Ngân hàng rục rịch tăng lãi suất, doanh nghiệp 'chới với'

Thời gian qua, tăng lãi suất huy động diễn ra mạnh mẽ không chỉ ở các ngân hàng (NH) nhỏ mà còn lan sang các NH lớn. Nhiều chuyên gia cho rằng, việc tăng lãi suất của các NH chỉ mang tính thời vụ, hút vốn trung dài hạn, sẽ ít có khả năng ảnh hưởng tới lãi suất cho vay.

Tuy nhiên, hiện các doanh nghiệp (DN) đứng ngồi không yên khi một số NH thông báo sẽ tăng lãi suất cho vay trong thời gian sắp tới, thậm chí có NH đã bắt đầu tăng. Cuối năm là thời điểm cần nguồn vốn để tăng cường sản xuất, việc tăng lãi suất bất ngờ đã khiến không ít DN... chới với.

Tiếp cận vốn đã khó, NH còn tăng lãi suất

Khoảng hai tháng trở lại đây, một số DN đang vay tại NH Shinhan đứng ngồi không yên khi bất ngờ NH này thông báo sẽ tăng lãi suất cho vay lên 0,3% trên toàn hệ thống. Mức lãi suất tăng này áp dụng ở tất cả lĩnh vực vay, từ bất động sản đến vay tiêu dùng, sản xuất, kinh doanh...

Cụ thể, trước đây lãi suất cho vay thời hạn một năm tại NH này là 7,5% nay tăng lên 7,8%; lãi suất cho vay thời hạn 3 năm là 8,6% nay tăng lên thành 8,9%.

DN đứng ngồi không yên khi một số NH thông báo sẽ tăng lãi suất cho vay trong thời gian sắp tới, thậm chí có NH đã bắt đầu tăng

Được biết Shinhan là NH tiên phong đầu tiên trong việc tăng lãi suất cho vay vào dịp cuối năm nay. Ngoài Shinhan, DN cũng nhận được thông báo sẽ tăng lãi suất của một số NH thương mại khác.

Hiện hoạt động kinh doanh của NH nhắm vào hai đối tượng: khách hàng doanh nghiệp và cá nhân; trong đó khách hàng cá nhân thường vay dàn trải trong năm chứ  không tập trung vào cuối năm như doanh nghiệp. Do đó, việc tăng lãi suất đột ngột chỉ có doanh nghiệp... lãnh đủ!

Chưa kể trước đây, các DN thường gặp khó khăn trong việc tiếp cận vốn vay. Nay vấn đề này vẫn chưa được giải quyết triệt để thì việc NH tăng lãi suất càng khiến DN rơi vào thế bị động.

Ông Lý Thành Sinh, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần May thêu Minh Long Hưng chia sẻ, với những DN làm ăn đàng hoàng thì điều họ quan tâm nhất là làm sao có thể tiếp cận vốn ngân hàng. Bởi có một thực tế là vay tiền mua nhà, đất, ô tô thì dễ nhưng vay tiền mua máy để in, thêu… không đơn giản.

Trong khi đó, máy móc mới là phương tiện để DN giải quyết bài toán về giảm chi phí, tăng năng lực cạnh tranh. Đó là chưa kể thời gian cho vay để sản xuất, kinh doanh rất... nghiệt ngã, dài thì được vay chín tháng, còn bình thường chỉ được sáu tháng. Nhiều khoản vốn vay chưa tạo ra hàng hóa, sản phẩm đã phải lo đáo hạn.

Còn theo anh Đỗ Tấn Nguyên Vũ – chủ trang xã hội Việt Nam Farms – nơi kết nối, giải quyết đầu ra cho nông dân trồng rau sạch cho biết, tại Thái Lan, Nhà nước hỗ trợ DN vay vốn 0% lãi suất. Tại Việt Nam, lãi suất chỉ cố định 1 – 2 năm đầu, sau đó thả nổi theo thị trường. Thậm chí có NH “lập lờ” chỉ cố định vài tháng đầu rồi sau đó tăng. 

“Với những DN sản xuất hàng nông sản vay tiền NH, cứ ba tháng phải chịu điều chỉnh lãi suất một lần, tùy theo tín hiệu thị trường. So với các lĩnh vực sản xuất khác, sản xuất nông sản, nông nghiệp bấp bênh nhất vì không chỉ dựa vào diễn biến thị trường mà còn phụ thuộc khí hậu. Chỉ cần một trận mưa bão, DN đầu tư coi lỗ hơn phân nửa.

Chi phí đầu tư sản xuất từ nguồn vốn NH cao, nếu nông sản thu hoạch lỗ, DN lâm vào cảnh nợ chồng nợ. Đó là chưa kể nông sản làm ra ít, chi phí đầu tư vào nhiều, chắc chắn giá thành sẽ đội lên cao so với mọi năm” – anh Vũ khẳng định.

Đi ngược chủ trương Chính phủ?

Theo ông Nguyễn Hoàng Minh – Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) TP.HCM, hiện nay nguồn vốn của NH chủ yếu từ huy động, trong đó 79% là vốn huy động ngắn hạn. Nếu lấy vốn ngắn hạn cho vay trung, dài hạn thì NH sẽ vi phạm an toàn vốn. Do đó, muốn để có nguồn vốn cho vay trung và dài hạn thì các NH bắt buộc phải tăng tỷ lệ huy động vốn trung và dài hạn ngày càng nhiều hơn và cơ cấu lại kỳ hạn trong huy động vốn của các NH.

Giá hàng nội địa tăng, trong khi tràn ngập hàng Trung Quốc giá rẻ, lãi suất tiền gửi đầu vào – tiền vay đầu ra đều tăng… chắc chắn người tiêu dùng sẽ tính toán lại chi tiêu

Tuy nhiên, theo quan điểm của TS. Nguyễn Trí Hiếu – chuyên gia tài chính ngân hàng, việc các NH tăng lãi suất huy động kỳ hạn dài sẽ khiến mặt bằng lãi suất bị đẩy lên, ảnh hưởng đến lãi suất cho vay, tác động đến các DN. Điều này đang đi ngược với chủ trương của Chính phủ và NHNN là muốn các NH phấn đấu giảm thêm lãi suất cho vay.

Bà Lê Thị Thanh Lâm, Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Sài Gòn Food, cho biết, chưa bao giờ DN Việt phải gồng trên vai nhiều gánh nặng như lúc này. Thời gian qua, nhiều DN gồng mình, chấp nhận lời ít để bảo đảm hàng hóa không tăng vì sợ ảnh hưởng sức mua.

"Tới đây, ảnh hưởng cuộc chiến tranh thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, hàng hóa Trung Quốc sẽ tràn vào Việt Nam ngày càng nhiều. Giá hàng nội địa tăng, trong khi tràn ngập hàng Trung Quốc giá rẻ, lãi suất tiền gửi đầu vào – tiền vay đầu ra đều tăng… chắc chắn người tiêu dùng sẽ chọn bài toán: mua hàng hóa, dịch vụ giá rẻ, đem tiền gửi tiết kiệm để hưởng lãi suất thay vì chọn hàng hóa, dịch vụ cao giá", bà Lâm nhận định.

Thế nên, lúc này điều các DN mong mỏi là lãi vay được NHNN điều chỉnh ổn định để họ có thể tính toán, cân đối vốn liếng, chi phí đầu vào - đầu ra bảo đảm hoạt động sản xuất kinh doanh cuối năm không quá chật vật.

Lê Quân