Nghệ An: Nhiều khu đất tái định cư bỏ hoang

Nhiều người dân xóm 9, xã Hưng Lam đã làm lại nhà, nâng nền để thích ứng với lũ, không còn nhu cầu di dời đến khu tái định cư - Ảnh: Phan Ngọc

Khi cần không có, khi có lại hết cần

Năm 2011, UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt đầu tư mở rộng dự án tái định cư (TĐC) cho các hộ dân vùng thiên tai, sạt lở xã Hưng Lam (nay là xã Xuân Lam), huyện Hưng Nguyên. Khu TĐC này nằm bên đường ven đê Tả Lam, có vị trí giao thông khá thuận tiện, gồm đường bê tông, mương thoát nước, điện sinh hoạt với kinh phí đầu tư hơn 24 tỉ đồng. 

Dự án do Chi cục Phát triển nông thôn Nghệ An làm chủ đầu tư, dự kiến hoàn thành sau 24 tháng để bố trí chỗ ở mới cho 100 hộ dân vùng ngập lũ và sạt lở đất phía ngoài đê sông Lam. Nhưng mãi đến 10 năm sau, năm 2021, dự án mới hoàn thành và bàn giao cho địa phương. Đến nay, khu TĐC vẫn bỏ hoang, chưa có một hộ dân nào đến ở. 

Ông Nguyễn Xuân Sinh - 55 tuổi, trú xã Xuân Lam - bày tỏ: “Khi có thông tin dự án được triển khai, người dân địa phương rất vui và lần lượt đăng ký với hy vọng thoát khỏi cảnh chạy lũ. Nhưng kỳ vọng rồi lại thất vọng. Chờ mãi cũng không thấy. Năm nào tiếp xúc cử tri dân cũng hỏi và họ cứ hứa mà chẳng thấy xong, nên chúng tôi phải tự xoay xở lo cho mình”. 

Chỉ tay về căn nhà mái thái 3 gian khang trang được xây từ vài năm trước, ông Sinh cho biết, ngán ngẩm cảnh chạy lụt hết năm này sang năm khác nên vợ chồng ông đã vay mượn để xây lại ngôi nhà cao ráo để tránh lũ. 

Ông Dư Văn Thủy - người dân nằm trong diện được di dời đến khu TĐC - cũng cho hay, vì chờ quá lâu nên năm 2021, ông đã xây nhà mới, nâng nền nhà cao thêm 1,3m để tránh lũ. “Xây cao như vậy thì năm nào lũ lớn cũng chỉ bị ngập nhẹ nên không còn quá lo lắng. Ở đây đất vườn nhà tôi có cả ngàn mét vuông, còn có thể làm rau để bán. Đến khu TĐC có ít đất, nên tôi không đi nữa” - ông Thủy lý giải.

Lo dân sẽ bán đất tái định cư

Tương tự, 2 khu TĐC dành cho dân vạn chài sông Lam ở xã Thanh Thủy và xã Thanh Lâm, huyện Thanh Chương cũng có nguy cơ “ế ẩm” do triển khai quá chậm. Dự án được UBND tỉnh Nghệ An phê duyệt từ năm 2009 với kinh phí hơn 80 tỉ đồng, là nơi ở mới của gần 200 hộ vạn chài sống lênh đênh trên sông Lam. Thế nhưng đến đầu năm 2022, sau 13 năm, dự án mới hoàn thành, nên nhiều hộ dân ở xã Võ Liệt, huyện Thanh Chương không thể chờ, đã rời sông lên bờ cất nhà ở từ lâu. 

Ông Bùi Xuân Lĩnh - Chủ tịch UBND xã Võ Liệt - cho biết, hơn 10 năm trước, thời điểm dự án TĐC được triển khai, trên địa bàn xã có gần 100 hộ dân có nhu cầu chuyển lên khu TĐC, nhưng nay thì nhiều hộ không còn nhu cầu. Ông Trình Văn Nhã - Chủ tịch UBND huyện Thanh Chương - cho biết, dự án TĐC dành cho người dân vạn chài triển khai quá chậm khiến nhiều người không thể chờ đợi được. Ngoài ra, “Dân vạn chài làm gì có nhà, chỉ có mỗi cái thuyền thôi. Giờ lên bờ, Nhà nước không hỗ trợ tiền dựng nhà nên rất khó cho họ. Hơn nữa, dù được bố trí đất rừng sản xuất khi lên bờ, nhưng liệu người dân vạn chài có quen với trồng trọt trên rừng không!?” - ông Trình Văn Nhã đặt vấn đề.

Trước tình trạng trên, lãnh đạo huyện Thanh Chương cho rằng, nếu làm không chặt chẽ, sẽ dẫn đến tình trạng người dân đến nhận đất TĐC nhưng không ở mà bán lại cho người khác. Như vậy mục tiêu của dự án cũng không đạt được. 

Phan Ngọc