Nghẹt thở trong Nghi lễ mùa xuân

Tối 27/6, Nghi lễ mùa xuân được công diễn lần đầu tại TP.HCM với nhiều yếu tố đương đại cởi mở được lồng ghép; tuy nhiên, tính chất dữ dội của vở múa vẫn khiến nhiều người không khỏi choáng váng!

Sức hút của vở ballet kinh điển đã giữ chân hơn 1.000 khán giả ở Nhà hát Bến Thành ngồi lại đến phút chót, trong đó có nhiều gương mặt quen thuộc trong làng múa và sân khấu như biên đạo Trần Ly Ly, Linh Rateau, đạo diễn Đoàn Khoa, dàn vũ công của Dancenter.

Đúng như lời “cảnh báo” của biên đạo ưu tú người Pháp Jean-Claude Gallotta trước giờ tổng dợt chương trình, rằng “vở diễn tràn đầy năng lượng, dữ dội và không lúc nào ngơi nghỉ”. Chương mở đầu Tumulte (Mối lo ngại) không có nhạc nền, chỉ có hơi thở gấp gáp được bật ra từ những chuyển động mạnh mẽ của 13 diễn viên, để người xem “lắng nghe” sự tĩnh lặng mộc mạc của điệu múa.

Các động tác kỹ thuật của múa được trộn lẫn với thao tác đời sống thường ngày, cộng với tốc độ chuyển tải ngôn ngữ hình thể như con thoi, khiến khán giả bối rối không biết đặt trọng tâm vào đâu. Đó cũng là lối biên đạo đặc trưng của Gallota nhằm biểu đạt sự hỗn độn của cuộc sống. Để ý kỹ hơn nữa, có thể thấy dàn vũ công của Gallotta rất đa dạng về tuổi tác và vóc dáng, có những diễn viên tóc đã hoa râm, có những thân thể đã ngấn mỡ, qua đó nhấn mạnh đường nét độc đáo trên cơ thể mỗi người nghệ sĩ.

Nghi lễ mùa xuân rộn ràng và đầy nhiệt huyết được nối tiếp bằng chương ngắn múa đơn Pour Igor (Dành cho Igor) để tưởng nhớ nhà soạn nhạc Igor Stravinsky - đồng thời cũng là tác giả của vở múa. Phối cảnh được tinh giản hết mức, chỉ có vài chiếc ghế cỏn con (Gallotta nói khi ông diễn ở đâu thì sẽ sử dụng ghế học sinh cấp một ở địa phương đó, như một cách ghi dấu thời kỳ ông mới làm quen với âm nhạc Stravinsky). Sàn xanh nhạt, phông nền đen, ghế sơn đỏ, sự đối chọi màu sắc làm bật lên sức sống mãnh liệt của cơ thể và sự thô ráp của giai điệu.

Hai chương tiếp theo và cũng là phần chính, L’Adoration de la terre (Sự tôn thờ trái đất) và Le Sacrifice (Sự hiến tế), tập trung vào các nghi lễ hiến tế của người Nga xưa. Không chỉ một mà có đến bảy diễn viên nhập vai vật hiến tế, bất kể là nam hay nữ, nhằm nhấn mạnh vấn đề bình đẳng giới.

Từ đây, tính xung đột dâng đến cao trào. Một cuộc giao hoan được số đông chứng kiến, tiếng la hét của trinh nữ bị biến tế, những khuôn mặt giận dữ và méo mó, những vòng tròn cơ thể cuồng quay… cộng thêm với âm nhạc giàu hình ảnh của Stravinsky, tất cả đã mở ra trước mắt người xem những vùng cấm gợi cảm, những xúc cảm khó giãi bày. Hết sức nghẹt thở!

Kết thúc Nghi lễ mùa xuân như dấu ba chấm bỏ lửng của một câu chuyện mà Jean-Claude Gallotta không chủ trương lý giải. Mọi cảm nhận, đánh giá, ông để khán giả tự ngẫm lấy.

Vở ballet đương đại Nghi lễ mùa xuân nằm trong khuôn khổ các hoạt động của Năm Pháp - Việt Nam 2013 và kỷ niệm 40 năm hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, sẽ còn diễn một đêm nữa vào lúc 20g thứ Bảy 29/6 tại Nhà hát Tuổi Trẻ (Hà Nội).

Bài, ảnh: HOÀNG YẾN