Nghiêm khắc hơn với tội phạm vị thành niên

Hình ảnh khoảnh khắc cuối cùng được ghi lại trước cái chết của cậu bé 13 tuổi ở Trung Quốc vào tháng 3/2024 cho thấy cậu bé ngồi trên một chiếc xe máy, xung quanh là 3 người bạn cùng lớp. 1 giờ sau đó, điện thoại của nam sinh không còn hoạt động, người thân phải điên cuồng tìm kiếm.

Hôm sau, cảnh sát phát hiện thi thể cậu bé bị chôn dưới tấm bạt trong một nhà kính trồng rau bị bỏ hoang. Vụ án gây chấn động Trung Quốc. Công an thành phố Hàm Đan, tỉnh Hà Bắc cho biết cậu bé họ Vương bị sát hại vào ngày 10/3 và 3 người bạn học đã bị bắt giam ngay hôm sau.

Các phạm nhân vị thành niên tại trại cải tạo Seoul Nambu ở Hàn Quốc ôn tập cho kỳ thi năng lực đại học năm 2023 - Nguồn ảnh: Korea JoongAng Daily

Theo gia đình của nạn nhân, cậu bé từ lâu đã bị bắt nạt và buộc phải đưa tiền cho 1 người bạn cùng lớp trước khi bị giết. Cha của cậu viết trên mạng xã hội Douyin: “Tôi hy vọng chính phủ sẽ công bằng, cởi mở và trừng phạt những kẻ giết người thật nặng”. Vụ án dường như là phép thử cho sự thay đổi luật của Trung Quốc vào năm 2021, nhằm hạ độ tuổi trẻ em có thể bị buộc tội hình sự từ 14 xuống 12 tuổi.

Zhang Dongshuo - một luật sư ở Bắc Kinh - cho rằng, cái chết của cậu bé họ Vương là trường hợp mới nhất trong hàng loạt vụ giết người do tội phạm vị thành niên ở Trung Quốc. Ông Zhang nói: “Nhìn chung, những vụ việc liên quan đến trẻ vị thành niên như thế này rất hiếm. Nhưng gần đây, truyền thông đưa tin ngày càng nhiều về những trường hợp này. Nó đã gây ra cuộc thảo luận sôi nổi trong xã hội Trung Quốc về việc xem xét lại độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự".

Năm 2019, một cậu bé 13 tuổi thú nhận hành vi tấn công tình dục và sát hại bé gái 10 tuổi. Dù vậy, hung thủ tránh được cáo buộc hình sự vì luật pháp Trung Quốc thời đó quy định chỉ những người trên 14 tuổi mới phải chịu trách nhiệm hình sự. 2 năm sau, độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự được hạ xuống còn 12 nhưng chính phủ lại quy định việc truy tố chỉ diễn ra nếu được Viện Kiểm sát nhân dân tối cao chấp thuận.

Xian Jie - công tố viên cấp cao của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao - cho biết: tình trạng phạm pháp ở trẻ vị thành niên đã gia tăng và ngày càng trẻ hóa, tập trung vào các tội như trộm cắp, hãm hiếp, cướp giật, ẩu đả và gây rối.

Tại Hàn Quốc, dữ liệu của Tòa án tối cao công bố năm 2023 cho thấy, chỉ 3% thanh thiếu niên trong độ tuổi 14-18 bị trừng phạt hình sự sau khi phạm tội nghiêm trọng, chẳng hạn như giết người và hiếp dâm. Phần còn lại được chuyển đến các cơ sở cải tạo thanh thiếu niên và các chương trình phục vụ cộng đồng.

Nghị sĩ Kang Min-kuk của Đảng Quyền lực nhân dân (PPP) bày tỏ lo ngại rằng hình phạt nhẹ sẽ làm tổn hại đến công lý tư pháp, phớt lờ nỗi đau của nạn nhân và có thể bị lạm dụng như cách trốn tránh tội ác nghiêm trọng. Ở Hàn Quốc, tội phạm vị thành niên từ 10-13 tuổi bị kết án sẽ đón nhận "các biện pháp bảo vệ" tập trung vào cải tạo, trong khi những người từ 14-18 tuổi có thể bị trừng phạt bằng các biện pháp cải tạo hoặc hình phạt chính thức như phạt tù.

Tuy nhiên, theo dữ liệu của tòa án, hầu hết những người phạm tội ở độ tuổi lớn hơn 13 đều được áp dụng “các biện pháp bảo vệ”, chế tài không để lại tiền án. Từ năm 2017-2022, có 18.084 trường hợp thuộc các tội danh lớn như giết người, cướp và hiếp dâm… được thực hiện bởi người chưa thành niên trong độ tuổi 14-18. Để giải quyết vấn đề này, ông Kang đã đề xuất sửa đổi đạo luật vị thành niên nhằm loại trừ những tội phạm vị thành niên bị buộc tội giết người, cướp, hãm hiếp, quấy rối tình dục và bạo lực đặc biệt nghiêm trọng khỏi nhóm được áp dụng các biện pháp cải tạo.

Ngọc Hạ (theo AP, Yonhap, China Daily)