Nghệ sĩ Xuân Yến của gia tộc Minh Tơ qua đời

Nghệ sĩ Xuân Yến là cô đào đa năng của sân khấu cải lương tuồng cổ, diễn tốt cả vai đào văn, đào võ, đào mụ lẫn vai kép

Nghệ sĩ Xuân Yến sinh năm 1944 tại Sài Gòn, thuộc thế hệ thứ tư của đại gia tộc Vĩnh Xuân - Bầu Thắng - Minh Tơ - Thanh Tòng, khai sinh nghệ thuật cải lương tuồng cổ rất độc đáo của sân khấu cải lương. Là con gái của đôi nghệ sĩ tài danh Minh Tơ - Bảy Sự, bà được truyền nghề từ nhỏ trong đoàn Đồng Ấu Minh Tơ cùng những người em của mình là Thanh Tòng, Thanh Loan, Công Minh, Minh Tâm, Xuân Thu, Tuấn Minh, Quế Phương, Thanh Sơn…

Nghệ sĩ Xuân Yến và con gái mình là nghệ sĩ Trinh Trinh, các cháu Quế Trân, Tú Sương, Lê Thanh Thảo của gia tộc Minh Tơ - Ảnh: Thanh Hiệp

Xuân Yến được rèn luyện nghiêm khắc và học đa dạng vai diễn, không nề hà vai lớn nhỏ, theo truyền thống của gia tộc. Thập niên 1960 thế kỷ XX, Xuân Yến trở thành đào chánh của đoàn nhà rồi theo các gánh của thành viên gia tộc, thành thục cả hát bội lẫn cải lương tuồng cổ. Bà nổi bật với các vai đào võ, như Đào Tam Xuân, Thần Nữ, Phàn Lê Huê, Lưu Kim Đính, Hồ Nguyệt Cô… Đặc biệt, bà cũng xuất sắc trong những “vai kép” như Triệu Tử Long, Lữ Bố, Quan Công…

Nghệ sĩ Xuân Yến trong suất diễn tái xuất của Đoàn Cải lương tuồng cổ Minh Tơ vào năm 2021

Về sau, bà lùi lại làm dàn bao vững chắc cho con cháu trong nhà và các nghệ sĩ trẻ trên sân khấu Đoàn Cải lương tuồng cổ Minh Tơ với nhiều vai diễn mang dấu ấn, như: Địch Thiên Kim (Bích Vân cung kỳ án), Đổng mẫu (San Hậu), Ngô Quốc Thái (Lưu Bị cầu hôn giang tả)… Và vai A Phò trong vở Tô Hiến Thành xử án đã trở thành vai diễn để đời rất được yêu thích của nghệ sĩ Xuân Yến.

Dù chỉ là 1 vai phụ, đất diễn rất ít, nhưng với sự nghiêm túc đầu tư cho vai diễn, kinh nghiệm tích lũy và cái duyên hài của mình, Xuân Yến đã lưu dấu ấn 1 A Phò “thơn thớt nói cười” nhưng lòng dạ thâm hiểm trong lòng khán giả.

Lần cuối cùng bà đứng trên sân khấu cũng là vào vai A Phò khi Đoàn Cải lương tuồng cổ Minh Tơ tái dựng vở Tô Hiến Thành xử án trong mùa diễn tết Nguyên đán 2023 vừa qua.

Vai diễn cuối cùng của nghệ sĩ Xuân Yến là A Phò - vai diễn để đời của bà - trong vở cải lương tuồng cổ lịch sử Tô Hiến Thành xử án vào tết Nguyên đán 2023

Nghệ sĩ Xuân Yến kết duyên cùng nghệ sĩ Hữu Cảnh - một kép đẹp tài hoa của sân khấu cải lương tuồng cổ - và có 6 người con, trong đó có Xuân Trúc và Trinh Trinh tiếp tục gặt hái nhiều thành công trên con đường nghệ thuật của gia tộc.

Những năm sau này, sức khỏe bà sa sút, không còn thường xuyên tham gia biểu diễn, khán giả vẫn thấy nghệ sĩ Xuân Yến thường xuyên xuất hiện trong các suất hát không chỉ của con cháu trong nhà, mà còn của nhiều nghệ sĩ trẻ khác. Bà luôn quan tâm theo dõi tình hình sân khấu và sẵn sàng hướng dẫn, góp ý cho các bạn trẻ có đam mê, chịu học hỏi.

Nghệ sĩ Xuân Yến rất quan tâm đến thế hệ trẻ của sân khấu cải lương tuồng cổ

Tối 1/5/2021, ngồi trong hậu trường hóa trang vai Ngô Quốc Thái (vở Lưu Bị cầu hôn giang tả), nghệ sĩ Xuân Yến cười mãi không thôi và luôn miệng nhắc những kỷ niệm về đoàn hát của gia tộc ngày trước. Đêm diễn này, Đoàn Cải lương tuồng cổ Minh Tơ đầy tự hào của gia tộc Minh Tơ chính thức tái xuất sau hơn 30 năm. “Đời người nghệ sĩ đến tuổi này vẫn còn được hát, được cống hiến niềm vui cho khán giả thì còn gì vui bằng” - bà chia sẻ.

Niềm vui của nghệ sĩ Xuân Yến khi cùng các thành viên gia tộc đưa thương hiệu Đoàn Cải lương tuồng cổ Minh Tơ trở lại

Đông A