Nghệ sĩ Hiển Phước và Thanh Hoa: Kể chuyện tình trên dây

Họ không cố phô diễn những màn kỹ thuật khiến người xem hồi hộp đến nghẹt thở mà đã kể một câu chuyện tình yêu lãng mạn, bay bổng trên không trung. Trong ánh đèn sân khấu, trong nhịp điệu của ca khúc Te Amo, những chuyển động của hình thể và ánh mắt của đôi nghệ sĩ đã gửi trao đến khán giả những cảm xúc nhẹ nhàng, đẹp đẽ. 

Cả hai là nghệ sĩ của nhà hát nghệ thuật Phương Nam, vừa đem vinh quang về cho xiếc Việt Nam với chiếc huy chương Vàng (HCV) tại Liên hoan xiếc quốc tế Almaty 2023 (Kazakhstan) vào cuối tháng Bảy vừa qua.  

Khán giả hô vang: "Việt Nam, Việt Nam", còn gì vui hơn! 

Phóng viên: Liên hoan xiếc tại Almaty (thành phố lớn nhất của Kazakhstan) anh chị vừa tham dự có quy mô như thế nào?

Nghệ sĩ Hiển Phước: Các cuộc thi xiếc trên thế giới thường quy tụ các nước có nghệ thuật xiếc phát triển và được tổ chức rất chỉn chu. Liên hoan xiếc Almaty vừa rồi có 15 nước tham gia với hơn 100 diễn viên, trong đó nhiều nước có nghệ thuật xiếc được thế giới đánh giá cao như Nga, Đức, Ukraine… Nhiều người ở đó chưa biết về xiếc Việt Nam.

Khi chúng tôi lên sân khấu biểu diễn, họ đã rất bất ngờ. Nói chung, ở liên hoan lần này, chúng tôi được cọ xát rất nhiều. Và một điều quan trọng khác chúng tôi có được ở đây là mọi người không xem nhau như đối thủ mà tràn đầy tình đồng nghiệp. Chúng tôi không tiếc lời khen dành cho nhau, vỗ tay động viên mỗi khi có ai diễn chưa tốt để họ lấy lại tinh thần và làm tốt hơn. 

* Họ bất ngờ vì tiết mục của Việt Nam nổi bật hay chỉ vì xiếc Việt Nam tốt hơn những gì họ nghĩ?

Nghệ sĩ Hiển Phước: Thực tế là một số nước còn không biết ở Việt Nam có xiếc, vậy nên khi xem chúng tôi trình diễn, họ bất ngờ và có sự so sánh với các tiết mục khác. Tôi nghĩ là qua những lần biểu diễn, họ đã nghĩ khác đi và đã đặt Khoảnh khắc tình yêu lên bàn cân cùng các tiết mục khác để so sánh. Bằng chứng là lần nào chúng tôi diễn, họ cũng xem rất đông. 

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Liên hoan trao tổng cộng 3 HCV, tiết mục của ta được giám đốc đoàn xiếc Almaty trao và ảnh được đăng trên 1 trang báo ở Almaty nên tôi nghĩ chiếc huy chương này quan trọng. Chúng tôi rất hãnh diện.

* Lần thi này hẳn có nhiều điều đặc biệt đối với anh chị?

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Khác hơn rất nhiều lần trước, cả tôi và Phước đều bị sụt cân và có những áp lực vì trước đó Phước bị chấn thương ở chân và vai vì đã rơi từ độ cao 2 mét nên thể lực giảm rất nhiều. Tôi tự nhủ thôi thì mình cứ làm hết sức và để mọi thứ theo số phận. Trước khi bước vào bài thi, Phước phải dùng xịt giảm đau tức thì. Có điều, như những lần trước, tôi nói với Phước: “Đừng đặt nặng giải thưởng, chúng ta làm hết sức để chinh phục khán giả”. Cuối cùng, may mắn đã mỉm cười với chúng tôi. Khi chúng tôi ra chào, cả sân khấu vỗ tay hô vang: “Việt Nam, Việt Nam”, còn gì vui hơn!

Nghệ sĩ Hiển Phước: Chúng tôi đã diễn nhiều lần nên không lo về bài diễn. Điều cả hai lo nhất là ráp sân khấu rất khó vì độ cao sân khấu khác, người phụ trách dàn ánh sáng và người điều khiển dây cũng khác, trong khi đó chúng tôi không có nhiều thời gian, sức khỏe để tập cũng như ráp bài, chỉ làm 1 lần duy nhất.   

* Khi được xướng tên, cảm xúc của anh chị như thế nào?

Nghệ sĩ Hiển Phước: Ban đầu, chúng tôi vui khi nghe tên Việt Nam vì họ nói tiếng Nga nên chúng tôi không hiểu họ nói gì. Đến khi biết mình được nhận HCV, niềm vui nhân lên rất nhiều.

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Chúng tôi có 3 lần nhận giải, 2 giải phụ và HCV. Mỗi lần nghe 2 tiếng “Việt Nam” được MC xướng lên thật to, chúng tôi rất cảm động, tự hào. Lần nhận HCV này khác hẳn, chúng tôi được chào đón nồng nhiệt, mọi người tại sân khấu còn giành nhau chụp hình với chúng tôi. Phải nói là hạnh phúc vỡ òa vì những nỗ lực của chúng tôi đã được đền đáp xứng đáng.

Hiển Phước và Thanh Hoa dâng hoa và báo công tại tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh (TPHCM) - Ảnh: Ngọc Tuyết

* Từ khi nào anh chị nung nấu ý nghĩ nên đưa bài diễn của mình đến với thế giới?

Nghệ sĩ Hiển Phước: Ban đầu, chúng tôi chỉ tập luyện Khoảnh khắc tình yêu hết khả năng mình như hầu hết các tiết mục khác của nhà hát chứ không có tham vọng gì. Sau đó, nhận được các lời mời lưu diễn cũng như tham gia các liên hoan xiếc quốc tế, chúng tôi biết rằng mình phải làm gấp 2, 3 để thế giới biết đến xiếc Việt Nam nhiều hơn. Chúng tôi đã lên ý tưởng rõ ràng hơn cho từng phần của bài diễn, chọn nhạc, trang phục và bàn nhau về cách biểu diễn rất kỹ càng. Chúng tôi nghe bài hát rất nhiều và rút được nhiều kinh nghiệm qua các cuộc thi như kỹ thuật, cách giao tiếp với nhau trên sân khấu và cả những xử lý lặt vặt. Cứ vậy, bài diễn này càng lúc càng đi xa hơn.

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Để Khoảnh khắc tình yêu tiếp tục đi xa, cả hai vẫn luôn tập thể lực nhằm giữ gìn cơ thể dẻo dai.

* Có phải tình yêu anh chị đang dành cho nhau cũng góp phần giúp Khoảnh khắc tình yêu đi xa hơn?

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Cũng không hẳn vậy. Nếu hiểu ý nhau, các diễn viên đều sẽ diễn tốt với bạn diễn. Có thể sự thân mật cũng giúp chúng tôi diễn tốt hơn một chút vì dễ bàn bạc và thu xếp lịch tập cùng nhau, cả ánh mắt dành cho nhau nữa nhưng chỉ thuận lợi hơn một chút thôi.

Hiển Phước và Thanh Hoa trong đời thường - Ảnh do nhân vật cung cấp

Nghệ sĩ Hiển Phước: Tôi không quá để ý bởi lần nào cũng tập trung thật nhiều vì sự an toàn của Hoa gần như nằm trong tay tôi. Càng diễn nhiều thì càng có kinh nghiệm, tai nạn ít khi xảy ra nên tôi đỡ lo lắng hơn.

* Vì tình yêu, anh chị diễn đôi cùng nhau hay nhờ bài diễn này anh chị đến với nhau?

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Ban đầu, chúng tôi chỉ thấy phù hợp để tập chung, tập dần dần thì hiểu ý nhau hơn và tình yêu xuất hiện.

Xiếc đã đem lại mọi thứ 

* Xiếc có ý nghĩa như thế nào đối với anh chị?

Nghệ sĩ Thanh Hoa: 17 tuổi, tôi mới bắt đầu đến với xiếc, như vậy là khá muộn. Dù gặp nhiều khó khăn nhưng tôi vẫn ở lại đến giờ, có nghĩa xiếc chính là sinh mạng thứ hai của tôi. Dù gặp chấn thương, tôi vẫn nghĩ mình phải luôn cố gắng; cũng có khi mệt mỏi, chùn bước nhưng tình cảm dành cho xiếc đã giữ chân tôi lại.

Nghệ sĩ Hiển Phước: Tôi tiếp xúc với xiếc từ nhỏ nên đam mê xiếc tự nhiên như một phần cuộc sống. Lúc nhỏ, tôi thường ước ao, không biết khi nào mình trình diễn được như những nghệ sĩ chuyên nghiệp trên sân khấu nhưng giờ tôi đã làm được. 

* Xiếc đã đem lại cho anh chị những điều gì?

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Mọi thứ tôi đang có. Vinh quang như HCV vừa rồi, được đi nhiều nơi trên thế giới không những không tốn tiền mà còn được tiền thù lao và tiền thưởng, xiếc cho tôi cảm giác tự do thoải mái, không có sự ràng buộc. 

Nghệ sĩ Hiển Phước: Xiếc đem tôi đến với khán giả và các cuộc thi trong niềm hạnh phúc, vui sướng. 

Liên hoan xiếc quốc tế Almaty 2023 (Kazakhstan) - Nguồn ảnh: Ban tổ chức

* Nhưng hẳn anh chị cũng có những trăn trở về nghệ thuật xiếc?

Nghệ sĩ Hiển Phước: Về cá nhân, kinh nghiệm biểu diễn của tôi đã có nhưng điều tôi muốn làm vẫn chưa làm được, như cách truyền trao cho những bạn diễn khác. Tôi luôn muốn phát huy xiếc nhiều hơn để có những tiết mục đặc biệt đem ra nước ngoài nhưng ngành xiếc đang thiếu diễn viên. Vì chưa có người nên tôi không thể có phương án cụ thể, có thể tôi sẽ đào tạo cặp nào khác biểu diễn như chúng tôi hoặc nhiều hơn, đồng thời dàn dựng các tiết mục phù hợp với từng diễn viên.

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Thứ nhất, tôi mong khi dự án xây dựng rạp xiếc ở Nhà thi đấu Phú Thọ hoàn thành thì sẽ có trường đào tạo và đầu vào sẽ đông. Ở đó, xiếc Việt Nam sẽ tìm thấy những diễn viên mê nghề và có hình thể đẹp. Trong tương lai, biết đâu xiếc Việt Nam cũng có diễn viên thần tượng như điện ảnh, ca nhạc. Thứ hai, nghề xiếc khá vất vả, nhất là đối với phụ nữ. Chúng tôi thường phải chịu cảnh cơ vai săn chắc “quá mức quy định” nên hình thể có vẻ không đẹp. Vì vậy, các bạn nữ thường tập các tiết mục dễ hơn để không ảnh hưởng đến vóc dáng. Nhưng đối với tôi, như vậy thì không hấp dẫn và cũng không thể đến với các cuộc thi lớn trên thế giới. Hầu hết các nghệ sĩ nước ngoài tập luyện rất nhiều, cơ thể họ săn chắc khác người bình thường nhưng tôi thấy họ rất đẹp. Các bạn thích kiểu phụ nữ mỏng manh nhưng tôi thích sự mạnh mẽ. Hình ảnh nào cũng tốt miễn chúng ta yêu cơ thể mình. 

* Thành quả anh chị vừa đạt được hay trước đó của Quốc Cơ - Quốc Nghiệp trên các sân khấu thế giới ở một đất nước gần 100 triệu dân như ta xem ra quá ít ỏi. Anh chị có nghĩ rằng nếu được đầu tư bài bản thì xiếc Việt Nam có những thành quả tương xứng hơn?

Nghệ sĩ Hiển Phước: Cần có chính sách tốt cho ngành xiếc và kế hoạch dài hơi của giới chuyên môn. Ở góc độ cá nhân, ngay thời điểm hiện tại, chúng tôi chỉ mong khán giả dần có cái nhìn khác về xiếc. Có những người hễ thấy ai làm gì khác người thì gọi là đang “làm xiếc”. Một số người khác hỏi tôi làm gì và tôi nói mình là diễn viên xiếc thì họ hỏi “xiếc khỉ hả?” nghe rất chạnh lòng. Trong mắt họ, xiếc nghĩa là xiếc thú, xiếc hề hay xiếc đường phố. Tôi ước gì họ đến sân khấu xem chúng tôi diễn để khỏi mông lung về nghệ sĩ xiếc và nhìn về nghề xiếc một cách sang trọng hơn, chuyên nghiệp hơn dù là xiếc hề hay xiếc thú.

Niềm vui của Hiển Phước, Thanh Hoa và Nghệ sĩ ưu tú Bích Liên khi giành giải thưởng cao nhất tại Kazakhstan - Ảnh: Lê Diễn

Mơ về liên hoan xiếc Monte - Carlo 

* Khi nói về diễn viên xiếc, nhiều người thường trầm trồ về sự khổ luyện và hy sinh. Anh chị nói gì về sự hy sinh với nghề?

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Bộ môn nào cũng có sự hy sinh. Chúng ta thường chỉ thấy huy chương mà ít biết quá trình dẫn đến bục vinh quang không hề đơn giản. Mồ hôi, nước mắt và cả những lúc buồn chán, tuyệt vọng… là những thứ mà ai đeo đuổi sự nghiệp của mình cũng có lúc gặp phải. Bộ môn xiếc chưa được quan tâm nhiều nên đôi lúc chúng tôi cũng chạnh lòng nhưng chỉ một chút thôi.

* Vậy có thể hiểu rằng một nghệ sĩ xiếc không cần nói nhiều về sự hy sinh của mình, thay vào đó, mong rằng mọi người nhìn nhận đúng hơn về xiếc và các nỗ lực của nghệ sĩ để họ được đánh giá xứng tầm và đầu tư đúng đắn cho nghệ thuật xiếc?

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Đúng vậy! Chúng tôi không thích kể khổ. Nghề nào chẳng khổ, cái khổ của mình là do mình chọn, phải chấp nhận chứ chẳng có gì gọi là hy sinh ghê gớm. Điều lớn hơn chúng tôi muốn nói là các nghệ sĩ xiếc nên được quan tâm nhiều hơn.

*Anh chị có mang tâm lý sau thành quả đạt được thì mình cần chọn lọc nhận những show lớn hơn, đẳng cấp hơn?

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Tôi không có tâm lý đó. Tuy nhiên, sau mỗi show diễn ở nước ngoài về, thấy người ta đầu tư sân khấu đẹp; trang thiết bị hiện đại; thảm tập, phòng tập tuyệt vời thì chạnh lòng vì rạp xiếc ở ta mưa thì dột, nắng thì nóng bức. Tôi vẫn rất muốn tham gia những buổi biểu diễn phục vụ vì thấy vui, vì thích cảm giác được cống hiến cho khán giả. Sân khấu có thể không đẹp, không sang trọng nhưng một show diễn không được ban tổ chức chuẩn bị đàng hoàng mới khiến tôi mất cảm xúc.

Có thời gian vì mưu sinh nên show nào chúng tôi cũng diễn, còn sau này, chúng tôi chọn lọc hơn vì phải giữ sức khỏe và chỉ nhận show khi được trả thù lao xứng đáng với năng lực. Dĩ nhiên với những show mang tinh thần bạn bè và từ thiện, chúng tôi rất vui vẻ làm. 

Nghệ sĩ Hiển Phước: Không có show lớn hay show nhỏ, miễn nhà tổ chức và khán giả tôn trọng mình thì với tôi, đó là một show diễn tốt. 

* Anh chị có xem ai là thần tượng và bị ảnh hưởng bởi họ không?

Nghệ sĩ Hiển Phước: Tôi không thần tượng ai. Khi thấy thích ai thì tôi học hỏi, áp dụng cho bản thân. Cũng có những lối diễn mình thích nhưng không thể áp dụng vì không phù hợp cơ thể mình. Thường thì tôi thích phong cách của các diễn viên châu Âu. Họ diễn tự nhiên như cuộc sống hằng ngày, cảm giác như không cần gồng lên tập luyện nhiều. Về Việt Nam thì khó làm được như vậy.

Nghệ sĩ Thanh Hoa: Diễn viên Việt Nam thường không bộc lộ bản thân nhiều trên sân khấu. Tôi nghĩ rằng bạn nên là chính mình trên sân khấu, diễn với chính cơ thể mình và đừng sợ bị chê.

* Hiện tại, mơ ước lớn nhất trong sự nghiệp của anh chị là gì?

Nghệ sĩ Hiển Phước - Thanh Hoa: Tranh tài ở Liên hoan xiếc Monte - Carlo. Đó là liên hoan xiếc lớn nhất thế giới được tổ chức thường niên ở Monaco. Rất khó để biểu diễn tại đây vì đòi hỏi rất nhiều điều kiện và những nghệ sĩ được chọn phải có trình độ rất cao. 

* Cảm ơn anh chị đã chia sẻ. 

Lam Hạnh (thực hiện)