Ngẫm nghĩ lúc ru con

1.

Khi hay tin bạn vừa có con đầu lòng, nhà biên kịch Đoàn Tuấn đã điện thoại chung vui và tâm tình: “Từ đây, bạn có dịp trải nghiệm cảm giác như bao người khác”. Cảm giác ấy là gì? Thật khó có thể trình bày một cách mạch lạc, đầy đủ. Đơn giản, chỉ vì anh đang chập chững bước từng bước đầu tiên. Chẳng khác gì một người đang bắt đầu tận mắt nhìn thấy hạt mầm đã trổ, mơn mởn lá xanh và từng ngày nâng niu, chăm chút bằng tất cả lòng thành. Rồi ngày sau sẽ thế nào? Câu hỏi này những ai đang là “lính phòng không” đã có bao giờ nghĩ đến?

2.

Thì đấy, hãy nghĩ lại xem, có phải thời trai trẻ, lúc còn hừng hực máu nóng, họ những tưởng chỉ cần co chân nhảy một phát là có thể chạm đến trời và trên tay hái đầy mây trắng; những tưởng chỉ cần há miệng ra có thể nốc cạn mọi suối sông trên cõi nhân gian. Và đáng thương thay, cũng đáng yêu thay, họ đã mơ mơ màng màng: Ta là Một, là Riêng, là Thứ Nhất/ Không có chi bè bạn nối cùng ta/ Bởi ghen trời, ta ngạo nghễ xông pha/ Lên vút thẳm, đứng trên nghìn đỉnh núi (Xuân Diệu). Ảo tưởng (hay mộng tưởng?) này rất cần cho người trẻ tuổi.

Đã trẻ thì phải có ước mơ. Có ước mơ mới có hành động. Hành động nào lại không có trở lực chông gai, khó khăn phía trước? Với tuổi trẻ, họ sẵn sàng đối mặt, không nản chí. Sở dĩ thế, vì bấy giờ họ không bị ràng buộc nào cả, ít ra so với những ai đã có vợ con. 

Nói gọn một lời rằng, cái thời trai trẻ ấy, nhiều đấng “nam nhi chi chí” đã nghĩ mình: Thông minh nhất nam tử/ Yếu vi thiên hạ kỳ. Thông minh đã đành, nhưng mình phải có gì khác hơn thiên hạ chứ. Ôi! Tuyệt vời cho khát vọng tuổi trẻ. Đã thế, họ còn nghĩ rằng, sau này, cưới vợ sinh con thì ngay cả con mình cũng vậy. Ắt phải là bậc kỳ tài trong thiên hạ, thậm chí còn phải hơn cả mình nữa. Con hơn cha là nhà có phúc. Do nghĩ như thế nên không ít phụ huynh kỳ vọng vào con. Họ nghĩ rằng, những gì mình đã làm, con mình sẽ là người nối tiếp rực rỡ hơn, hoành tráng hơn; những gì mình chưa làm xong, con mình sẽ gánh lấy và hoàn thành phận sự vẻ vang ấy.  

Thế nhưng đến một ngày, ngày cực kỳ đẹp trời, suy nghĩ ấy… đột ngột thay đổi cái xoạch. 

Ấy là lúc các đấng mày râu… đưa vợ đi đẻ. Lúc thấp thỏm đợi ngoài phòng chờ, họ nghĩ như đã từng nghĩ như trên? Không hề. Dù có là gì thì suy nghĩ của họ vào khoảnh khắc thiêng liêng ấy đều giống y chang nhau: “Mẹ tròn con vuông”. Được thế là một diễm phúc. Ừ, thì cứ cho là thế. Nhưng rồi, biết đâu khi ẵm bồng lấy hình hài bé bỏng trên tay là của mình, chắc chắn của mình thì kỳ vọng “yếu vi thiên hạ kỳ” lại trỗi dậy? Hầu hết thay đổi hẳn mục tiêu chỉ vì ý thức về phận sự làm cha, làm chồng dần dần choáng ngợp trong tâm tưởng. 

Nhiều người thời trai trẻ đã từng say đắm, hào hứng tán thành, trong đó có anh. Suy nghĩ ấy, bây giờ thế nào? Vẫn thế nhưng không còn là mối quan tâm như trước nữa. Nào riêng gì anh, nhiều người cũng đồng cảnh ngộ. Mối quan tâm của họ đã thu hẹp lại trong một tầm tay. Tầm tay ấy chỉ từ anh đến hình hài bé bỏng đang nằm trong nôi oe oe từng ngày. Trước kia, anh những ngóng nhìn ra chín ngàn thế giới, bây giờ, chỉ nhìn vào sự sống của chính anh đã tượng hình tiếng khóc rôm rả từng ngày bồng bế trên tay. 

Thế đấy, nói thật anh rất khâm phục và ngưỡng mộ những ai vừa lo toan mái ấm, vừa vươn cánh tay phụng sự cộng đồng, dám hy sinh thân mình, hạnh phúc riêng tư vì nghĩa lớn. Tinh thần nghĩa hiệp này, thời nào cũng quý. Họ vẫn nuôi lấy ước mơ đầu đời, không bỏ cuộc nửa chừng. Trong khi đó, biết bao nhiêu người, trong đó có anh, nay đã nhạt dần suy nghĩ của thời trẻ: “Yếu vi thiên hạ kỳ”. 

Rõ ràng, một khi có vợ, nói đúng hơn là lúc có con, người ta sẽ khác xưa nhiều lắm.

3.

Khác thế nào? 

Mỗi người sẽ có câu trả lời. Với anh, đơn giản rằng thật ra… không gì khác. Vì rằng, bất kỳ phụ huynh nào một khi đã tạo dựng được mái ấm bình yên, an lành, nuôi con khỏe dạy con ngoan, với họ đã là một kỳ tích. Ừ, bình thường đấy nhưng ấy thế, chỉ xin nói rằng, những “nợ tang bồng, xông pha bút trận, gắng gỏi kiếm cung…” đã từng canh cánh thời trẻ, so ra nhọc nhằn ấy cũng chẳng là “cái đinh” gì đâu. 

Mà này, có phải một trong những yếu tố tạo nên niềm vui sống vẫn là hài lòng với những gì đang có? Đúng thế, chẳng việc gì phải so sánh với ai khác. Trong cõi trời đất mênh mông vô cùng, rộng lớn vô tận thì mỗi người có một lựa chọn lấy sự hài lòng, có thể người này khác người kia. Không sao cả. Với anh, cũng như các bậc phụ huynh khác, một khi được trải nghiệm cảm giác lúc có con thì cũng chính “yếu vi thiên hạ kỳ”. 

Lê Minh Quốc