Ngàn năm Ephesus

Ngay sát bến xe là chợ phiên chỉ họp vào cuối tuần, nơi người dân địa phương đang tất bật chuẩn bị các sạp hàng nông sản tươi rói rất hấp dẫn. Chúng tôi ghé vào hàng bánh mì, mua vài chiếc bánh simit (bánh mì mè) mới nướng còn nóng hổi rồi nhẩn nha thưởng thức cùng ly trà đường nóng, một bữa sáng truyền thống đơn giản mà chắc bụng của người Thổ. Ăn xong, chúng tôi trở lại bến xe, vừa kịp lúc chiếc dolmus (xe bus công cộng) đầu tiên trong ngày khởi hành tới Ephesus.

Đại lộ chính của Ephesus thênh thang với hàng cột cẩm thạch hai bên

Mặt tiền lộng lẫy của thư viện Celsus

Mặc dù chưa được khai quật toàn bộ, mật độ kiến trúc cổ dày đặc được quy hoạch hoàn hảo trong khu vực tham quan đã cho thấy mức độ phát triển cao của thành phố Ephesus cổ đại. Các dữ liệu khảo cổ cho biết, dân số ở đây đã từng đạt tới 250.000 người vào thời kỳ thịnh vượng nhất, khi thành phố là một bến cảng và trung tâm giao thương quan trọng của vùng Agean. Khác với các di sản ở Rome hay Athens nằm rải rác giữa thành phố hiện đại, Ephesus được bảo tồn tập trung trong một khu vực. Nhờ vậy mà cảm xúc của du khách tham quan được liền mạch, không bị ngắt quãng bởi các ngoại cảnh hiện đại, và hành trình tham quan Ephesus giống như một chuyến du hành ngược thời gian trở về thời cổ đại.

Chúng tôi lâng lâng bước đi trên những đại lộ thênh thang lát đá với hai hàng cột cẩm thạch lộng lẫy, trầm trồ trước vẻ đẹp của những đài tưởng niệm, đền thờ trang trí tinh xảo và thanh lịch. Hòa vào dòng du khách càng lúc càng đông, chúng tôi tìm đến thư viện Celsus, công trình nổi bật nhất và cũng là biểu tượng của Ephesus. Tòa kiến trúc nguyên thủy này cao ba tầng, với mặt tiền trang trí lộng lẫy, bên trong từng chứa tới 12.000 cuốn sách, là trung tâm tri thức của thành phố. Không xa thư viện Celsus là nhà hát ngoài trời khổng lồ có sức chứa tới 25.000 người.

Tuy nhiên, nét độc đáo của Ephesus lại nằm trong những di tích rất đời thường và gần gũi, hé lộ cuộc sống sinh hoạt của người dân cách đây gần 2.000 năm. Chúng tôi thích thú vào tham quan một nhà vệ sinh công cộng là căn phòng không có vách ngăn với những băng ghế đá dài dọc theo tường có đục các lỗ tròn cho nhiều người sử dụng. Thông tin trong sách du lịch cho biết, nhà vệ sinh cũng là một không gian sinh hoạt, trò chuyện chung của người dân cổ đại. Phía trước một di tích, có rất đông du khách chăm chú quan sát một phiến đá dưới đất tạc khá rõ hình khuôn mặt một người phụ nữ, một bàn chân và một trái tim. Sách hướng dẫn tiết lộ đây là bằng chứng về một hình thức quảng cáo cổ đại. Phiến đá đánh dấu địa chỉ nhà thổ này được dịch nôm na là “nếu anh đặt chân tới đây, anh sẽ được các cô gái trong nhà này trao tặng trái tim”.

Tảng đá được cho là bảng hiệu của nhà thổ, hình cô gái bên dưới góc trái, bên cạnh là bàn chân và hình trái tim bên trên góc phải

Nhưng để tìm hiểu rõ hơn về cuộc sống người La Mã cổ, khu terrace house mới là địa điểm thú vị nhất. Đây là một khu nhà ở cho người giàu trong thành Ephesus, bằng chứng về trình độ thẩm mỹ và kiến trúc cao của cư dân thời đó. Mỗi ngôi nhà hai tầng có nhiều phòng với các công năng riêng, có hệ thống dẫn nước nóng và lạnh riêng cho từng nhà. Tường, sàn của các phòng đều được trang trí những bức tranh khảm đá tinh xảo, sống động và màu sắc được bảo quản gần như nguyên vẹn. Dự án khai quật Ephesus vẫn chưa hoàn tất, hứa hẹn sẽ còn tiết lộ những phát hiện thú vị về quá khứ.

Hạnh Liên