompeo sẽ quay trở lại Washington vào buổi tối 6/10, bỏ qua kế hoạch đến thăm Hàn Quốc và Mông Cổ.

Tấn Vĩ (theo CNA, AFP, Reuters)