Nghèo đói, nhưng một nửa phụ nữ ở châu Phi sẽ bị béo phì vào năm 2030

Liên đoàn Béo phì Thế giới, tình trạng béo phì gia tăng đáng báo động ở châu Phi được so sánh với đại dịch HIV, trong đó sự kỳ thị và thiếu điều trị có tác động không cân xứng đến phụ nữ.

Việc chuyển từ chế độ ăn uống truyền thống sang thực phẩm thức ăn nhanh là một yếu tố dẫn đến tình trạng béo phì gia tăng. Ảnh: The Guardian

Theo một nghiên cứu gần đây của Liên đoàn Béo phì Thế giới, gần một nửa số phụ nữ ở châu Phi sẽ bị béo phì hoặc thừa cân vào cuối thập kỷ này.

Trong khi người dân ở các nước giàu có ủng hộ việc tiêm thuốc giảm cân để có thân hình thon thả, ít người tin rằng loại thuốc đột phá này sẽ có mặt ở vùng cận Sahara châu Phi trong tương lai gần.

Và việc điều trị các bệnh liên quan đến béo phì, bao gồm tiểu đường, bệnh tim và huyết áp cao, cũng có thể khó khăn không kém.

Tiến sĩ Nomathemba Chandiwana, chuyên gia về bệnh béo phì và các bệnh không lây nhiễm (NCD), là giám đốc khoa học tại Quỹ Y tế Desmond Tutu ở Nam Phi.

“Béo phì giống như HIV nhưng bị nén chặt hơn. Chúng ta có một căn bệnh mà chúng ta không hiểu rõ nó và chúng ta không làm gì nhiều về nó. Thuốc thì có, nhưng không có sẵn. Sự kỳ thị cũng là một vấn đề. Vì vậy, bạn có thể tạo ra nhiều sự tương đồng".

Theo các chuyên gia, tại châu Phi, phụ nữ có nhiều khả năng bị nhiễm HIV hơn nam giới. Và trong khi 25% nam giới ở châu Phi bị thừa cân hoặc béo phì, thì đối với phụ nữ, con số này là 40%. Ở hầu hết các khu vực khác trên thế giới, khoảng cách này nhỏ hơn nhiều hoặc ngược lại.

Liên đoàn Béo phì Thế giới cho biết, tại châu Phi xu hướng này đang tăng tốc. Trong khi 45% phụ nữ ở châu Phi sẽ thừa cân hoặc béo phì vào năm 2030, thì con số này ở nam giới là 26%.

Bà Chandiwana lý giải vì sao tình trạng béo phì gia tăng nhanh hơn ở phụ nữ châu Phi. “Đô thị hóa và thay đổi lối sống đóng vai trò chính – nhiều thành phố ở Châu Phi thiếu không gian an toàn cho hoạt động thể chất và giờ làm việc dài, trách nhiệm chăm sóc, và các mối quan tâm về an toàn..., khiến phụ nữ khó di chuyển hơn. Không giống như nam giới, những người có thể tham gia vào hoạt động thể chất nghề nghiệp hoặc giải trí, thói quen hàng ngày của phụ nữ đang trở nên ít vận động hơn”, bà cho biết.

“HIV cũng là một gánh nặng. Ở những nơi có tình trạng HIV cao như Nam Phi, tình trạng tăng cân liên quan đến ART, đặc biệt là với các loại thuốc như dolutegravir, đang trở nên đáng chú ý hơn, ảnh hưởng không cân xứng đến phụ nữ".

Bà cho biết các yếu tố sinh học như sức khỏe sinh sản, mãn kinh và sự khác biệt về nhu cầu, quá trình trao đổi chất, di truyền và hormone cũng là những yếu tố.

“Chắc chắn tình hình sẽ trở nên tồi tệ hơn khi thực phẩm siêu chế biến trở nên phổ biến hơn, biến đổi khí hậu gia tăng và bất bình đẳng giới, khi phụ nữ phải đối mặt với nhiều rào cản hơn thì chúng ta cần phòng ngừa và điều trị nhắm mục tiêu cụ thể vào phụ nữ ở Nam Phi” - Chandiwana cho biết.

Johanna Ralston - Tổng giám đốc điều hành của Liên đoàn béo phì thế giới - cho biết, các chuẩn mực và kỳ vọng văn hóa xung quanh tình trạng béo phì ở một số quốc gia châu Phi có thể đóng vai trò khiến phụ nữ dễ bị béo phì hơn.

"Cũng giống như nhiều quốc gia Caribe và Trung Đông, việc phụ nữ thừa cân được chấp nhận hơn về mặt văn hóa và trong một số trường hợp là điều mong muốn. Cần có hành động có tính đến giới để giải quyết những bất bình đẳng này và cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu được những sắc thái này”, ông Johanna Ralston nói.

Trọng Trí (theo Guardian)