Nghệ sĩ Quỳnh Iris Nguyễn - De Prelle: Nàng dâu việt miệt mài gieo yêu thương trên đất Bỉ

Thông tin được chị chia sẻ trên trang Facebook cá nhân khiến nhiều người quen biết, từng yêu thơ chị ngạc nhiên, thú vị bởi như cách mọi người thường nói về chị: nghệ sĩ, thấy có vẻ như không liên quan mấy đến việc ứng cử này.

Thế nhưng, nhìn lại những công việc Quỳnh Iris Nguyễn - de Prelle đã làm, cho IVB - Intercultureel Centrum Vietnam en Pacific in Brussel (Trung tâm Liên văn hóa Việt Nam và Thái Bình Dương tại Brussels), cho cộng đồng suốt thời gian qua, mới hiểu vì sao một nghệ sĩ như chị lại được nhiều người kỳ vọng vào hội đồng quận nơi chị đang sinh sống.
Báo Phụ nữ TPHCM đã có cuộc trò chuyện cùng Quỳnh Iris Nguyễn - de Prelle trong những ngày này.

Từ nhà thơ đến bà ứng cử viên hội đồng

Phóng viên: Thưa chị, lựa chọn ứng cử hội đồng thành phố ở Bỉ phải chăng là một cuộc thử sức mới?

Quỳnh Iris Nguyễn - de Prelle: Đây là một bất ngờ vì tôi không bao giờ nghĩ đến việc trở thành ứng cử viên chính trị trong các vị trí hành chính tại Bỉ hay ở Việt Nam. Nhưng nhìn lại thì đây cũng là dòng chảy của chính tôi, như một sự trưởng thành từ ý thức đến hành động thực tế, một nghệ sĩ luôn quan tâm đến thời đại với các câu chuyện thế hệ của mình chứ không đơn thuần chỉ là chuyện sáng tác hay chữ nghĩa văn chương. “Chính trị dành cho tất cả mọi người” là câu nói của người đã lựa chọn tôi khiến tôi quyết định tham gia cuộc thử thách này. Tôi là ứng cử viên số 12/39 thành viên của đảng LE ra ứng cử lần này tại quận Woluwe - Saint - Lambert, 1200 BXL. Dù không thắng cử nhưng đồng đội của tôi đã chiến thắng với số phiếu bầu rất cao. Trải nghiệm đó thật tuyệt vời bởi trong thời gian vận động tranh cử, tôi đã tham gia và làm được rất nhiều dự án cho cộng đồng, nhiều dự án vẫn đang tiếp tục triển khai và điều đó có ý nghĩa không thua gì thắng cử.

* Chị đã thử sức trên nhiều lĩnh vực, từ thơ ca đến điện ảnh… Trải nghiệm nào chị hăng hái nhất? Vì sao?

- Với trải nghiệm nào tôi cũng hăng hái và tận hiến vì ở những thời điểm khác nhau, tôi tập trung vào những công việc cụ thể phù hợp với hoàn cảnh và tình huống của đời sống. Tôi từng làm truyền thông và sản xuất phim tại Việt Nam thời tuổi trẻ, đã nỗ lực hết mình và tự lập. Lập gia đình, tôi xác định tình yêu gia đình là số 1 nên rời bỏ phim ảnh dù nhiều cơ hội chào đón lúc đó. Thời gian ấy, tôi tập trung viết, sáng tác. Đến khi tham gia công tác xã hội với cộng đồng người Việt tại Bỉ, tôi tập trung hết mình cho những sự kiện văn hóa chất lượng cũng như khẳng định phẩm chất của con người Việt Nam và thế hệ chúng tôi.

Ở vị trí là ứng cử viên chính trị mới mẻ này, tôi sẽ tiếp tục như các công việc khác đã làm với tinh thần trách nhiệm và sự cống hiến hết mình.

Tất cả đều hòa lẫn trong con người của tôi hôm nay, tạo thành “căn cước” (ID) Quỳnh Iris Nguyễn - de Prelle với nhiều sắc màu khác nhau như chị thấy.

* Thơ của chị được giới phê bình đánh giá cao và quan tâm, đặc biệt, chị có hành trình đọc thơ tiếng Việt tại Bỉ trong nhiều năm qua rất thành công. Chị có thể chia sẻ về cơ duyên đến với thơ?

- Tôi đọc sách và yêu văn chương từ nhỏ theo truyền thống của gia đình. 2 ông của tôi là giáo viên dạy văn, đặc biệt ông ngoại là người ảnh hưởng trực tiếp đến tôi, từ những tác phẩm văn chương Pháp đầu tiên tôi đọc cho đến tư tưởng và phong cách sống. Khi ở Bỉ và cùng 2 con, tôi xác định chỉ viết và sáng tác hoàn toàn. Tôi tham gia các khóa học viết, đi đọc thơ, trình diễn tại các liên hoan văn hóa và thi ca… Cứ thế, thi ca gắn liền với tên tuổi cũng như hành trình của tôi hiện nay.

Quỳnh Iris Nguyễn - de Prelle (thứ ba từ phải sang) và những ứng cử viên cùng tranh cử hội đồng thành phố ở Brussels, đầu tháng 10/2024

* Ngay từ tập thơ đầu tay mang tên Song tử của chị, có người đã nhận xét Như Quỳnh - de Prelle đã nói lời yêu bằng “một thứ nham thạch cuồn cuộn trong huyết quản trào ra lúc ngực vỡ”. Với chị, tình yêu dường như là nỗi đau bất tận cùng hạnh phúc vô bờ?

- Song tử là tập thơ đầu tiên của tôi và cũng là dự án cùng các cộng sự tại Việt Nam. Tập thơ để lại nhiều dấu ấn từ tác phẩm đến sự quan tâm của bạn đọc, cách phát hành độc đáo đến tay mọi người trên khắp toàn cầu…

Tình yêu trong Song tử là tình yêu của người phụ nữ với thi ca và đời sống hay một con người cụ thể là Anh. Nó đến từ nỗi đau của cảm giác hay sự chứng kiến của chia rẽ, bất an mà thế hệ chúng tôi gặp phải. Tôi dùng các kỹ thuật của phim ảnh cũng như sân khấu để chuyển hóa thành các câu chuyện trong thơ. Nỗi đau tận cùng để tìm đến hạnh phúc vô bờ là một hành trình trong thơ tôi.

Miệt mài “bắc cầu” văn hóa

* Chị có thể kể đôi chút về sự ra đời của IVB - Intercultureel Centrum Vietnam en Pacific in Brussel (Trung tâm Liên văn hóa Việt Nam và Thái Bình Dương tại Brussels)?

- IVB là ấp ủ của tôi và cũng là thành quả của thi ca với cộng đồng văn hóa Bỉ, đặc biệt tại Brussels. IVB cũng là một cách khẳng định vị trí của văn hóa và cộng đồng người Việt tại đây, tiếng nói tích cực và đa dạng với cộng đồng văn hóa Bỉ và châu Âu.

Ban đầu, IVB có 5 thành viên chính, trong đó 2 bạn gốc Bỉ. Các thành viên sáng lập như tôi cũng là nhân viên, sẽ làm hết từ a đến z các công việc cần làm. Chúng tôi 100% là tình nguyện viên.

Quỳnh Iris Nguyen - de Prelle cùng bạn bè trong ngày ra mắt Câu lạc bộ Di sản áo dài Việt Nam tại Vương quốc Bỉ. Chiếc áo dài truyền thống dân tộc Chăm mà chị mặc do nghệ sĩ Chăm Kieu Maily tặng

* Nhiều người Việt vẫn luôn tâm đắc về chiếc cầu nối văn hóa mà Quỳnh Iris - de Prelle miệt mài “bắc” hết năm này qua năm khác. Công việc đó hẳn không phải lúc nào cũng dễ dàng. Chị có bao giờ cảm thấy cô đơn?

- Tôi luôn xác định không ai làm, không ai ủng hộ thì tôi vẫn làm một mình, làm trong không gian văn hóa của mình và mọi nơi có thể. Rất may mắn, tôi có những người bạn Bỉ tuyệt vời trong nhiều năm qua từ thi ca hay từ chính trường học của con tôi. Mọi người luôn gắn bó và ủng hộ tôi. Đặc biệt là chồng tôi và gia đình ở đây luôn sát cánh và tin rằng những gì tôi lựa chọn và làm đều sẽ thành công.

* Được biết chị lập 1 tủ sách tiếng Việt. Có một thực tế ở Việt Nam hiện nay: đa phần giới trẻ ngán ngại đọc sách. Chị có bí quyết gì để gieo tình yêu sách cho con?

- Thực ra, nhà tôi cũng có thể coi như một thư viện nhỏ về sách tiếng Việt. Từ lâu, tôi vẫn chia sẻ và giới thiệu cho nhiều bạn bè cùng đọc, trao tặng sách cho các bạn nhỏ Việt Nam. Năm 2023, tôi cùng chị Kiều Bích Hương của Kênh Việt bắt đầu với dự án Tủ sách Việt tại nhà hàng Hanoi Station quen thuộc với cộng đồng Việt - Bỉ. Tủ sách được nhiều người quan tâm. Đa phần là sách tiếng Việt để giới thiệu với bạn bè quốc tế và dành cho bạn đọc gốc Việt, người Việt tại đây.
Tôi là một bà mẹ nghiện sách dù vẫn sử dụng mạng xã hội và làm việc với internet là chính. Trong gia đình tôi, ai cũng mê sách và chăm đọc, chăm mua sách.

Bộ sưu tập áo dài Tứ bình được IVB giới thiệu đã gây ấn tượng với nhiều quan khách trong buổi ra mắt Câu lạc bộ Di sản áo dài Việt Nam tại Vương quốc Bỉ

Tôi không có bí quyết nào ngoài hướng đến việc giáo dục con trẻ với các phương pháp có hệ thống và sư phạm, ví dụ như trong quá trình mang thai thì thai giáo con với sách và âm nhạc, xem phim, kể cả ăn chay… Đến khi con chào đời, cứ theo năm tháng, độ tuổi, sách luôn là món quà đầu tiên dành cho con. Đi đâu có sách hay, chúng tôi luôn mang về, quà tặng nào cũng từ sách trước nhất thay vì đồ chơi… Cho đến lúc các con biết đọc biết viết thì sách đa dạng hơn. Chính các con là người lựa chọn sách theo gu và sở thích của mình, xin phép mẹ mua sách này, xem sách kia… rồi đi thư viện cùng nhau.

Mỗi lần đi thư viện, nhà tôi thường mang mấy chục cuốn về chứ không phải vài cuốn. Mỗi tháng, chúng tôi đều dành ngân quỹ mua sách. Chúng tôi đọc sách theo mùa, theo các kỳ nghỉ. Sách đa dạng và khắp nhà. Chúng tôi trò chuyện về sách và cách đọc, cách hiểu. Tình yêu sách lớn dần theo năm tháng và có sự thay đổi phù hợp lứa tuổi, cá tính của con.

Vợ chồng chị luôn cùng nhau mọi lúc mọi nơi khi có thể

Điểm tựa yêu thương

* Qua các trang Facebook, mọi người nhận xét rằng chồng chị nhìn thật hiền từ, lúc nào cũng như lặng lẽ dõi theo vợ con. Hình như anh điềm tĩnh hơn nhiều so với một Như Quỳnh sôi nổi, năng động?

- Chồng tôi không phải lặng lẽ theo dõi vợ mà là người đồng hành và trực tiếp với mọi công việc của tôi. Hành trình của chúng tôi luôn đủ 4 người. Chồng tôi từng ngưng việc làm tiến sĩ trước đó để thu xếp cho vợ đi học và chăm sóc con cái cùng nhau cho đến lúc tôi xuất hiện, đi đọc thơ và trình diễn. 3 cha con luôn ngồi ở dưới xem từ đầu đến cuối. Khi tôi hoạt động cộng đồng, chính 3 cha con là thành viên chủ lực về hậu cần. Bây giờ với thử thách mới, cũng chính 3 cha con ủng hộ tôi nhiệt tình. 2 con có thêm kiến thức về chính trị. Lần nào tôi chuẩn bị đi họp, các con đều chủ động phụ giúp, tìm hiểu một cách nhiệt tình và rất tự nhiên.

Chúng tôi nhìn khác biệt nhưng lại chính là sự kết hợp, bổ sung cho nhau. Chồng tôi lặng lẽ ít nói nhưng kiên định, mạnh mẽ - điểm này quyết định khả năng thấu hiểu tâm tính một người nhìn năng động nhưng trầm tĩnh bên trong của tôi. Nhìn rất khác nhưng trong dòng chảy chung, chúng tôi là một dòng sâu lắng. Nhiều bài thơ, sáng tác của tôi ra đời từ những ý nghĩ lóe lên trong đầu anh ấy và các ý tưởng khi nói chuyện cùng nhau. Chúng tôi đọc sách, xem phim và luôn cùng nhau mọi lúc mọi nơi có thể; luôn háo hức khi sắp về đến nhà, nhìn thấy nhau…

* “Chén trong chạn còn khua”, những lúc hờn giận, anh chị làm sao giảng hòa?

- Đàn ông sao Hỏa, đàn bà sao Kim là chủ trương của chúng tôi. Khi anh “vào trong hang”, cần yên tĩnh thì tôi kiên nhẫn chờ đợi. Khi bực bội, tôi thường nói ngay mình bực vì cái gì, tại sao anh như thế… Chúng tôi biết xin lỗi nhau chân thành và biết cảm ơn nhau thường xuyên. Khi nhận ra lỗi, anh luôn là người chủ động hỏi cần phải làm gì để mọi sự tốt hơn hay anh cần thay đổi gì… Mọi thứ không đi quá xa vấn đề và giới hạn. Sự chân thành, yêu thương, trân trọng nhau luôn là điểm nhấn quan trọng trong tình yêu và gia đình chúng tôi.

Gia đình luôn là điểm tựa của Quỳnh Iris Nguyễn - de Prelle

* Khi nói về hôn nhân với chồng ngoại quốc, người ta hay bàn về nỗi lo khác biệt văn hóa. Chị đã thích ứng ra sao?

- Nỗi lo khác biệt văn hóa là một định kiến. Từ lúc gặp nhau và xác định về chung nhà, chúng tôi đều chung mục tiêu học hỏi nhau mỗi ngày, không ngộ nhận và ảo tưởng. Văn hóa châu Âu không quá xa lạ với tôi vì tôi đã đọc các tác phẩm văn chương Pháp và văn học phương Tây nói chung từ nhỏ. Tôi thích ứng rất nhanh và hoàn toàn tự nhiên, tự nguyện… Ẩm thực là thứ khó khăn nhất với nhiều người Việt nhưng bản thân tôi từ Việt Nam đã thích bánh mì, sữa, phô mai… Có lẽ bởi tôi lớn lên trong một gia đình mà cha mẹ luôn tôn trọng sự riêng tư, sự khác biệt, sự độc lập… Khi qua Bỉ, tôi được sống trong bầu không khí tự do cùng gia đình. Cha mẹ chồng hay gọi tôi là nhà Bỉ học vì cần gì, muốn biết thông tin nào là ông bà hỏi tôi. Chồng tôi thì lại… Việt Nam hơn tôi. Anh ghiền các món ăn Việt, nấu ăn rất tốn mắm, từ mắm tôm đến thịt kho, canh chua, cháo gà, bún, miến, phở… Sự kết hợp văn hóa là một hành trình thú vị, khiến chúng tôi thêm “giàu có”, không ai trong gia đình phải điều chỉnh hay thay đổi gì.

Nhà tôi có đầy đủ đồ dùng từ thời các cụ, từ cái chén đến từng vật dụng chúng tôi sưu tầm để gìn giữ văn hóa cho nhau, cho con cái và cho không gian sống của mình. Có bạn từng nói nhà tôi như một bảo tàng nhỏ, có từ chiếc nồi gang bà nội để lại hay căn bếp nhỏ của tôi chứa đựng mọi nguyên vật liệu để nấu đồ Việt Nam, từ món chè tráng miệng đến các loại đồ khô để nấu phở, nấu bún… hệt như một góc chợ Việt. Chồng tôi ăn đũa từ trước khi gặp tôi vì anh ấy yêu thích văn hóa phương Đông nói chung và thích ẩm thực đa dạng. 2 con tôi được luyện tập ăn các món ăn trên toàn thế giới từ trong bếp của một bà mẹ gốc Việt mê đồ Hàn, đồ Nhật. Món nào chúng tôi cũng thích thú cùng nhau khám phá.

* Cảm ơn chị đã chia sẻ.

Diễm Chi (thực hiện) - Ảnh do nhân vật cung cấp