Nên tiết kiệm mua nhà hay đi du lịch theo sở thích?

Một gia đình ở thành phố tiêu 44 triệu đồng/ tháng?

Số liệu của nền tảng thống kê Numbeo về chi phí sinh hoạt cho hộ gia đình 4 người tại TPHCM là hơn 44 triệu đồng/tháng.

Khi được đưa ra, nhiều người rần rần ý kiến, cho rằng dữ liệu thống kê kia không chính xác, vì lẽ trong các yếu tố đánh giá có chi phí đi ăn nhà hàng và xem phim hàng tuần, là những tiêu chí... quá sang chảnh.

Nhưng cũng không ít người lại cho rằng cuộc sống đã quá vất vả, nếu không có những chi phí bên lề này thì... mất ý nghĩa cuộc sống.

Mới đây, tâm sự của một người vợ trên Facebook về bài toán thu chi gia đình, đặt ra câu hỏi nên tiết kiệm để mua nhà hay đi du lịch tận hưởng cuộc sống được cộng đồng bàn tán rôm rả.

Chị vợ 34 tuổi, chồng 40 tuổi, có 1 con nhỏ, sống cùng cha mẹ. Thu nhập 2 vợ chồng tổng 17 triệu đồng, chi tiêu 12 triệu, mỗi tháng họ dư được khoản 4,5 triệu tiết kiệm. Trung bình một năm tiết kiệm 50 triệu.

Thu nhập eo hẹp nhưng chị vợ lại có sở thích du lịch. Trong khi đó, chồng của chị lại muốn cắt khoản du lịch, để dành tiền mua đất mua nhà. Vợ chồng chị không có khả năng kinh doanh, thu nhập không có gì đột biến. Nếu chịu khó tích cóp thì cỡ 15 năm, họ mới mua được căn chung cư.

Rất nhiều ý kiến bình luận được đưa ra nhưng số đông cho rằng chị vợ đang chi tiêu theo kiểu “ăn xổi ở thì”. Năng lực không có nhưng thích xài sang, lạm phát lối sống… chị đang bị rơi vào bẫy thu nhập. Chị cần nghe lời anh chồng, tích cóp cho việc mua nhà trước:

“Những người có nhà cửa đầy đủ như tôi vẫn phải tiết kiệm và từ bỏ những sở thích vì tương lai. Ai biết cuộc sống này có biến cố gì? Ai chắc chắn là mình và người thân khoẻ mạnh đến lúc già như quy luật. Làm người thì phải biết lo xa, không quá o ép bản thân nhưng phải luôn nghĩ cho tương lai”.

“Năm 2018, thu nhập của 2 mẹ con mình dao động từ 25-30 triệu/tháng mà mình chỉ dám cho con mình đi chơi trong nước thôi, không dám đi nước ngoài. Cả 2 vợ chồng bạn thu nhập có 17 triệu mà sao xài sang thế? Không có tích lũy lỡ ốm đâu hay mất việc thì sao? Nhận thêm việc mà kiếm thêm tiền chứ?”

Tâm sự của chị vợ trong một group về tài chính cá nhân

Quan điểm cá nhân tôi, nếu dựa vào quy tắc quản lý tài chính thông minh: “Quy tắc 6 chiếc lọ” - việc tiêu tiền cho sở thích du lịch, dù thu nhập thấp, cũng không có gì là sai.

Theo đó, phương pháp quản lý chi tiêu do tác giả T. Harv Eker đề xuất trong cuốn sách “Secrets of the Millionaire Mind” đã chỉ ra: Không phân biệt thu nhập thấp hay cao, mỗi người nên chia thu nhập thực tế thành 6 phần đựng trong 6 chiếc lọ.

- Lọ nhu cầu thiết yếu (55%): dành cho những khoản phí cố định như tiền thuê nhà, tiền điện nước, tiền internet…

- Lọ tiết kiệm dài hạn (10%): dành cho việc tiết kiệm và tạo dựng quỹ dự phòng. Lọ tự do tài chính (10%): dành cho các khoản đầu tư để tăng thu nhập.

- Lọ giáo dục (10%): dành cho việc học tập và phát triển bản thân.

- Lọ hưởng thụ (10%): dành cho những khoản chi tiêu giải trí như đi du lịch, xem phim, mua sắm…

- Lọ từ thiện (5%): chi tiêu để ủng hộ các tổ chức từ thiện hoặc đóng góp vào các hoạt động xã hội”.

Dựa theo cách lập kế hoạch chi tiêu này, khoản tiền dành cho sở thích đi du lịch của chị vợ đang được phân bổ vào chiếc lọ hưởng thụ. Tuy nhiên, chị đã chi tiêu toàn bộ tiết kiệm (mỗi tháng khoảng 4-5 triệu) nên cán cân tài chính bị mất cân bằng. Chị cần điều chỉnh đến tối thiểu cho khoản tiền này. Trong trường hợp muốn “vung tay”, số tiền du lịch mỗi tháng cũng không được vượt quá 1,7 triệu (10% của thu nhập 17 triệu).

Thay vì đi chơi xa và nhiều ngày, chị nên nghĩ đến chuyện đi gần, trong ngày. Hoặc nếu muốn đi xa thì tích cóp nhiều tháng để được 1 chuyến đi chơi “hoành tráng”. Việc du lịch không cần phải đi liên tục, thường xuyên, nhưng cũng không phải thắt lưng buộc bụng hoàn toàn, nghỉ đi du lịch để tiết kiệm tối đa.

Quy tắc 6 chiếc lọ (Ảnh: Internet)

Tôi rất đồng cảm với lời chị vợ, mỗi ngày chị đi làm rất vất vả và việc kiếm tiền đi đây đó, có thêm trải nghiệm sẽ cho chị thêm động lực cố gắng. Chưa kể, con của chị vẫn đang lớn, cha mẹ đang già đi. Những chuyến du lịch cũng là kỷ niệm đẹp, thời gian chất lượng cho gia đình.

Ở chiều ngược lại, mong muốn tích cóp tiền để mua nhà của anh chồng cũng là chính đáng. Dựa vào quy tắc 6 chiếc lọ, nếu bớt lại lọ hưởng thụ cũng sẽ giúp chị tăng số tiền trong những chiếc lọ khác như: lọ tiết kiệm dài hạn, lọ tự do tài chính, lọ giáo dục, lọ từ thiện. Tùy từng quãng thời gian, gia đình chị có thể phân bổ những chiếc lọ này theo các ưu tiên, mục tiêu khác nhau.

Một đôi vợ chồng cưới nhau 16 năm, có 1 bé gái học lớp Tám, từng chia sẻ câu chuyện áp dụng linh hoạt chiếc lọ này để mua được nhà:

“Ngày sinh em bé đầu tiên vào năm 2009, cũng là lúc mới mua và chuyển về nhà mới, thu nhập vợ chồng tôi chỉ khoảng 14 triệu đồng một tháng. Khi 2 con còn nhỏ và nhiều khoản trả nợ cần chi tiêu, tỷ lệ phân bổ các quỹ của tôi có khác. Lọ tự do tài chính lúc đó tôi chưa nghĩ đến mà thay là lọ trả nợ, để trả số tiền vay mượn mua nhà trước đó. Lọ nhu cầu thiết yếu chỉ tối đa 40% thu nhập để bù sang quỹ tiết kiệm.

Nhờ áp dụng nghiêm túc quy tắc quản lý chi tiêu, sau 8 năm, vợ chồng tôi đã trả được hết nợ. 2 năm sau chúng tôi mua ôtô. 3 năm sau tiếp mua được một mảnh đất nhỏ làm tài sản tích lũy sau này”.

Mục tiêu nào cũng có thể thực hiện nếu như mỗi gia đình cân đối phù hợp với nhu cầu và điều kiện. Việc mua được nhà hay dành tiền đi du lịch không quan trọng bằng cảm giác an tâm tài chính. Vợ chồng cần đối thoại với nhau để tìm ra phương án trước khi quyết định các vấn đề liên quan đến tài chính.

Linh Nguyễn