Nghệ sĩ Việt đau buồn trước sự ra đi của đạo diễn Huy Thành

NSND Trà Giang

Tôi mới biết tin anh Huy Thành mất vào sáng nay. Không biết phải nói thế nào nữa. Anh đi rồi, người cuối cùng trong khoá điện ảnh đầu tiên của của Việt Nam đã đi rồi.

Cách đây vài năm, khi tôi và anh ra Hà Nội tham gia một sự kiện điện ảnh. Khi đó anh Hải Ninh và chị Bạch Diệp vẫn còn. Cả 3 người họ gặp nhau, nắm tay nhau mà nói rằng “chúng ta là 3 người cuối cùng còn lại, tất cả đều đã đi rồi”. Nghe xót xa lắm. Vậy mà sau đó anh Hải Ninh, chị Bạch Diệp cũng đi, còn lại mỗi anh Huy Thành. Giờ thì người cuối cùng này cũng không còn (bật khóc).

Dĩ nhiên tôi biết ngày này rồi cũng đến, sinh lão bệnh tử mà, ai mà ngăn được. Anh lớn tuổi rồi, mấy năm nay sức khoẻ lại không tốt. Chỉ là, thấy anh còn ngày nào là vui ngày ngày đó thôi (tiếp tục khóc).

Nếu như anh học lớp dạo diễn đầu tiên của Việt Nam thì tôi học lớp diễn viên đầu tiên của Việt Nam. Khi đó, anh là một trong những người dạy bọn tôi. Thời điểm đó anh đã có gia đình và con đầu là Sao Kim. Chúng tôi, tuổi 16 – 17, hồn nhiên và vô lo, được anh giúp đỡ rất nhiều.

Sau này, sau phim Chị Tư Hậu, tôi vào vai thứ chính trong phim Làng nổi mà anh làm đạo diễn. Phim nói về một nữ anh hùng nông nghiệp nên chúng tôi về làng Nha Xá – một ngồi làng bên song ở Hà Nam quay. Ngày ấy quay phim cực lắm, mà cũng vui lắm. Điều tôi nhớ nhất trong những ngày làm phim đó là ban ngày đi quay, tối lại anh đọc cho chúng tôi nghe truyện Thằng gù nhà thờ Đức Bà. Ở thời điểm đó truyện chưa được dịch sang tiếng Việt, anh biết tiếng Pháp nên mới đọc được. Truyện quả là một thế giới mới đối với chúng tôi. Cứ tối lại là chúng tôi say sưa ngồi nghe anh kể truyện. Nhắc lại, nhớ thật!

Rồi, cũng những ngày quay Làng nổi, trong nhà người dân có một cây nhãn to, trái vào mùa, đoàn phim mua luôn cây nhãn để mỗi ngày chúng tôi… ăn sáng bằng nhãn.

Tôi chỉ làm với anh phim đó thôi, nhưng sự dạy bảo, chỉ dẫn của anh dành cho tôi thì nhiều nhiều lắm, không biết nói sao cho hết nữa.

 Giờ anh đi rồi. Tôi gửi lời chia buồn sâu sắc đến gia đình anh, và gửi anh lời chào!

NSND Thế Anh

Nhắc đến đạo diễn Huy Thành, khán giả vẫn còn nhớ như in phim nhựa Nổi gió (1966) - phim đạt Bông sen vàng trong Liên hoan phim Việt Nam lần 1, năm 1970 do ông làm đạo diễn. Đây là bộ phim đầu tiên của điện ảnh Việt nói về chiến tranh Việt Nam với bối cảnh miền Nam. Nhờ Nổi gió, đạo diễn Huy Thành được giới chuyên môn ghi nhận khả năng, cũng nhờ Nổi gió, NSND Thế Anh có vai diễn ấn tượng trong sự nghiệp - vai trung uý Phương.

Đạo diễn Huy Thành và Đoàn Quốc trên phim trường quay Vua lửa

Tôi rất xúc động khi nghe tin đạo diễn Huy Thành qua đời. Vừa mới cách đây mười lăm, hai mươi hôm tôi còn nói chuyện với ông ấy, vừa hỏi thăm sức khoẻ. Ông bảo với tôi ông bị bệnh tiểu đường, đường trong máu cứ tụt xuống, nhưng không ngờ bây giờ lại ra đi đột ngột như thế. Nghe tin Sao Mai bên Pháp báo về là bố mất rồi mà tôi buồn. Dù biết con người cũng không qua khỏi quy luật cuộc đời nhưng đạo diễn Huy Thành mất đột ngột quá! Ai chứ đối với tôi, đạo diễn Huy Thành là người tôi luôn luôn biết ơn.

Giữa tôi với đạo diễn Huy Thành có nhiều kỷ niệm với nhau có kể cũng không hết, chỉ nhớ một điều, ông là người rèn giũa tôi thành đạo diễn, làm nên cái tên Thế Anh. Ông là một người thầy của tôi, là người thầy của nhiều thế hệ đạo diễn. Ông rất kỹ tính khi làm nghề. Tôi nhớ đến Nổi gió, khi đó đạo diễn Huy Thành kỹ tính vì thời điểm đó trước tôi đã có người diễn vai nhưng không đạt, kể cả Thuỵ Vân cũng được thay cho một người khác diễn chưa tốt.

NSND Thế Anh vai trung uý Phương trong Nổi gió

Nếu không có người đạo diễn tài năng, không nhờ có một người tận tâm với nghề thì làm gì có tên Thế Anh, làm gì có phim Nổi gió, làm gì có phim Trung uý Phương. Trước đó, ông có nói với tôi, ông là người cuối cùng trong lứa đầu tiên của điện ảnh Việt, thời đạo diễn Hải Ninh, Hoàng Tích Chỉ, Trần Vũ… đều ra đi hết cả. Bây giờ đến Huy Thành. Quy luật của trời đất khó lòng tránh khỏi, tôi chỉ biết thắp một nén nhang thành kính, tưởng nhớ đến người đạo diễn tài năng, người chịu thương chịu khó vô cùng và làm rất nhiều phim hay của điện ảnh Việt.

Diễn viên Hồng Ánh

Tôi chưa có cơ hội hay dịp nào được làm việc với NSND Huy Thành, vì chú thuộc thế hệ cha chú khi tôi mới vào nghề. Tuy nhiên, lúc bắt đầu học hỏi và gắn bó với điện ảnh, một trong những tác phẩm tôi bắt buộc phải biết, phải xem để hiểu về điện ảnh Việt Nam trong giai đoạn điện ảnh cách mạng Việt Nam thì có những tác phẩm của NSND Huy Thành.

Tôi học về nghiên cứu và tìm hiểu điện ảnh nên rất ngưỡng mộ, yêu quý chú thông qua tác phẩm thôi. Chưa kể, NSND Huy Thành là nghệ sĩ có tác phẩm vẫn “còn sống” mà chúng ta vẫn có cơ hội được tiếp xúc rất nhiều, qua những kỳ liên hoan phim.

Diễn viên Hồng Ánh cho biết chính NSND Huy Thành là người truyền lửa cho cô trong nghề

Tôi cảm thấy may mắn vì đã từng gặp gỡ và tiếp xúc với NSND Huy Thành lúc sinh thời, với tôi, chú  là người nghệ sĩ tài hoa còn sống bằng xương bằng thịt và mình được xem tác phẩm của chú. NSND Huy Thành là người truyền cảm hứng, truyền lửa cho tôi trong sự nghiệp điện ảnh của mình.

Trong những lần tiếp xúc với NSND Huy Thành ở các kỳ liên hoan phim, hội nghị của Hội Điện ảnh... chú luôn cho tôi cảm nhận rằng tuy chú lớn tuổi nhưng đầu óc vẫn còn minh mẫn, chú nhớ và lúc nào cũng đau đáu về phim ảnh Việt Nam. Chú luôn quyết liệt và mạnh mẽ khi đưa ra ý kiến trong những vấn đề cần thay đổi, cần phát triển để cho điện ảnh Việt được tốt hơn. Thái độ sống, tác phẩm của chú và cách chú truyền lửa khiến những người thuộc thế hệ sau như tôi vô cùng ngưỡng mộ.

Diễm Mi - Thanh Hương - Hoàng Mạnh