Nghệ sĩ tham gia gameshow: Há miệng mắc quai!

 Chuyện thí sinh (TS) tố ban tổ chức (BTC), giám khảo bất đồng hay bôi bác lẫn nhau cứ xảy ra dài dài, từ chương trình này qua chương trình khác mà trường hợp của Ngọc Quyền ở Đường đến Danh ca vọng cổ (ĐĐDCVC) là ví dụ mới nhất.

Nhưng dường như, bất chấp các cảnh báo và hệ lụy, vẫn rất nhiều người đâm đầu vào để rồi phải… mắc quai.

Ngọc Quyền - TS sáng giá nhất của đội HLV Ngọc Huyền rút lui ở vòng thi quyết định vì không thống nhất được kịch bản

Chuyện khi vãn tuồng... mới hé 

Ngay sau đêm chung kết cuộc thi ĐĐDCVC, TS Ngọc Quyền đã chia sẻ những bức xúc trong cách tổ chức, sắp xếp của những người thực hiện gameshow khiến cô phải rời cuộc chơi ở đêm thi quyết định cuối cùng.

Theo đó, lý do vắng mặt trong đêm chung kết, khác với chuyện không thống nhất được kịch bản như thông tin từ phía đơn vị tổ chức. 

Ngày 21/2, Ngọc Quyền nhận được kịch bản lịch sử Anh thư hào kiệt do huấn luyện viên (HLV) viết. Cô đã học lời và liên lạc với nghệ sĩ (NS) Bạch Long để luyện vũ đạo cho vai diễn theo yêu cầu của HLV. Nhưng đến ngày 3/3, Ngọc Quyền nhận thông báo phải thay đổi kịch bản do trong năm nhân vật mà cô thể hiện theo kịch bản có nhân vật Thái hậu Dương Vân Nga - trùng với nhân vật của TS thuộc đội HLV Thoại Mỹ, dù đoạn diễn của hai Dương Vân Nga hoàn toàn khác nhau và chủ đề của tiết mục cũng không giống nhau. 

Để thay thế, HLV Ngọc Huyền đã viết một kịch bản khác với câu chuyện về một cô đào hát đỏng đảnh, tự cho mình là ngôi sao. Không tự tin với vai diễn này, Ngọc Quyền xin được đổi kịch bản nhưng không được chấp nhận và cô đã quyết định dừng cuộc chơi.

Thoại Mỹ - Kim Tử Long - Ngọc Huyền trên ghế nóng Đường đến danh ca vọng cổ

Thế rồi ba ngày trước khi ghi hình, nhà sản xuất đề nghị Ngọc Quyền có mặt trong đêm chung kết, đồng ý cho cô được sử dụng kịch bản để dự thi. Do thời gian quá gấp rút, kể cả việc dời ngày ghi hình cô cũng không thể tham gia bởi trùng lịch hoạt động của cô ở Đoàn nghệ thuật QK9 nên cuối cùng Ngọc Quyền đã chọn dừng chân. 

Nhưng điều bức xúc nhất của Ngọc Quyền là trong đêm chung kết, phần dự thi của TS Thu Vân lại không hề có lớp diễn Thái hậu Dương Vân Nga. Hơn nữa, sau khi được yêu cầu đổi kịch bản do trùng hình tượng nhân vật thì kịch bản tiếp theo được viết cho cô lại càng giống hơn với kịch bản của TS đội HLV Thoại Mỹ - đều là câu chuyện về hai cô đào hát. 

Thực tế cho thấy, chuyện xảy ra với Ngọc Quyền ở ĐĐDCVC không phải là trường hợp ngoại lệ. Từ nhiều năm nay, gần như không có gameshow nào là không có “vấn đề”.

Việc lùm xùm, những bức xúc về sự sắp đặt của nhà sản xuất các gameshow giờ đã trở nên quen thuộc đến mức nhiều diễn viên, NS tham gia gameshow đã bỏ nhỏ cho nhau “bí kíp”: “Tham gia gameshow là phải chấp nhận sự sắp đặt của nhà sản xuất. Nếu không thể chuẩn bị được tâm lý đó, tốt nhất đừng tham gia”.

Có một danh sách dài những kết quả được cho là có sự sắp xếp, can thiệp từ BTC hoặc những giám khảo quyền lực như trường hợp một NS hài nổi tiếng can thiệp cho một nữ TS vốn là bạn diễn của mình ở một sân khấu kịch được đi tiếp vòng trong, để cuối cùng TS này đoạt giải Á quân; việc ban giám khảo ở một cuộc thi dành cho nhóm NS bị đặt vào tình huống phải chấp nhận có đồng giải quán quân; hay ở một cuộc thi tìm kiếm gương mặt hài, đa phần các TS là học trò, diễn viên cùng một sân khấu với ba trong số bốn giám khảo. Đương nhiên người đoạt giải quán quân cũng chính là “gương mặt thân quen” của cả ba người “cầm chịch” này.

Nhạc sĩ Quốc Trung (bìa phải) giờ cũng "tởn" làm giám khảo gameshow

Thực hư của những lời bàn tán, những bức xúc… rất khó có thể kiểm chứng một cách chính xác. Nhưng ít nhiều những bất cập lại lộ rõ ở chính khả năng của các TS và “độ vênh” khá rõ giữa TS bị loại và TS được chọn đi tiếp, làm công chúng mất dần lòng tin với kết quả của các gameshow. 

Tất nhiên, sẽ có ý kiến cho rằng, khi không đủ niềm tin, đừng tham gia gameshow để đừng “há miệng mắc quai”. Nhưng thực tế, chỉ có những người trong cuộc mới hiểu rõ ngọn nguồn con đường mà họ phải đi qua. Hầu hết các gameshow đều ghi hình và phát lại, không ít trường hợp những NS ngồi ghế giám khảo cho biết, họ rất thất vọng với những gì “còn sót lại” trên màn hình sau khi nhà sản xuất dựng lại chương trình để phát sóng.

Ăn cây nào… rào cây đó 

Sau nhiều năm làm mưa làm gió trên sóng truyền hình Việt, các gameshow hay TVshow hôm nay đã không còn bất kỳ điều gì xa lạ hay mới mẻ đối với khán giả lẫn các NS, TS.

Nếu đã từng có một lúc nào đó khán giả ngạc nhiên, phẫn nộ trước việc TS chất lượng cao hơn bị loại khỏi cuộc chơi trong khi một TS làng nhàng vẫn cứ ung dung bước tiếp, thì giờ đây họ đã hiểu đó là “format” của cuộc chơi - là cách nhà tổ chức giữ chân khán giả lại trước màn hình, để đảm bảo tỷ suất người xem, cũng đồng nghĩa với số tiền tài trợ, quảng cáo mà nhà tổ chức sẽ nhận được.

Nếu những cuộc chơi không đặt yếu tố tài năng hay chất lượng lên trên hết thì mọi thứ khác đều không còn ý nghĩa mà đơn thuần chỉ là một cuộc kinh doanh.

Bất kể các nhà tổ chức nói gì, đưa ra bao nhiêu mục đích, ý nghĩa tốt đẹp khi chương trình chuẩn bị ra mắt, điều khán giả luôn biết là những ai sẽ giành chiến thắng, ai sẽ đi sâu vào các vòng trong và ai sẽ sớm bị loại thông qua các nguồn tin hậu trường hoặc thậm chí chỉ bằng cách nhìn qua danh sách TS.

Năm nào cũng vậy, nếu không có tố giác TS mua giải ở các cuộc thi nhan sắc thì cũng có tên người chiến thắng ở sân chơi nào đó dù chỉ mới đi được nửa đoạn đường. Điều quan trọng là, bất kể tin gì lọt ra, nhà sản xuất vẫn luôn có thể dàn xếp, bởi toàn bộ chương trình đều trong tay họ.

Chí Tài, Trường Giang, Trấn Thành trong một gameshow

Để loại một TS ra khỏi cuộc chơi, người ta có vô vàn cách mà cách đơn giản nhất là đưa TS vào thế yếu so với đối thủ. Việc Ngọc Quyền bị yêu cầu thay tiểu phẩm, đổi vai không phải chỉ mới xảy ra.

Trước đó, ở Sao Mai điểm hẹn, Minh Chuyên cũng bị yêu cầu đổi ca khúc trong khi ngày thi đã gần kề. Ở các cuộc thi hát, thời gian giữa những đêm thi chỉ có một tuần và TS sẽ phải lo từ chuyện chọn bài, tập hát, nhạc sĩ phải lo hòa âm, phối khí, rồi nhóm bè, nhóm múa...

Kể cả khi có đủ một tuần ấy thì các ca sĩ sàn sàn nhau cũng chưa chắc đã dễ phân định thắng thua, huống chi là bị rút thời gian. Ở Vietnam’s got talent, TS Nguyễn Phúc Gia Huy tố cáo chuyện phần thi của mình bị cắt cúp, khiến khán giả không đánh giá được đầy đủ khả năng của anh.

Không chỉ TS bị “dính đòn” cắt cúp từ nhà sản xuất. Vụ ồn ào giữa giám khảo Siu Black và thi sinh khuyết tật Sơn Lâm cũng bắt nguồn từ những thứ khán giả không thấy trên sóng truyền hình. Nếu ngay cả giám khảo cũng có thể là nạn nhân của màn cắt cúp sai lệch sự việc thì TS nào có là gì!

Theo tiết lộ từ một số giám khảo và TS, trong những bản hợp đồng tham gia chương trình mà mọi TS và cả giám khảo lẫn những người liên quan (kể cả chuyên viên trang điểm hay biên đạo múa...) đều phải ký kết luôn có điều khoản yêu cầu họ phải tuân thủ theo mọi sự sắp xếp từ BTC.

Trong một thời điểm cụ thể, có thể BTC  nhắc miệng giám khảo phải chê hay khen thì giám khảo chẳng thể nói không. Với những TS, việc yêu cầu người tham gia không được phép nói hay làm bất kỳ điều gì ảnh hưởng đến uy tín chương trình, thậm chí không được tiết lộ nội dung hợp đồng là điều không hiếm. 

Câu hỏi đặt ra là: nếu đã biết việc tham gia gameshow là ném mình vào chốn “gươm đao”, vì sao NS vẫn lao vào? Cơ hội xuất hiện trên truyền hình là thứ mà nhiều NS muốn có, nhất là những người sau thời gian nghỉ ngơi, muốn gợi nhắc khán giả, hoặc những người đang kiếm tìm cơ hội tiếp cận công chúng.

Thứ hai: việc tham gia gameshow cũng mang về cho NS một khoản cát-sê không nhỏ. Các sân chơi với những NS dạng này thường không có gì phải ồn ào, bởi ai cũng hiểu luật, cũng biết cư xử cho hài lòng đối tác. Họ đã sòng phẳng với lựa chọn.

Chuyện chỉ trở nên rắc rối khi cuộc chơi có thêm những người “ngây thơ” (lại thường là yếu tố để chương trình câu khách), tin rằng cuộc chơi sẽ sòng phẳng, minh bạch và vị nghệ thuật.

Gameshow (dù có nấp dưới vỏ bọc thi tài năng) là một cuộc trình diễn mà ở đó mỗi người đều được giao vai, buộc phải diễn cho tròn vai của mình trong một kịch bản tổng thể (format chương trình) đã được hoạch định trước.

Ở đó không có chỗ cho sự bất ngờ, không có chỗ cho những cuộc nổi loạn hay những gì vượt khỏi vòng quay. Khi đã ý thức được điều này, NS chỉ có hai lựa chọn: một là chấp nhận bị sử dụng tên tuổi của mình để thuận theo sự sắp xếp của nhà tổ chức để đổi lấy quyền lợi; hoặc tránh xa để bảo vệ bản thân, giữ lấy uy tín và tự trọng nghề nghiệp. Tiếc là không có nhiều NS chọn phương án thứ hai.

Hồ Thanh