Nâng vị thế người thầy, giữ truyền thống tôn sư trọng đạo

Đổi mới việc đào tạo ở trường sư phạm

Cái khó của giáo dục trong thế kỷ XXI là mỗi thầy cô, nhà trường phải phát huy được khả năng tiềm ẩn trong mỗi học trò, để trò tự quyết định cuộc sống của mình. Người thầy không lấn át mà phải để học trò tự khẳng định, tự phát triển và tạo ra giá trị riêng của mình. Thầy càng phải là tấm gương sáng cho trò, tạo ra các giá trị mà trò đón nhận để tiếp tục phát triển bản thân. Đó là ý nghĩa cao cả của sứ mệnh giáo dục, là giá trị của người thầy ngày nay.

Để nâng cao vị thế người thầy, việc đào tạo trong các trường sư phạm cần được đầu tư nhiều hơn nữa. Công tác bồi dưỡng đội ngũ nhà giáo cần được đổi mới, tổ chức thường xuyên chứ không phải mỗi năm vài buổi và mang tính hình thức. Mỗi nhà giáo phải thấy mình thiếu gì, cần gì để tự tìm tòi, học hỏi. Mỗi nhà trường cũng cần thường xuyên quan tâm xem đội ngũ giáo viên của đơn vị mình còn thiếu gì để cập nhật, bổ sung. Bên cạnh đó, cũng cần có sự sàng lọc chứ không phải ai học xong đại học sư phạm cũng trở thành nhà giáo.

Các trường sư phạm cần tăng cường dạy khoa học tâm lý giáo dục cho sinh viên. Sinh viên trường sư phạm phải được trực tiếp thực hành ở trường phổ thông càng nhiều càng tốt. Tôi nghĩ, nên mời giáo viên giỏi ở các trường phổ thông về làm giảng viên kiêm nhiệm ở trường sư phạm nhằm hướng dẫn sinh viên về phương pháp, kỹ năng giảng dạy và các tình huống sư phạm thường gặp.

Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm
Phó chủ tịch Hội Khoa học tâm lý giáo dục Việt Nam

Giáo viên phải là tấm gương học tập suốt đời

Tôi cho rằng, vị thế của nhà giáo ngày nay không thấp hơn ngày xưa. Khi xã hội đề cao sự học thì vai trò của nhà giáo trở nên quan trọng hơn. Đặc biệt, trong thời đại AI đe dọa nhiều ngành nghề khác nhau thì nghề giáo vẫn là một trong những nghề an toàn bởi khi xã hội càng công nghiệp hóa, kỹ thuật hóa sâu rộng thì sự tương tác giữa người với người càng có giá trị hơn. Và để phát triển nhân cách của trẻ thì cần sự tương tác qua lại giữa người với người, trong đó người có ảnh hưởng nhiều nhất là cha mẹ và giáo viên.

Trong văn hóa của châu Á bao gồm Việt Nam, tôn sư trọng đạo, hiếu học đã trở thành truyền thống và vẫn đang có sự kế thừa. Chúng ta đang sống trong môi trường hội nhập quốc tế nên càng thấy việc tôn trọng thầy cô giáo là truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam và điều đáng mừng là người trẻ cũng nhận thức được cần phải gìn giữ. Những sự vụ tiêu cực xảy ra liên quan đến nghề giáo chỉ là hiếm hoi.

Để giữ gìn được vị thế và sự tôn trọng của xã hội, nhà giáo phải học tập không ngừng, là tấm gương học tập suốt đời cho học sinh. Chỉ khi học tập và cập nhật không ngừng tri thức mới, kỹ năng mới, giáo viên mới có thể truyền cảm hứng cho các thế hệ học sinh của mình.​ Chính giáo viên phải có ý thức tự gìn giữ và nâng cao vị thế chứ không chờ đợi tổ chức nào làm thay.

Tiến sĩ giáo dục Nguyễn Thị Thu Huyền

nguyên giảng viên Trường đại học Sư phạm TPHCM

Nhà trường cần uyển chuyển trong xử lý tình huống

Vị thế của nhà giáo từ xưa đến nay không hề thay đổi, ai cũng gọi giáo viên là thầy cô. Vị thế nhà giáo hiện nay bị “đặt vấn đề” có thể do nhiều nguyên nhân. Thứ nhất, các trường cố gắng giữ học sinh ở trường nhiều hơn. Chương trình học 2 buổi/ngày có mục đích chính là giữ học sinh ở trường để các em học tập, rèn luyện và học các chương trình tiếng Anh, tin học, kỹ năng sống… Nhưng buổi 2 phải đóng tiền nên năm nào, ngành giáo dục cũng bị phản ánh. Nếu Nhà nước trả tiền luôn buổi 2, đầu tư hiện đại cho các lớp học thì ngành sẽ không còn bị phàn nàn, phụ huynh sẽ cho con học trường công thay vì du học hoặc đến các trường quốc tế.

Thứ hai, quyền của học sinh được quy định rõ ràng theo luật nên giáo viên phải từ bỏ cách giáo dục cũ, gây không ít lúng túng cho giáo viên trong quản lý học sinh thời nay. Truyền thông, mạng xã hội nhanh chóng khuếch tán tin xấu, “tai nạn nghề nghiệp” nên cả nhà quản lý lẫn giáo viên đều e dè hơn trong các quyết định xử lý kỷ luật học sinh.

Thứ ba, các khoản đóng tiền cho nhà trường nhiều hơn, trong trường hình thành những lớp “giai cấp”, “đẳng cấp” khác nhau. Chính yếu tố học phí khiến vai trò nhà giáo giảm đi trong mắt người dân. Nhưng đầu tư cho cơ sở vật chất mà không xã hội hóa, không tạo ra những trường tiên tiến, hiện đại hoặc những lớp hiện đại trong trường công thì học ở TPHCM cũng giống như học ở vùng sâu, vùng xa. Chúng ta không thể dàn hàng ngang, đi đều trong giáo dục bởi sự đầu tư của Nhà nước cho trường học ở Việt Nam còn rất thấp so với các nước phát triển.

Trong bối cảnh này, để giữ vững vai trò của nhà giáo, nhà trường phải nắm rõ luật, biết rõ mình có quyền gì, không có quyền gì và mạnh dạn quyết định khi mình không sai. Nhà trường phải uyển chuyển trong xử lý tình huống, công khai, minh bạch để phụ huynh chủ động lựa chọn các dịch vụ giáo dục, đào tạo phù hợp khả năng tài chính của mình.

Thầy Dương Hữu Đức

Hiệu trưởng Trường THCS Quang Trung, quận Gò Vấp, TPHCM

Phần đông thầy cô vẫn nhiệt huyết với nghề

Đã xảy ra vài vụ việc tiêu cực ảnh hưởng đến hình ảnh của nhà giáo nhưng nó chỉ mang tính cá biệt. Phần đông thầy cô vẫn dành tâm huyết cho nền giáo dục. Đã có những sự việc liên quan đến ngành giáo dục bị đưa lên các trang mạng xã hội mà chưa được xác minh, dẫn đến những ảnh hưởng tiêu cực. Trong tình hình đó, nhà giáo dĩ nhiên bị áp lực, sợ mình cũng có thể bị đưa lên mạng.

Do đó, tôi mong các cơ quan chức năng ban hành những chuẩn mực và điều lệ đối với việc phụ huynh đăng tải thông tin liên quan đến thầy cô, đến nền giáo dục và có biện pháp xử lý những người đăng tải thông tin thất thiệt. Nếu phụ huynh muốn phản ánh giáo viên lên mạng thì phải có bằng chứng cụ thể hoặc có thông báo chính thức của cơ quan chức năng về hành vi vi phạm của giáo viên. Đồng thời, tôi cũng mong phụ huynh có góc nhìn nhiều chiều, đừng lên án, chỉ trích giáo viên, nhà trường một cách chủ quan, cảm tính.

Thầy Lê Tấn Phát

giáo viên Trường trung học Thực hành,
Trường đại học Sư phạm TPHCM

Mong phụ huynh góp ý trên tinh thần xây dựng

Xã hội ngày càng phát triển, yêu cầu đối với chất lượng giáo dục, đạo đức nhà giáo cũng ngày càng cao. Do đó, giáo viên phải đối diện với nhiều áp lực hơn, đòi hỏi họ phải không ngừng trau dồi chuyên môn, nghiệp vụ, cập nhật kiến thức, kỹ năng ngoại ngữ, công nghệ thông tin. Đặc biệt, giáo viên cũng cần học cách ứng xử, giao tiếp với cha mẹ học sinh và học sinh.

Tôi cũng mong phụ huynh hiểu rằng, không ai hoàn hảo; ai cũng có lúc sai và điều quan trọng là sự cầu thị của người sai trước những lời góp ý. Nếu có vấn đề xảy ra, phụ huynh nên trực tiếp góp ý với giáo viên; nếu giáo viên sai mà không chịu điều chỉnh thì phản ánh với ban giám hiệu nhà trường, phòng, sở GD-ĐT.

Phụ huynh không nên vội vàng đưa sự việc lên mạng xã hội, làm giảm uy tín của nhà giáo, nhà trường. Uy tín của nhà giáo, nhà trường do nhiều thế hệ, nhiều người xây dựng trong rất nhiều năm. Rất mong phụ huynh góp ý cho nhà giáo trên tinh thần xây dựng để thầy cô tự hoàn thiện mình hơn mỗi ngày.

Cô Nguyễn Thị Dung

Hiệu trưởng Trường tiểu học Đống Đa, quận Tân Bình, TPHCM

Uông Ngọc - Trang Thư (ghi)