Nghệ sĩ Minh Phượng: Nhẹ nhàng hơn khi buông bỏ

Thuộc thế hệ “nghệ sĩ vàng” của sân khấu kịch nói TP.HCM thập niên 80-90, Minh Phượng có mặt ở hầu hết những vở kịch nổi tiếng của sân khấu 5B và chương trình Chuyện trong nhà ngoài phố trên truyền hình. Khả năng thể hiện tốt, nghệ sĩ Minh Phượng để lại dấu ấn đặc biệt cho khán giả qua những vai diễn chính diện, tính cách, những nhân vật dí dỏm, hài hước. Lối diễn, cách khai thác hành động nhân vật sáng tạo của chị khó có thể nhầm lẫn với nghệ sĩ nào khác.

Đột ngột chia tay sân khấu để làm vợ, làm mẹ khi đang ở đỉnh cao, Minh Phượng để lại nhiều tiếc nuối cho khán giả. Hơn hai mươi năm từ ngày chia tay khán giả Sài Gòn, những biến cố, thăng trầm trong cuộc sống làm mẹ đơn thân, bươn chải nuôi hai con ăn học nơi xứ người, cộng thêm thời gian, tuổi tác… làm không ít khán giả ngỡ rằng Minh Phượng sẽ thay đổi rất nhiều.

Trái lại, trong lần Minh Phượng trở về nước tham gia những dự án nghệ thuật mới đây, khó có thể tìm được vết hằn thời gian, những nỗi buồn, lo toan của bà mẹ đơn thân. Vẫn nụ cười tươi tắn, ánh mắt không gợn u buồn ngay cả lúc nhắc lại khúc quanh cuộc đời, giọng nói sôi nổi, nồng ấm và nhiệt thành, nghệ sĩ Minh Phượng trẻ hơn rất nhiều so với tuổi thật của mình.

* Chào chị. Chắc chắn nhiều phụ nữ muốn chị tiết lộ bí quyết gìn giữ tuổi xuân?

- (cười) Tôi không có bí quyết đặc biệt ngoài việc tạo cho mình sự thanh thản trong tâm hồn, không để nỗi buồn, oán hờn có cơ hội “quấy nhiễu” mình. Tôi tập yoga, cảm nhận yoga rất tốt cho sức khỏe và tinh thần của mình.

* Nghe chị nói có vẻ rất đơn giản, nhưng cách đây hơn mười lăm năm, khi hôn nhân tan vỡ, chị có nghĩ được như bây giờ?

- Thời gian đầu, biến cố hôn nhân sau sáu năm chung sống làm tôi choáng váng. Tôi sụt 7-8kg vì không thể dứt mình ra khỏi những suy nghĩ “bùng nhùng”. Nhưng tôi là người có cá tính mạnh, thêm nữa bên cạnh còn có các con, đã giúp tôi “tỉnh” ra, rằng không thể tự trói buộc mình trong nỗi buồn đau. Tử vi ghi cung phu của tôi rất xấu, bù lại, cung tử rất tốt.

Đôi khi niềm tin tâm linh có thể là chìa khóa mở cho mình một cánh cửa khác. Tôi tự “ma mị” mình rằng đó là số phận, cứ chấp nhận, vui vẻ bước tiếp vì không thể thay đổi nó. Cứ vậy, tôi nhẹ nhàng bước qua nỗi đau, tự tìm niềm vui cho mình. Đến tận bây giờ, hai con là hạnh phúc, động lực lớn nhất cho tôi thêm sức mạnh để làm được những gì mình mong muốn.

Nghệ sĩ Minh Phượng và đồng nghiệp trong ngày Giỗ Tổ Sân khấu 2017

* Chị nói với các con như thế nào về cuộc hôn nhân tan vỡ của ba mẹ?

- Hôn nhân trục trặc, điều tôi lo sợ nhất là những cuộc cãi vã của ba mẹ sẽ làm các con tổn thương, ảnh hưởng đến sự phát triển của chúng. May mắn, điều ấy không xảy ra. Gia đình vẫn yên ấm trong suy nghĩ của các con, khác biệt là ba không còn sống chung một nhà, chỉ về thăm vào cuối tuần hoặc những dịp đặc biệt. 

Tôi không nói gì về chuỵện của ba mẹ, cho đến lúc anh ấy không về nhà nữa. Các con dần khôn lớn, đủ để hiểu chuyện gì đã xảy ra với gia đình mình. 

* Vợ chồng chị giữ được bình tĩnh ngay trong bão tố của hôn nhân, nghe rất lạ?

- Nếu một người im lặng chịu đựng thì người kia chẳng có lý do gì để nổi giận hay cãi cọ. Ban đầu, tôi nghĩ mình nín nhịn vì các con, nhưng sớm nhận ra cũng là để cho mình. Mối quan hệ nào cũng vậy, một người đã quyết dứt áo ra đi, người còn lại cố gắng níu kéo cũng vô ích. 

Người ta đã quay lưng, mình tức giận, oán ghét, tìm cách trả thù cũng là chuyện của mình, họ không quan tâm. Đau đớn vật vã, thù hận chỉ làm khổ chính mình, ảnh hưởng đến các con. Vậy sao mình không chọn cách buông bỏ, an nhiên mà sống để tận hưởng niềm vui, hạnh phúc mà cuộc sống này đã ban cho mình?

* Nhưng khi con cái phát hiện bí mật đằng sau cuộc hôn nhân tốt đẹp của cha mẹ, niềm tin của con dễ bị đổ vỡ?

- Tôi không bưng bít, mà để con thấy những gì đang diễn ra trong cuộc sống gia đình. Tôi không tô hồng cuộc hôn nhân, cũng không tìm cách bôi đen ba của chúng. Mọi việc diễn ra theo tự nhiên, các con hiểu và nhận diện vấn đề theo thời gian và sự trưởng thành. 

Tôi quan niệm không thể áp đặt các con theo suy nghĩ của mình, dù con ở lứa tuổi nào. Nhưng rõ ràng, sự đổ vỡ trong hôn nhân, những việc diễn ra sau đó đã ảnh hưởng không nhỏ đến các con, nhất là con gái. Cháu gần như không có niềm tin tuyệt đối vào những người đàn ông quanh mình.

Nghệ sĩ Minh Phượng và hai con trong ngày con gái tốt nghiệp trung học

* Là mẹ, chị đón nhận điều đó ở con gái ra sao? 

- Có lúc con làm tôi suy nghĩ, nhưng tôi cũng cho rằng đó là điều nên có ở con, miễn con đừng trở thành người quá đa nghi. Cuộc sống ẩn chứa nhiều bất ngờ, khi biết đặt ranh giới cho lòng tin, con có thể tránh được những cú sốc không đáng có. 

* Định cư ở Canada nhưng khán giả không có cảm giác chị “đi vắng” vì chị vẫn xuất hiện trên truyền hình, thậm chí cả những vở diễn của sân khấu 5B trong những lần chị về thăm nhà. Khi hôn nhân đổ vỡ, nhiều người đã nghĩ chị sẽ trở về?

- Chính tôi cũng nghĩ đến điều đó. Ngoài chồng, tôi không có họ hàng, bạn bè ở Canada. Vợ chồng đường ai nấy đi, một nách hai con nhỏ dại, tôi đã nghĩ mình sẽ phải trở về vì không thể một thân một mình nuôi con nơi đất khách quê người. 

Đặt mọi thứ lên bàn cân, nghe lời khuyên từ gia đình, tôi nhận ra rằng, quay trở về là ích kỷ vì tôi chỉ biết nghĩ cho mình: khi mọi việc thuận lợi thì gác lại tất cả để ra đi, gặp trục trặc là vội vã quay về. Tôi sẽ được sống với đam mê của mình, dễ thở hơn nếu trở về, nhưng cuộc sống của các con sẽ xáo trộn. Bởi lúc đó con đang ở tuổi bắt đầu đến trường. Rồi tương lai của con khi cần học bậc cao hơn, sẽ phải trở lại Canada…

Gom góp tiền bạc, tôi mua căn hộ nhỏ ở Canada để ba mẹ con có thể an cư. Tôi chính thức trở thành thợ làm nail, kiếm tiền nuôi con ăn học. Vậy mà cũng đã hơn 15 năm.

* Một nghệ sĩ nổi tiếng của sân khấu kịch Sài Gòn trở thành thợ nail, chị có chạnh lòng?

- Làm sao có thể bình thản khi từng là diễn viên, là người của công chúng, giờ trở thành thợ chăm sóc, tỉa tót từng bộ móng tay, móng chân cho khách. Cũng mất một hai năm lăn tăn, nhưng rồi cũng quen dần và xác định tư tưởng: diễn viên hay thợ làm nail cũng là công việc kiếm tiền lương thiện. 

Giờ tôi không bận lòng việc mình vẫn đang làm nail, cũng không thấy mình vất vả. Tôi tận hưởng cảm giác hạnh phúc của người mẹ có những đứa con ngoan, chăm chỉ học hành, yêu thương gia đình. Với tôi, vậy là đã đủ đầy.

* Vừa làm cha, vừa làm mẹ ở đất nước có nền văn hóa nhiều khác biệt so với Việt Nam, chị đã nuôi dạy các con như thế nào? 

- Tôi học được nhiều điều từ cách dạy con. Học cách kiên cường, mạnh mẽ, cảm nhận sự yên bình, hạnh phúc dù gia đình không toàn vẹn. Học cách trở thành bạn của con, để con tin tưởng, chia sẻ với mình mọi vấn đề. Tôi dành tất cả thời gian rảnh rỗi có được để nấu những món ăn con thích, để cả nhà ở bên nhau. 

Tôi sợ con không biết tiếng Việt nên khi nói chuyện với mẹ, nhất định các con phải sử dụng tiếng mẹ đẻ. Tôi không dạy con theo kiểu áp đặt mà đặt mình vào vị thế người đi trước, nhiều kinh nghiệm sống hơn để hướng dẫn, khuyên bảo con. Tôi học cách chấp nhận những điều thuộc về cái tôi, cá tính riêng của con. 

Thậm chí khi con trai học hết cấp III nhưng vẫn chưa có bạn gái, tôi cho con hiểu mẹ sẵn sàng chấp nhận nếu con có vấn đề về giới tính, để con sống thoải mái, không áp lực. Có lẽ tôi lo xa, vì sau đó không lâu, con trai đưa bạn gái về nhà ra mắt mẹ và em (cười). 

Nghệ sĩ Minh Phượng và các diễn viên, đạo diễn phim Đò dọc

* Vừa trở thành bà trùm trong một dự án phim điện ảnh, đây cũng là vai diễn điện ảnh đầu tay của chị, hẳn có nhiều điều thú vị về vai diễn này?

- Cho phép tôi không tiết lộ thông tin về bộ phim vì ê-kíp sản xuất muốn giữ kín đến giờ chót. Tôi được giao đảm nhận vai bà trùm, người mang nhiều bộ mặt khác nhau khi đối mặt với những tình huống, nhân vật có “phân tầng” xã hội khác nhau. 

Thách thức lớn nhất của tôi là hầu hết các cảnh quay đều diễn ra ở một vị trí, một tư thế ngồi. Nếu ở sân khấu, tôi sẽ khai thác nhiều hành động để thể hiện những trạng thái cảm xúc, tâm trạng của nhân vật. Nhưng ở phim điện ảnh, tôi phải học cách thể hiện những trạng thái tâm lý cảm xúc đó bằng ánh mắt, biểu cảm trên khuôn mặt. Một khó khăn khác tôi phải vượt qua là giọng nói. 

Từng là giảng viên môn Tiếng nói sân khấu ở Trường Sân khấu TP.HCM (nay là Đại học Sân khấu Điện ảnh), tôi quen cách phát âm phải tròn vành, rõ chữ như ở sân khấu. Lần này, tôi phải “chùi” hết thói quen đó, thoại lời nhẹ nhàng hơn, bớt nhấn nhá. Tôi học được cách làm việc ở lĩnh vực mới, nơi tôi vẫn nghĩ mình không khó thích nghi bởi đó cũng là công việc diễn xuất, nghề “ruột” của mình.

* Gần đây chị về nước, tham gia khá nhiều hoạt động nghệ thuật ở TP.HCM. Chị vẫn là tên tuổi được khán giả yêu mến, chờ đợi. Các con đã trưởng thành, chị có định sẽ về Việt Nam để trở lại với đam mê của mình?

- Dù thỉnh thoảng vẫn về Việt Nam đóng kịch, phim truyền hình nhưng tôi chưa thực sự hòa nhập trở lại với hoạt động nghệ thuật ở TP.HCM. So với thời của tôi cách đây hơn 20 năm, hoạt động văn hóa nghệ thuật ở TP phát triển rất nhanh, có nhiều thay đổi. Có những đổi thay trong quan điểm, suy nghĩ khiến tôi thấy mình ở đâu, xa lắc. 

Lý do khác, tôi chưa có nhiều cơ hội trở lại với nghề, để có thu nhập tốt và ổn định. Tôi vẫn đang là lao động chính, ít nhất cho đến lúc các con tốt nghiệp đại học. 

* Cảm ơn chị về cuộc trò chuyện này. 

Thảo Vân (thực hiện)